اصلاح در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۵ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۱۲

مقدمه

مراد از «اصلاح» انجام دادن کاری است که یا افساد را بر طرف کند و یا زمینه بروز آن را از بین ببرد که به لحاظ نوع موضوع فرق می‌کند، مانند اصلاح نفس، اصلاح ذات البین و اصلاح ساختمان که به ترتیب به معنای پیرایش نفس از صفات زشت و آراستن آن به صفات نیکو، آشتی و پیوند میان متخاصمین و رفع کدورت از آنان، و ترمیم خرابیهای ساختمان است.

موارد اصلاح در فقه بسیار است، مانند اصلاح مال که مقابل اسراف و تبذیر است، اصلاح مال یتیم، اصلاح قرائت، اصلاح ساختمان، اصلاحزمین، چشمه و باغ و اصلاح معابد کفّار که درباره هریک، در مدخل مربوط سخن رفته است. در این جا به دو مورد مهم آن، که در بابهای زکات، نکاح و قضاء آمده است، اشاره می‌شود.

اصلاح ذات البین

آشتی دادن دو یا چند نفری که با هم کینه و دشمنی دارند، مستحب و در موردی که حفظ جان مؤمنی بر آن توقّف دارد واجب است. از موارد مصرف زکات اصلاح ذات البین است.^[۱] مستحب است قاضی پیش از داوری، دو طرف دعوا را به صلح و آشتی فراخواند و در صورت خودداری آن دو، حکم را صادر کند.^[۲]

اصلاح بین زن و شوهر

برای اصلاح میان زن و شوهری که با یکدیگر اختلاف پیدا کرده‌اند، حَکَمی از طرف زن و حَکَمی از سوی مرد برگزیده می‌شود تا بر مبنای مصلحت، میان آنان آشتی دهند. در اینکه این کار واجب است یا مستحب، اختلاف است ^[۳].^[۴]

منابع

هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت

پانویس

↑ جواهر الکلام، ج ۱۵، ص۳۶۱ ـ ۳۶۲؛ مستمسک العروة، ج ۹، ص۲۶۵ ـ ۲۶۸
↑ جواهر الکلام، ج ۴۰، ص۱۴۵
↑ جواهر الکلام، ج ۳۱، ص۲۰۹ ـ ۲۱۵.
↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۱، صفحه ۵۴۴.

[1] جواهر الکلام، ج ۱۵، ص۳۶۱ ـ ۳۶۲؛ مستمسک العروة، ج ۹، ص۲۶۵ ـ ۲۶۸

[2] جواهر الکلام، ج ۴۰، ص۱۴۵

[3] جواهر الکلام، ج ۳۱، ص۲۰۹ ـ ۲۱۵.

[4] هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۱، صفحه ۵۴۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصلاح| عنوان مدخل  = اصلاح| مداخل مرتبط = [[اصلاح در لغت]] - [[اصلاح در قرآن]] - [[اصلاح در معارف و سیره علوی]] - [[اصلاح در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[اصلاح در فقه اسلامی]] - [[اصلاح در فقه سیاسی]] - [[اصلاح در سیره معصوم]] - [[اصلاح در معارف و سیره حسینی]]| پرسش مرتبط  = }}
 ==مقدمه==
-مراد از [[اصلاح]]، انجام دادن کاری است که یا [[افساد]] را بر طرف کند و یا زمینه بروز آن را از بین ببرد که به لحاظ نوع موضوع فرق می‌کند، مانند [[اصلاح نفس]]، [[اصلاح ذات البین]] و اصلاح ساختمان که به ترتیب به معنای پیرایش نفس از صفات [[زشت]] و [[آراستن]] آن به [[صفات نیکو]]، [[آشتی]] و پیوند میان متخاصمین و رفع کدورت از آنان، و ترمیم خرابیهای ساختمان است.
+مراد از «[[اصلاح]]» انجام دادن کاری است که یا [[افساد]] را بر طرف کند و یا زمینه بروز آن را از بین ببرد که به لحاظ نوع موضوع فرق می‌کند، مانند [[اصلاح نفس]]، [[اصلاح ذات البین]] و اصلاح ساختمان که به ترتیب به معنای پیرایش نفس از صفات [[زشت]] و [[آراستن]] آن به [[صفات نیکو]]، [[آشتی]] و پیوند میان متخاصمین و رفع کدورت از آنان، و ترمیم خرابیهای ساختمان است.
 موارد اصلاح در [[فقه]] بسیار است، مانند اصلاح [[مال]] که مقابل [[اسراف]] و [[تبذیر]] است، اصلاح [[مال یتیم]]، اصلاح قرائت، اصلاح ساختمان، اصلاح[[زمین]]، چشمه و باغ و اصلاح [[معابد]] [[کفّار]] که درباره هریک، در مدخل مربوط سخن رفته است. در این جا به دو مورد مهم آن، که در بابهای [[زکات]]، [[نکاح]] و [[قضاء]] آمده است، اشاره می‌شود.