سلفی‌گری در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط =  
| موضوع مرتبط = سلفی‌گری
| عنوان مدخل  = [[سلفی‌گری]]
| عنوان مدخل  = سلفی‌گری
| مداخل مرتبط = [[سلفی‌گری در فقه سیاسی]]
| مداخل مرتبط = [[سلفی‌گری در فقه سیاسی]]
| پرسش مرتبط  =
| پرسش مرتبط  =
}}
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
«سلفی» به کسانی اطلاق می‌شود که معتقدند «[[احمد بن حنبل]]» نخستین [[محدث]] و فقیهی بود که [[اندیشه]] [[اسلام]] [[خالص]] [[صحابه]] را [[احیا]] کرد و در این راه [[رنج]] [[مبارزه]] [[علمی]] را بر خود هموار کرده است.
[[سلفی]] به معنای [[پیروی]] از [[اندیشه]] و رویۀ [[اندیشمندان]] برجستۀ گذشته، نام و صفتی است که گروهی از [[اندیشمندان مسلمان]] در سدۀ چهارم [[هجری]] برای خود برگزیدند. در آغاز شکل‌گیری [[تفکر]] سلفی، [[مذهب]] [[فقهی]] [[حنبلی]]، بستر اصلی این [[تحول]] [[فکری]] بوده است و بانیان آن سعی بر آن داشتند که اندیشه‌های خود را به احمدبن حنبل نسبت دهند.
[[سلفیون]] معتقدند که [[جامعه اسلامی]] در طول [[تاریخ]] از [[احکام]] و [[ارزش‌های اسلامی]] فاصله گرفته و باید به ارزش‌های [[صدر اسلام]] برگردیم. و این که هرچه از [[زمان]] صدر اسلام دورتر می‌شویم، اوضاع رو به وخامت می‌رود. می‌توان [[ابن تیمیه]] را که یکی از پرشورترین علمای [[اهل سنت]] به شمار می‌رود به عنوان پایه‌گذار [[اندیشه سلفی]] نام برد.
طرفداران [[مذهب سلفی]] با وجود تأکید بر این ادعا تا سده هفتم که مذهب سلفی به صورت رسمی توسط «ابن‌تیمیه» (۷۲۸ - ۶۶۱) رواج یافت، نشانه‌های روشنی از سابقه [[عقاید]] [[سلفی]] در میان صحابه، [[محدثان]]، [[فقیهان]] و [[متکلمان]] ارائه نمی‌دهند و حتی [[شخصیت]] برجسته‌ای که مدافع آرای سلفی باشد را معرفی نمی‌کنند و تشابه مذهب سلفی با آثار بازمانده از احمد بن حنبل تنها در اصل تعبّد و [[گرایش]] به [[حدیث]] و کم‌رنگ کردن [[رأی]] و [[اجتهاد]] خلاصه می‌شود.
آنچه که به نام اندیشه سلفی نامیده می‌شود در واقع [[انتخاب]] تعدادی آرای [[کلامی]] و [[فقهی]] و ایجاد [[ارتباط]] منطقی بین آنها است، به طوری که هر کدام از آنها اشارتی به دیگری و در جمع، سامانی بر یک اندیشه منسجم است. هرچند که ابن‌تیمیه این ساماندهی را معکوس انجام داده و براساس یک نظریه از پیش ساخته عناصر لازم آن را از میان آرای گذشتگان انتخاب و بر اساس دلخواه [[تفسیر]] و تجزیه و تحلیل کرده است.
اگر پیدایش اندیشه سلفی را در سده هفتم و ساماندهی آن توسط ابن‌تیمیه را بپذیریم دومین مرحله تحلیل [[تاریخی]] این اندیشه، جست‌وجوی مجموعه علل و عواملی است که چنین بازتاب [[فکری]] را در آن عصر به وجود آورده است<ref>فقه سیاسی، ج۹، ص۳۴۱ – ۳۴۲.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۳۷۶.</ref>


==سلفی‌گری==
[[سلفی]] به معنای [[پیروی]] از [[اندیشه]] و رویۀ [[اندیشمندان]] برجستۀ گذشته، نام و صفتی است که گروهی از [[اندیشمندان مسلمان]] در سدۀ چهارم [[هجری]] برای خود برگزیدند. در آغاز شکل‌گیری [[تفکر]] سلفی، [[مذهب]] [[فقهی]] [[حنبلی]]، بستر اصلی این [[تحول]] [[فکری]] بوده است و بانیان آن سعی بر آن داشتند که اندیشه‌های خود را به احمدبن حنبل نسبت دهند.
[[احمد بن حنبل]] [[امام]] مذهب فقهی حنبلی محسوب می‌شود (۲۴۱- ۱۶۴ هـق) [[آرای فقهی]] او از راه شاگردانش و نیز کتاب معروف «[[مسند]] احمد بن حنبل» به دست آمده است. سبک [[علمی]] او به [[حدیث]] بیشتر [[تمایل]] دارد، تا [[رأی]] و [[اجتهاد]].
[[احمد بن حنبل]] [[امام]] مذهب فقهی حنبلی محسوب می‌شود (۲۴۱- ۱۶۴ هـق) [[آرای فقهی]] او از راه شاگردانش و نیز کتاب معروف «[[مسند]] احمد بن حنبل» به دست آمده است. سبک [[علمی]] او به [[حدیث]] بیشتر [[تمایل]] دارد، تا [[رأی]] و [[اجتهاد]].
[[سلفی‌ها]] معتقدند احمد بن حنبل، نخستین [[محدث]] و فقیهی بود که اندیشۀ [[اسلام]] [[خالص]] [[صحابه]] را [[احیا]]، و در این راه [[رنج]] مبارزۀ علمی را بر خود همراه کرد.
[[سلفی‌ها]] معتقدند احمد بن حنبل، نخستین [[محدث]] و فقیهی بود که اندیشۀ [[اسلام]] [[خالص]] [[صحابه]] را [[احیا]]، و در این راه [[رنج]] مبارزۀ علمی را بر خود همراه کرد.
آنچه که به نام اندیشۀ سلفی نامیده می‌شود در واقع [[انتخاب]] تعدادی آرای [[کلامی]] و فقهی است و ایجاد [[ارتباط]] منطقی بین آنها، به طوری که هر کدام از آنها اشارتی به دیگری و در جمع سامانی بر یک اندیشۀ منسجم باشد. هر چند که این تیمیه این سامان‌دهی را معکوس انجام داده و براساس یک نظریه از پیش ساخته عناصر لازم آن را از میان آرای گذشتگان انتخاب و بر اساس دلخواه [[تفسیر]] و تجزیه و تحلیل کرده است.
آنچه که به نام اندیشۀ سلفی نامیده می‌شود در واقع [[انتخاب]] تعدادی آرای [[کلامی]] و فقهی است و ایجاد [[ارتباط]] منطقی بین آنها، به طوری که هر کدام از آنها اشارتی به دیگری و در جمع سامانی بر یک اندیشۀ منسجم باشد. هر چند که این تیمیه این سامان‌دهی را معکوس انجام داده و براساس یک نظریه از پیش ساخته عناصر لازم آن را از میان آرای گذشتگان انتخاب و بر اساس دلخواه [[تفسیر]] و تجزیه و تحلیل کرده است.
اگر پیدایش اندیشۀ سلفی را در سدۀ هفتم و ساماندهی آن توسط [[ابن تیمیه]] را بپذیریم، دومین مرحله تحلیل [[تاریخی]] این اندیشه، جست‌وجوی علل و عواملی است که چنین بازتاب فکری را در آن عصر بوجود آورده است.
اگر پیدایش اندیشۀ سلفی را در سدۀ هفتم و ساماندهی آن توسط [[ابن تیمیه]] را بپذیریم، دومین مرحله تحلیل [[تاریخی]] این اندیشه، جست‌وجوی علل و عواملی است که چنین بازتاب فکری را در آن عصر بوجود آورده است.
مبانی اولیۀ [[نظام فکری]] ابن تیمیه از دو عامل فقهی و کلامی شکل گرفت. در [[فقه]]، [[مذهب حنبلی]] را که [[خاندان]] وی سخت به آن پایبند بودند، پذیرفت و در [[کلام]] به [[مذهب اشعری]] که در محیط علمی [[دمشق]] در عصر وی به مذهب [[سنت]] [[شهرت]] داشت، پیوست<ref>فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۸۲ – ۲۷۹.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۲ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی ج۲]]، ص ۱۴۴.</ref>
 
مبانی اولیۀ [[نظام فکری]] ابن تیمیه از دو عامل فقهی و کلامی شکل گرفت. در [[فقه]]، [[مذهب حنبلی]] را که [[خاندان]] وی سخت به آن پایبند بودند، پذیرفت و در [[کلام]] به [[مذهب اشعری]] که در محیط علمی [[دمشق]] در عصر وی به مذهب [[سنت]] [[شهرت]] داشت، پیوست<ref>فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۸۲ – ۲۷۹.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۲ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی ج۲]]، ص ۱۴۴ و [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی ج۱]]، ص ۳۷۶.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
خط ۲۹: خط ۲۷:
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
[[رده:اصطلاحات فقهی]]
[[رده:اصطلاحات سیاسی]]

نسخهٔ ‏۲۵ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۳۲

مقدمه

سلفی به معنای پیروی از اندیشه و رویۀ اندیشمندان برجستۀ گذشته، نام و صفتی است که گروهی از اندیشمندان مسلمان در سدۀ چهارم هجری برای خود برگزیدند. در آغاز شکل‌گیری تفکر سلفی، مذهب فقهی حنبلی، بستر اصلی این تحول فکری بوده است و بانیان آن سعی بر آن داشتند که اندیشه‌های خود را به احمدبن حنبل نسبت دهند.

احمد بن حنبل امام مذهب فقهی حنبلی محسوب می‌شود (۲۴۱- ۱۶۴ هـق) آرای فقهی او از راه شاگردانش و نیز کتاب معروف «مسند احمد بن حنبل» به دست آمده است. سبک علمی او به حدیث بیشتر تمایل دارد، تا رأی و اجتهاد.

سلفی‌ها معتقدند احمد بن حنبل، نخستین محدث و فقیهی بود که اندیشۀ اسلام خالص صحابه را احیا، و در این راه رنج مبارزۀ علمی را بر خود همراه کرد.

آنچه که به نام اندیشۀ سلفی نامیده می‌شود در واقع انتخاب تعدادی آرای کلامی و فقهی است و ایجاد ارتباط منطقی بین آنها، به طوری که هر کدام از آنها اشارتی به دیگری و در جمع سامانی بر یک اندیشۀ منسجم باشد. هر چند که این تیمیه این سامان‌دهی را معکوس انجام داده و براساس یک نظریه از پیش ساخته عناصر لازم آن را از میان آرای گذشتگان انتخاب و بر اساس دلخواه تفسیر و تجزیه و تحلیل کرده است.

اگر پیدایش اندیشۀ سلفی را در سدۀ هفتم و ساماندهی آن توسط ابن تیمیه را بپذیریم، دومین مرحله تحلیل تاریخی این اندیشه، جست‌وجوی علل و عواملی است که چنین بازتاب فکری را در آن عصر بوجود آورده است.

مبانی اولیۀ نظام فکری ابن تیمیه از دو عامل فقهی و کلامی شکل گرفت. در فقه، مذهب حنبلی را که خاندان وی سخت به آن پایبند بودند، پذیرفت و در کلام به مذهب اشعری که در محیط علمی دمشق در عصر وی به مذهب سنت شهرت داشت، پیوست[۱].[۲]

منابع

پانویس

  1. فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۸۲ – ۲۷۹.
  2. عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی ج۲، ص ۱۴۴ و دانشنامه فقه سیاسی ج۱، ص ۳۷۶.