روح القدس در معارف مهدویت
روح القدس در معارف مهدویت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: روح القدس در قرآن - روح القدس در حدیث - روح القدس در کلام اسلامی - روح القدس در معارف مهدویت - پرسش‌های مرتبطمقدمه
بنابر عقیده مفسّران اسلامی، درباره روح القدس دو احتمال وجود دارد:
- منظور "جبرئیل" است و منظور قرآن از اینکه "خداوند، عیسی (ع) را با روح القدس تأیید فرمود"[۱] آن است که خداوند، جبرئیل را مددکار عیسی (ع) قرار داد. اما چرا به "جبرئیل" روح القدس می‌گویند؟ روح است، چون جنبه روحانیت در فرشتگان غلبه دارد و اضافه کردن روح به "القدس" به پاکی و قداستِ این روح اشاره می‌کند.
- منظور، همان نیروی غیبی است که عیسی (ع) را تأیید می‌کرد و با همان نیروی اسرارآمیز، مردگان را به فرمان خداوند زنده می‌ساخت.
به‌طور کلی این پدیده، همان امدادهای الهی است که انسان را در انجام عبادت‌ها و کارهای مشکل، یاری می‌رساند و از گناهان بازمی‌دارد. به همین دلیل، درباره برخی شاعران اهل بیت گفته شده است که پس از خواندن اشعارشان، ائمه به آنان می‌فرمودند: "این شعر را روح القدس بر زبان تو دمید و آنچه گفتی، به یاری او بود"[۲]. در قرآن کریم، مکرر از این واژه ترکیبی سخن به میان آمده[۳] که در مورد حضرت عیسی (ع) است. در اینکه چرا در میان پیامبران، حضرت عیسی (ع) به این تشریف اختصاص داده شده، در صورتی که همه انبیاء (ع) به وسیله جبرئیل تأیید شده‌اند، گفته شده بدین‌سبب که وی از کودکی تا به آخر عمر، در آغوش تأیید جبرئیل بوده است[۴]. روح الامین نیز همان جبرئیل است که در آیه ١٩٣ سوره شعراء آمده است. مرحوم طبرسی گفته: از این جهت جبرئیل به روح الامین توصیف شده که وی در صفت امانت و عدم تغییر در امانت، دین را زنده می‌دارد و (همچون روح) مایه حیات دین است و یا بدین‌جهت که فرودآورنده برکات است و ارواح را زنده می‌دارد و یا بدین‌جهت است که او جسمی روحانی است[۵]. حکیمه خاتون می‌گوید: وقتی امام حسن عسکری (ع) فرزند دلبندش را ـ پس از تولّد ـ از من گرفت، در آن حال مرغانی آسمانی بال‌های خود را بر سر آن جناب گسترانیدند. پس حضرت، بزرگ مرغان را آواز داد و فرمود: او را بردار و محافظت کن و هر چهل روز او را به سوی مادرش بازگردان. حکیمه خاتون می‌گوید، گفتم: این مرغ چه بود؟ حضرت فرمود: این روح القدس است[۶].[۷]
