خمس در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خمس در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۳ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۱۷

۵ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۳ مارس ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Msadeq

مدیران

۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش

@@ خط ۱۵: / خط ۱۵: @@
 == پیشینه ==
-در میان [[ادیان پیشین]] پرداخت مال به صورت عملی [[عبادی]] برای مصرف‌های خاص گزارش شده‌است<ref>کتاب مقدس، سفر اعداد، ب۱۸، ۸–۲۹، انجیل متی، ب۲۳، ۲۴.</ref> و برخی از [[روایات]]، [[تشریع]] [[خمس]] را به [[زمان]] [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} می‌رسانند<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۲/۵۷.</ref>[[سنت]] [[عبدالمطلب]] در [[پرداخت خمس]] گنج نیز گزارش شده‌است.<ref>صدوق، من لایحضر، ۴/۳۶۵.</ref> برخی گزارش‌های [[تاریخی]] از وجود قانونی در [[دوران جاهلیت]] خبر می‌دهد که طبق آن برای [[امیر سپاه]] از غنیمت‌های [[جنگی]] سهمی معادل یک‌چهارم بوده‌است.<ref>زبیدی، تاج العروس، ۸/۲۶۴.</ref> در [[اسلام]] در [[سال دوم هجری]] پس از [[غزوه بدر]]، [[آیه]] تشریع خمس<ref>انفال، ۴۱.</ref> نازل شد.<ref>فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱/۲۴۹ و ۲۵۵؛ جرجانی، تفسیر شاهی، ۱/۳۱۶.</ref> در زمان [[خلفا]] پرداخت خمس [[غنایم جنگی]] رواج داشت و بر همین اساس میان [[صحابه]] در پنج یک کردن [[اراضی]] مفتوحه [[ایران]] و [[عراق]] [[اختلاف]] به وجود آمد.<ref>قطان، تاریخ التشریع الاسلامی، ۱۱۸.</ref> در [[منابع حدیثی شیعه]]<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۹/۴۸۳–۵۲۳.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۲/۱۳۶–۱۳۷.</ref> روایات فراوانی دربارهٔ [[خمس]] و [[احکام]] آن یافت می‌شود. [[حرانی]] متن رساله‌ای از امام‌صادق{{ع}} را می‌آورده که در موضوع خمس است.<ref>ابن‌شعبه، تحف العقول، ۳۳۹ و ۳۴۱.</ref> [[کلینی]] نیز آن را در باب‌الحجه ذکر کرده‌است.<ref>کلینی، الکافی، ۱/۵۳۸.</ref>
+در میان [[ادیان پیشین]] پرداخت مال به صورت عملی [[عبادی]] برای مصرف‌های خاص گزارش شده‌است<ref>کتاب مقدس، سفر اعداد، ب۱۸، ۸–۲۹، انجیل متی، ب۲۳، ۲۴.</ref> و برخی از [[روایات]]، [[تشریع]] [[خمس]] را به [[زمان]] [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} می‌رسانند<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۲/۵۷.</ref>[[سنت]] [[عبدالمطلب]] در [[پرداخت خمس]] گنج نیز گزارش شده‌است.<ref>صدوق، من لایحضر، ۴/۳۶۵.</ref> برخی گزارش‌های [[تاریخی]] از وجود قانونی در [[دوران جاهلیت]] خبر می‌دهد که طبق آن برای [[امیر سپاه]] از غنیمت‌های [[جنگی]] سهمی معادل یک‌چهارم بوده‌است.<ref>زبیدی، تاج العروس، ۸/۲۶۴.</ref> در [[اسلام]] در [[سال دوم هجری]] پس از [[غزوه بدر]]، [[آیه]] تشریع خمس<ref>انفال، ۴۱.</ref> نازل شد.<ref>فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱/۲۴۹ و ۲۵۵؛ جرجانی، تفسیر شاهی، ۱/۳۱۶.</ref> در زمان [[خلفا]] پرداخت خمس [[غنایم جنگی]] رواج داشت و بر همین اساس میان [[صحابه]] در پنج یک کردن [[اراضی]] مفتوحه [[ایران]] و [[عراق]] [[اختلاف]] به وجود آمد.<ref>قطان، تاریخ التشریع الاسلامی، ۱۱۸.</ref> در [[منابع حدیثی شیعه]]<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۹/۴۸۳–۵۲۳.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۲/۱۳۶–۱۳۷.</ref> روایات فراوانی دربارهٔ [[خمس]] و [[احکام]] آن یافت می‌شود. [[حرانی]] متن رساله‌ای از [[امام‌ صادق]]{{ع}} را می‌آورده که در موضوع خمس است.<ref>ابن‌شعبه، تحف العقول، ۳۳۹ و ۳۴۱.</ref> [[کلینی]] نیز آن را در باب‌الحجه ذکر کرده‌است.<ref>کلینی، الکافی، ۱/۵۳۸.</ref>
 در میان آثار [[فقهی]] از زمان فقیهانی مانند [[ابن‌ ابی‌ عقیل عمانی]] که [[غیبت صغری]] را [[درک]] کرده‌اند<ref> حلی، محقق، المعتبر، ۲/۶۲۳.</ref> تا دوره‌های بعد از آن، [[احکام]] خمس ضمن مسائل یا باب خاصی<ref>صدوق، المقنع، ۱۷۱؛ مفید، المقنعه، ۲۷۶؛ سید مرتضی، الانتصار، ۲۲۵.</ref> یا ضمن کتابی مستقل<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۶/۲–۱۸۰؛ یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۴/۲۳۰–۳۱۶.</ref> بررسی شده‌ است. با توجه به جایگاه ویژه [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} در تولیت [[خمس]]، بحث‌هایی چون بحث از [[حفظ]] [[سهم امام]] در خمس یا [[مصرف]] آن در [[عصر غیبت]] مطرح شده‌ است.<ref>مفید، المقنعه، ۲۸۶؛ حلی، محقق، المعتبر، ۲/۶۴۰.</ref> علمای [[اهل سنت]] عمدتاً به صورت مستقل از خمس بحث نکرده‌اند، بلکه در کتاب [[جهاد]] ذیل مباحث غنیمت‌های [[جنگی]]<ref>قرطبی، بدایة المجتهد، ۱/۳۱۳.</ref> یا در [[زکات]] زیر عنوان [[معدن]] و رکاز (گنج به جامانده از [[جاهلیت]])<ref>قرطبی، بدایة المجتهد، ۱/۲۰۷؛ جزیری، الفقه علی المذاهب الأربعه، ۱/۷۹۲–۷۹۴.</ref> از آن بحث کرده‌اند.