ابوحمزه ثمالی: تفاوت میان نسخه‌ها
(تغییرمسیر به ثابت بن دینار) |
(تغییرمسیر به ثابت بن دینار حذف شد) برچسب‌ها: تغییرمسیر حذف شد پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
# | {{امامت}} | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = مفسران | |||
| عنوان مدخل = ابوحمزه ثمالی | |||
| مداخل مرتبط = [[ابوحمزه ثمالی در تاریخ اسلامی]] - [[ابوحمزه ثمالی در معارف و سیره رضوی]] - [[ابوحمزه ثمالی در علوم قرآنی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== مقدمه == | |||
[[ابوحمزه ثابت بن دینار ثمالی کوفی ازدی]] ثمالی منسوب به بنی ثماله، تیره‌ای از [[قبیله ازد]] است.<ref>الأنساب ۲/۵۱۳ تنقیح المقال ۱/۱۸۹.</ref> اما [[شیخ صدوق]] وی را منسوب به بنی ثعل، تیره‌ای از [[قبیله]] طیّ دانسته و گفته است که چون ابوحمزه در بین ثماله می‌‌زیست، به ثمالی معروف گشت.<ref>من لا یحضره الفقیه ۴/۳۶.</ref> وی از [[اصحاب امام سجاد]]، [[امام باقر]]، [[امام صادق]] و [[امام کاظم]]{{ع}} بود و از آن بزرگواران [[حدیث]] شنیده و [[روایت]] کرده است.<ref>رجال النجاشی ۱/۲۹۰ اختیار معرفة الرجال ۲۰۳.</ref> از روایتگرانی چون أنس، شعبی<ref>میزان الاعتدال ۱/۳۶۳ اعیان الشیعه ۴/۱۱.</ref> و [[اصبغ بن نباته]]<ref>جامع الرواة ۱/۱۳۷.</ref> نیز روایاتی نقل کرده است. [[محدثان]] معروفی چون [[هشام بن سالم]]،<ref>اختیار معرفة الرجال ۱۰۸.</ref> [[مفضل بن عمر]]، [[محمد بن مسلم]]،<ref>جامع الرواة ۱/۱۳۵ تنقیح المقال ۱/۱۹۱.</ref> وکیع<ref>الانساب ۲/۵۱۳ المجروحین ۲۰۶.</ref> و ثوری<ref>اعیان الشیعه ۴/۱۱.</ref> از ابوحمزه روایت کرده‌اند. | |||
ابوحمزه از محدثان مورد [[اعتماد]] و [[عادل]] بود<ref> من لا یحضره الفقیه ۴/۳۶.</ref> و [[افتخار]] خدمتگذاری [[امام سجاد]]{{ع}} را داشت.<ref>اختیار معرفة الرجال ۲۰۳.</ref> امام صادق{{ع}} او را [[سلمان]] [[زمان]] خویش خطاب کرده<ref>رجال النجاشی ۱/۲۹۰ ـ ۲۹۲.</ref> و در روایتی از [[امام رضا]]{{ع}}، وی [[لقمان]] زمان خویش دانسته شده است.<ref>اختیار معرفة الرجال ۲۰۳.</ref> [[نجاشی]] می‌‌گوید که سه تن از پسران ابوحمزه به نام‌های نوح، منصور و [[حمزه]] در حادثه [[قیام زید بن علی بن حسین]]{{ع}} به همراه زید به [[شهادت]] رسیدند.<ref>رجال النجاشی ۱/۲۹۰ ـ ۲۹۲.</ref> وی پسران دیگری نیز داشته که از محدثان مورد اعتماد [[شیعه]] بوده‌اند.<ref>اختیار معرفة الرجال ۲۰۳.</ref> آثارش عبارت انداز: [[رسالة الحقوق]] کتاب تفسیر القرآن، کتاب النوادر<ref>رجال النجاشی ۱/۲۹۰ ـ ۲۹۲.</ref> اصل<ref>الذریعه ۲/۱۴۴.</ref> و الزهد.<ref>معالم العلماء ۲۹ ـ ۳۰.</ref> دعای معروف [[ابوحمزه ثمالی]] نیز از جمله دعاهایی است که ابوحمزه آن را از امام سجاد{{ع}} روایت کرده است.<ref>اعیان الشیعه ۴/۱۰.</ref> وی سرانجام در سال ۱۵۰ هـ درگذشت.<ref>من لا یحضره الفقیه ۴/۳۶ رجال النجاشی ۱/۲۹۰.</ref> در [[تاریخ]] وفاتش [[اختلاف]] است<ref>تنقیح المقال ۱/۱۸۹ الضعفاء الکبیر ۱/۱۷۲ اعیان الشیعه ۴/۱۰.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص۲۱۲-۲۱۳.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | |||
{{مدخل وابسته}} | |||
*[[دانش تفسیر قرآن]] | |||
*[[مفسران شیعه]] | |||
*[[تفسیر القرآن الکریم - ابوحمزه ثمالی (کتاب)|تفسیر القرآن الکریم (کتاب)]] | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
{{یاران امام سجاد}} | |||
[[رده:ثابت بن دینار]] | |||
[[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | |||
[[رده:مفسران]] | |||
[[رده:مفسران طبقه سوم]] | |||
نسخهٔ ۷ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۹
این مدخل زیرشاخهٔ بحث مفسران است. ابوحمزه ثمالی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوحمزه ثمالی در تاریخ اسلامی - ابوحمزه ثمالی در معارف و سیره رضوی - ابوحمزه ثمالی در علوم قرآنی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
ابوحمزه ثابت بن دینار ثمالی کوفی ازدی ثمالی منسوب به بنی ثماله، تیره‌ای از قبیله ازد است.[۱] اما شیخ صدوق وی را منسوب به بنی ثعل، تیره‌ای از قبیله طیّ دانسته و گفته است که چون ابوحمزه در بین ثماله می‌‌زیست، به ثمالی معروف گشت.[۲] وی از اصحاب امام سجاد، امام باقر، امام صادق و امام کاظم(ع) بود و از آن بزرگواران حدیث شنیده و روایت کرده است.[۳] از روایتگرانی چون أنس، شعبی[۴] و اصبغ بن نباته[۵] نیز روایاتی نقل کرده است. محدثان معروفی چون هشام بن سالم،[۶] مفضل بن عمر، محمد بن مسلم،[۷] وکیع[۸] و ثوری[۹] از ابوحمزه روایت کرده‌اند.
ابوحمزه از محدثان مورد اعتماد و عادل بود[۱۰] و افتخار خدمتگذاری امام سجاد(ع) را داشت.[۱۱] امام صادق(ع) او را سلمان زمان خویش خطاب کرده[۱۲] و در روایتی از امام رضا(ع)، وی لقمان زمان خویش دانسته شده است.[۱۳] نجاشی می‌‌گوید که سه تن از پسران ابوحمزه به نام‌های نوح، منصور و حمزه در حادثه قیام زید بن علی بن حسین(ع) به همراه زید به شهادت رسیدند.[۱۴] وی پسران دیگری نیز داشته که از محدثان مورد اعتماد شیعه بوده‌اند.[۱۵] آثارش عبارت انداز: رسالة الحقوق کتاب تفسیر القرآن، کتاب النوادر[۱۶] اصل[۱۷] و الزهد.[۱۸] دعای معروف ابوحمزه ثمالی نیز از جمله دعاهایی است که ابوحمزه آن را از امام سجاد(ع) روایت کرده است.[۱۹] وی سرانجام در سال ۱۵۰ هـ درگذشت.[۲۰] در تاریخ وفاتش اختلاف است[۲۱].[۲۲]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ الأنساب ۲/۵۱۳ تنقیح المقال ۱/۱۸۹.
- ↑ من لا یحضره الفقیه ۴/۳۶.
- ↑ رجال النجاشی ۱/۲۹۰ اختیار معرفة الرجال ۲۰۳.
- ↑ میزان الاعتدال ۱/۳۶۳ اعیان الشیعه ۴/۱۱.
- ↑ جامع الرواة ۱/۱۳۷.
- ↑ اختیار معرفة الرجال ۱۰۸.
- ↑ جامع الرواة ۱/۱۳۵ تنقیح المقال ۱/۱۹۱.
- ↑ الانساب ۲/۵۱۳ المجروحین ۲۰۶.
- ↑ اعیان الشیعه ۴/۱۱.
- ↑ من لا یحضره الفقیه ۴/۳۶.
- ↑ اختیار معرفة الرجال ۲۰۳.
- ↑ رجال النجاشی ۱/۲۹۰ ـ ۲۹۲.
- ↑ اختیار معرفة الرجال ۲۰۳.
- ↑ رجال النجاشی ۱/۲۹۰ ـ ۲۹۲.
- ↑ اختیار معرفة الرجال ۲۰۳.
- ↑ رجال النجاشی ۱/۲۹۰ ـ ۲۹۲.
- ↑ الذریعه ۲/۱۴۴.
- ↑ معالم العلماء ۲۹ ـ ۳۰.
- ↑ اعیان الشیعه ۴/۱۰.
- ↑ من لا یحضره الفقیه ۴/۳۶ رجال النجاشی ۱/۲۹۰.
- ↑ تنقیح المقال ۱/۱۸۹ الضعفاء الکبیر ۱/۱۷۲ اعیان الشیعه ۴/۱۰.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص۲۱۲-۲۱۳.