الگو:صفحهٔ اصلی/مدخل برگزیده: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۰ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۵۱

ویژگی امام به معنای صفاتی است که امام معصوم بدان متصف می‌‌شود. بنابر باورهای شیعیان، امامان دوازده‌گانه (ع) دارای صفات ویژه‌ای هستند که آنان را از دیگر مردم متمایز می‌سازد؛ زیرا هر کس منصب الهی امامت را برعهده بگیرد، باید دارای آن صفات باشد.

صفات مرتبط با امامت:
1. نخست: حجت الهی (حجة الله): امام معصوم، حجت خدا بر روی زمین است؛ بدین معنا که خداوند سیره و رفتار و گفتار او را در تمام شئون زندگی بر بندگان حجت قرار داده است. اثر این منصب که از ناحیه خداوند است، ولایت بر جان و مال مردم است.
2. دوم: ولایت الهی (ولی الله): در آیه ولایت، ولایت امام معصوم بیان شده است: ﴿وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ﴾. براساس آیه، ولایت امام ولایت اعطایی از سوی خداوند و از جنس ولایت الهی است.
3. سوم: ریاست فراگیر: امام ـ به دلیل ولایتی که دارد ـ ریاستی عام، در حوزه‌های تبلیغی و حکومتی دارد که همچون ابراهیم خلیل الله(ع) افزون بر بُعد هدایتگری، شأن اجرای احکام را نیز داراست.
4. چهارم علم لدنی (معدن علم): پیشوای جامعه اسلامی باید از دو گونه معرفت برخوردار باشد: یکی شناخت معارف و احکام اسلامی و دیگری معرفت به مصالح و مفاسد امور و شئون مربوط به مدیریت جامعه که از آن به عنوان کفایت در رهبری یاد می‌شود. امام باید به همه معارف و احکام اسلامی علم بالفعل و خطا ناپذیر داشته باشد؛ زیرا بدون داشتن چنین علمی، غرض از امامت که حفظ و تبیین احکام شریعت است به صورت کامل به دست نخواهد آمد.
5. پنجم عصمت (معصوم): عصمت مهم‌ترین شرط رهبران الهی است؛ زیرا وظیفه اصلی آنان راهنمایی مردم به رستگاری دنیوی و اخروی است. هر کس معصوم نباشد، دست کم، ستمی به خود کرده است و از این رو، شایسته مقام امامت نمی‌شود.
6. ششم: عدالت و تقوا: عدالت مجموعه‌ای از صفات اخلاقی است که عبارت از تقوا، ورع، صدق، امانت، عدل، رعایت ادب اجتماعی و مراعات هر چیزی است که شریعت التزام به آن را واجب کرده است. شیعیان قائل به عصمت امام هستند، بنابر این صفت عدالت یا تقوا ـ خود به خود ـ برای امام اثبات می‌‌شود.
7. هفتم: افضلیت (افضل الخلق): معنای این صفت آن است که امام معصوم (ع) باید در صفات کمال ـ مانند دانایی و پارسایی و دادگری ـ از دیگر انسان‌ها برتر باشد. منصب امامت، به دست خداست و او کسی را به این مقام نمی‌گمارد مگر از دیگران برتر باشد.
8. هشتم: نصب الهی (منصوب من عند الله): مقام امامت، یعنی همان پیشوایی بر مردم، تنها با جعل الهی به کسی داده می‌شود: ﴿إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا﴾.
صفات مرتبط با کمالات اخلاقی: امام که پیشوا و راهبر جامعه است باید از همه بدی‌ها و رذائل اخلاقی دور باشد و در مقابل، همه کمالات اخلاقی را در عالی‌ترین حدّ آن دارا باشد؛ زیرا او به عنوان انسان کامل بهترین الگو برای پیروان خود به شمار می‌رود. به علاوه او در مقام جانشینی پیامبر (ص)، در پی تعلیم و تربیت انسان‌هاست. بنابراین خود باید پیش از همگان و بیشتر از مردمان، به اخلاق الهی آراسته باشد.

ادامه

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''[[عصمت اهل بیت|عصمت اهل بیت]]''' عبارت است از پاک بودن [[خاندان پیامبر اسلام]] {{صل}} از گناهان. [[اهل البیت]] دراصطلاح امروزی چه در میان [[شیعه]] و چه [[اهل سنت]] در مورد [[خاندان پیامبر]] {{صل}} به کار می‌‌رود، یعنی [[پیامبر]]، [[امام علی]]، [[فاطمه زهرا]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}}.
+'''[[ویژگی امام|ویژگی امام]]''' به معنای صفاتی است که [[امام]] [[معصوم]] بدان متصف می‌‌شود. بنابر باورهای [[شیعیان]]، [[امامان دوازده‌گانه]] {{ع}} دارای صفات ویژه‌ای هستند که آنان را از دیگر [[مردم]] متمایز می‌سازد؛ زیرا هر کس منصب الهی [[امامت]] را برعهده بگیرد، باید دارای آن صفات باشد.
+# صفات مرتبط با امامت:
+## نخست: حجت الهی ([[حجة الله]]): [[امام]] [[معصوم]]، [[حجت خدا]] بر روی [[زمین]] است؛ بدین معنا که [[خداوند]] [[سیره]] و [[رفتار]] و گفتار او را در تمام شئون زندگی بر [[بندگان]] [[حجت]] قرار داده است. اثر این منصب که از ناحیه خداوند است، [[ولایت]] بر [[جان]] و [[مال]] [[مردم]] است.
+## دوم: ولایت الهی ([[ولی الله]]): در [[آیه ولایت]]، ولایت امام [[معصوم]] بیان شده است: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ}}. براساس آیه، ولایت امام [[ولایت]] اعطایی از سوی [[خداوند]] و از جنس [[ولایت الهی]] است.
+## سوم: [[ریاست فراگیر]]: [[امام]] ـ به دلیل ولایتی که دارد ـ ریاستی عام، در حوزه‌های [[تبلیغی]] و [[حکومتی]] دارد که همچون [[ابراهیم خلیل الله]]{{ع}} افزون بر بُعد [[هدایتگری]]، [[شأن]] [[اجرای احکام]] را نیز داراست.
+## چهارم علم لدنی (معدن علم): پیشوای [[جامعه اسلامی]] باید از دو گونه [[معرفت]] برخوردار باشد: یکی [[شناخت]] معارف و [[احکام اسلامی]] و دیگری معرفت به [[مصالح]] و [[مفاسد]] امور و شئون مربوط به مدیریت جامعه که از آن به عنوان کفایت در رهبری یاد می‌شود. امام باید به همه معارف و [[احکام اسلامی]] [[علم بالفعل]] و [[خطا]] ناپذیر داشته باشد؛ زیرا بدون داشتن چنین [[علمی]]، غرض از امامت که [[حفظ]] و تبیین احکام شریعت است به صورت کامل به دست نخواهد آمد.
+## پنجم عصمت ([[معصوم]]): عصمت مهم‌ترین شرط [[رهبران الهی]] است؛ زیرا [[وظیفه]] اصلی آنان [[راهنمایی]] مردم به [[رستگاری]] [[دنیوی]] و [[اخروی]] است. هر کس [[معصوم]] نباشد، [[دست]] کم، ستمی به خود کرده است و از این رو، شایسته [[مقام امامت]] نمی‌شود.
+## ششم: عدالت و تقوا: عدالت مجموعه‌ای از [[صفات اخلاقی]] است که عبارت از [[تقوا]]، ورع، [[صدق]]، [[امانت]]، [[عدل]]، [[رعایت ادب]] [[اجتماعی]] و مراعات هر چیزی است که [[شریعت]] [[التزام]] به آن را [[واجب]] کرده است. [[شیعیان]] قائل به [[عصمت امام]] هستند، بنابر این صفت [[عدالت]] یا [[تقوا]] ـ خود به خود ـ برای [[امام]] [[اثبات]] می‌‌شود.
+## هفتم: افضلیت (افضل الخلق): معنای این صفت آن است که [[امام]] معصوم {{ع}} باید در صفات کمال ـ مانند [[دانایی]] و [[پارسایی]] و [[دادگری]] ـ از دیگر [[انسان‌ها]] [[برتر]] باشد. [[منصب امامت]]، به دست خداست و او کسی را به این مقام نمی‌گمارد مگر از دیگران برتر باشد.
+## هشتم: نصب الهی (منصوب من عند الله): [[مقام امامت]]، یعنی همان [[پیشوایی]] بر [[مردم]]، تنها با جعل الهی به کسی داده می‌شود: {{متن قرآن|إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا}}.
+# صفات مرتبط با کمالات اخلاقی: [[امام]] که [[پیشوا]] و [[راهبر]] [[جامعه]] است باید از همه بدی‌ها و [[رذائل اخلاقی]] دور باشد و در مقابل، همه [[کمالات]] [[اخلاقی]] را در عالی‌ترین حدّ آن دارا باشد؛ زیرا او به عنوان [[انسان کامل]] [[بهترین]] [[الگو]] برای [[پیروان]] خود به شمار می‌رود. به علاوه او در مقام [[جانشینی]] [[پیامبر]] {{صل}}، در پی [[تعلیم و تربیت]] انسان‌هاست. بنابراین خود باید پیش از همگان و بیشتر از [[مردمان]]، به اخلاق الهی آراسته باشد.
-به اصل مسأله عصمت اهل بیت در برخی [[آیات قرآن کریم]] همچون [[آیه مباهله]] و [[آیه تطهیر]] و برخی [[روایات]] به طور قطع تصریح و تاکید شده است. نخستین گزارش‌های [[تاریخی]] درباره عصمت حضرت فاطمه{{س}} نیز به [[زمان]] پس از [[رحلت پیامبر]]{{صل}} یعنی ماجرای [[مصادره]] [[فدک]] باز می‌گردد که در آن [[امام علی]]{{ع}} بر اساس آیه تطهیر به [[معصوم]] بودن [[حضرت زهرا]]{{س}} استناد کرده است.
+<div class="mainpage_box_more">[[ویژگی امام|ادامه]]</div>
-مقصود از «گستره عصمت»، ابعادی است که [[اهل بیت]]{{ع}} در آنها [[معصوم]] هستند. به بیان دیگر می‌‌توان عصمت اهل بیت{{ع}} را از جنبه‌های متعددی بررسی و آنها را در دو بخش کلی مطرح کرد:
-# '''[[عصمت عملی]]:''' مقصود از عصمت عملی آن است که امام در کدامیک از [[اعمال]] خود به [[استعانت]] [[خداوند]] معصوم است. این بخش خود به انواعی قابل تقسیم است: [[عصمت از گناه]] پیش یا پس از [[امامت]]؛ [[عصمت از ترک اولی]] پیش یا پس از امامت؛ [[عصمت از اشتباه]] در مرحله عمل به [[دین]]، پیش یا پس از امامت.
-# '''[[عصمت علمی]]:''' مقصود از عصمت علمی آن است که آیا امام در نظریاتی که ارائه می‌‌کند، از [[اشتباه]] معصوم است؟ این بخش از عصمت نیز می‌‌تواند دارای انواع زیر باشد: عصمت از اشتباه در [[تبیین دین]]، پیش یا پس از امامت؛ عصمت از اشتباه در نظریات [[علمی]] غیر [[دینی]] پیش یا پس از امامت؛ عصمت از اشتباه در امور عادی [[زندگی]]، پیش یا پس از امامت.
-در مورد حضرت فاطمه{{س}} نیز که یکی از اهل بیت بوده و تنها تفاوت ایشان به لحاظ جایگاه با دیگر اهل بیت در این است که واجد مقام امامت نبوده‌اند، برخی معتقد به عصمت مطلق یعنی [[عصمت]] از [[گناه]] و [[خطا]]، نسیان و [[اشتباه]] برای ایشان شده و از آن به عصمت الله الکبری تعبیر نموده‌اند.
-اندیشمندان جهت [[اثبات عصمت]] پیامبر و امامان به [[ادله]]‌ای تمسک کرده‌اند. این ادله را می‌توان به دو دسته [[عقلی]] و [[نقلی]] تقسیم کرد.
-# ادله عقلی: مهمترین براهین عقلی [[اثبات عصمت امام]] که می‌توان جهت اثبات عصمت اهل بیت{{س}} به جز حضرت زهرا{{س}} به آنها تمسک کرد، عبارت‌اند از: برهان وجوب اطاعت از امام، [[برهان تسلسل]] ، [[برهان حفظ شریعت]] و برهان خلف.
-# [[آیات]] و [[روایات]] فراوانی نیز بر [[عصمت پیامبر]] و [[امامان معصوم]] از جهت [[مقام نبوت]] و امامتشان دلالت دارند مانند: [[آیه تطهیر]]؛ [[آیه مباهله]]؛ [[حدیث ثقلین]]؛ [[حدیث سفینه]] و [[حدیث امان]]
-<div class="mainpage_box_more">[[عصمت اهل بیت|ادامه]]</div>