آیه مودت
- این مدخل از زیرشاخههای بحث آیات امامت امام علی و آیات فضائل امام علی است. "آیه مودت" از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل آیه مودت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
آیه مودت آیهای که اجر رسالت پیامبر خدا(ص) را مودّت خویشاوندان آن حضرت بیان میکند: قُل لّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى [۱][۲].
مقدمه
- پس از نزول این آیه، وقتی از پیامبر پرسیدند مقصود از این قربی کیانند؟ فرمود: علی، فاطمه و دو فرزندان او[۳] مهرورزی نسبت به خاندان پیامبر(ص) و مودّت اهل بیت(ع)، هم تشکّر از زحمات پیامبر(ص) در ادای رسالت الهی و هدایت مردم به دین خداست، هم عامل گرایش به خوبیها و فضیلتها از طریق این الگوهای کمال است. اهل بیت، پیوسته به این آیه استناد میکردند، تا امّت را نسبت به ادای حق آنان یادآوری میکنند. پیامبر نیز فرموده است: فرزندان خود را با محبت خاندان من تربیت کنید: أدّبوا أولادکم علی حبّی و حبّ أهل بیتی و القرآن[۴] این مودّت، مایۀ نجات انسان در آخرت و نشانۀ پاکی مولد و رحمت و لطف الهی به دوستداران این خاندان است. در اهمیّت آن همین بس که پاداش رنجها و زحمات پیامبر در طول دعوت الهی خویش قرار داده شده و طبعا ثمرات آن هم به امّتی برمیگردد که چنین برخورد حقشناسانهای نسبت به صاحب دعوت محمّدی دارند. مخالفان در همین آیه نیز نسبت به مدلول و مفهوم آن مناقشات و شبهاتی دارند تا از ارزش این منقبت بکاهند[۵] بزرگترین ابراز مودّت نسبت به این خاندان، پذیرش رهبری و امامت آنان و مقدم داشتن ایشان بر دیگران و حجّت شمردن قول و فعل آنان است و وقتی مودّت، واجب الهی باشد، اطاعت نیز تکلیف الهی است و شایستگی و برتری همهجانبۀ آنان معیار لزوم این اطاعت است. پس آیۀ مودت، از پشتوانهها و دلایل امامت ائمه(ع) نیز محسوب میشود، چون مودّت، تنها محبت قلبی نیست، بلکه فرمانبرداری محبّانه و اطاعت مطلق از مقام ولایت آنان است و تنها یک امر تشریفاتی و اخلاقی نیست، بلکه یک فریضۀ الهی است. امام باقر(ع) دربارۀ این آیه و مودّت ذی القربی میفرماید: "َ هِيَ وَ اللَّهِ فَرِيضَةٌ مِنَ اللَّهِ عَلَى الْعِبَادِ لِمُحَمَّدٍ (ص) فِي أَهْلِ بَيْتِهِ"[۶][۷]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ شوری، آیه ۲۳
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۸.
- ↑ الدرّ المنثور، ج ۶ ص ۷، بحار الأنوار، ج ۲۳ ص ۲۳۰، احقاق الحق، ج ۱۴ ص ۱۰۶، فضائل الخمسة من الصحاح الستّه، ج ۱ ص۲۵۹
- ↑ اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۴۱۳. در فصل نهم این کتاب به بحث حبّ اهل بیت نگاه کنید. نیز بحار الانوار، ج ۲۳ ص ۲۲۸
- ↑ ر. ک: نفحات الأزهار، ج ۲۰ ص ۱۵۵
- ↑ بحار الأنوار، ج ۲۳ ص ۲۳۹
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۸.