مقتل

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

مقتل در حدیث - مقتل در تاریخ اسلامی - مقتل در معارف و سیره حسینی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام حسین (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقتل هم به معنای محلّ قتل است، هم کتابی که دربارۀ شرح قتل حسین بن علی(ع) و واقعۀ کربلا نوشته شده باشد.

مقدمه

به نقل دهخدا: جایی و زمینی که کسی در آنجا کشته شده باشد. البته به معنای جایی و عضوی از بدن نیز گفته که اگر تیر یا تیغی بر آنجا وارد آید، سبب قتل شخص می‌شود. (لغت‌نامه دهخدا) به انگیزۀ زنده نگهداشتن یاد حادثۀ عاشورا و شهدای کربلا، از صدر اسلام تا کنون، همواره کتاب‌هایی بعنوان "مقتل" نوشته شده و می‌شود. شیخ آقا بزرگ تهرانی بیش از هفتاد کتاب را با همین عنوان نام می‌برد که به حادثۀ کربلا مربوط می‌شود و "مقتل" اصبغ بن نباته (از یاران علی(ع)) را اولین مقتلی می‌داند که نگاشته شده است. نام برخی از مقتل‌های معروف از این قرار است (البته آنها که عنوان "مقتل" دارد): "مقاتل الطالبیّین": نوشتۀ ابوالفرج اصفهانی (م ۳۵۶) که در شرح حال و ذکر اسامی شهدای فرزندان ابوطالب است. این کتاب به فارسی نیز ترجمه شده است: "سرگذشت کشته‌شدگان از فرزندان ابوطالب"، سید هاشم رسولی محلاتی.

"مقتل ابی مخنف": نوشتۀ لوط بن یحیی بن سعید بن مخنف، معروف به ابو مخنف که دربارۀ حوادث عاشوراست. این کتاب نیز به فارسی ترجمه شده است. اخیراً با نام "مقتل الحسین و مصرع اهل بیته و اصحابه فی کربلا" در ۲۳۰ صفحه توسط مؤسسه الوفاء چاپ شده است.

"مقتل خوارزمی": متن تاریخی مربوط به حوادث کربلاست، در دو جزء که توسط موفق بن احمد مکی خوارزمی(م ۵۶۸) تألیف شده و اغلب مطالبش را از تاریخ ابن اعثم (م ۳۱۴) نقل کرده است.

"مقتل الحسین": عبدالرزاق المقرم (م ۱۳۹۱ ق در نجف) که دربارۀ نهضت حسینی است و وقایع کربلا از خروج امام حسین(ع) از مدینه تا حوادث پس از عاشورا را در بر دارد. کتاب‌های مقتل دیگری هم معروف است، همچون: نفس المهموم، لهوف، منهاج الدموع، العیون العبری، مثیر الاحزان، روضة الشهدا، اسرار الشهاده، منتهی الآمال، بحار الانوار (ج۴۵) و....

منابع

• محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا