تحریف
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل تحریف (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
تحریف از ریشه حرف است. حرف یعنی لبه و کنار یک چیز، مثل حاشیه جاده، لبه شمشیر. تحریف یعنی چیزی را از حالت اصلی خود تغییر دادن، به حاشیه بردن، کج کردن. در فرهنگ دینی به معنای دگرگون ساختن لفظ یا معنای کلام، از مباحث مهم کلامی درباره تغییر یا عدم تغییر کتب آسمانی[۱]. منحرف هم به کسی گفته می‌شود که از راه درست و اصلی به بیراهه کشیده شود. تحریف بیشتر در مورد سخنان و نوشته‌ها به کار می‌‌رود، گاهی هم درباره حوادث و موضوعات به کار می‌برند. مثلاً تحریف در یک کتاب، یا دین، یا حادثه، یعنی در آن دست بردن و آن را از حالت اصلی‌اش خارج ساختن، یا معنای غلط برای یک لفظ و عبارت و نوشته بیان کردن. تحریف در دین و در تورات و انجیل از سوی برخی به وجود آمده است. بعضی حادثه عاشورا و قیام حسینی را تحریف می‌کنند. ما معتقدیم قرآن کتابی است که از تحریف مصون مانده است، یعنی در الفاظ و آیات آن هیچ گونه تغییر و دستکاری نشده است. هر چند ممکن است در تفسیر بعضی آیات و مفاهیم قرآنی تحریف‌هایی صورت گرفته باشد، ولی متن آن مصون از هر تحریف است و خداوند حفاظت از آن را بر عهده گرفته است ﴿إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ﴾[۲][۳].
واژه‌شناسی لغوی
- تحریف مصدر باب تفعیل از ریشه "ح ـ ر ـ ف" است. معنای اصلی حرف را لبه، جانب، کناره و مرز دانسته‌اند[۴]. بر اساس این معنا، تحریف، به حاشیه بردن معنای لفظ و ایجاد نوعی دگرگونی و انحراف در مقصود گوینده است. دگرگونی یاد شده می‌تواند از طریق جابه جا کردن واژه‌ها، اعراب آنها، تغییر ساختار جمله‌ها یا تفسیر نادرست آنها باشد[۵]. برخی، "تحریف" را به تغییر و تبدیل که جامع‌تر است، معنا کرده‌اند[۶]، با این تفاوت که در تحریف سعی بر القای خلاف مقصود است[۷]. تحریف بر دگرگون ساختن سخنان شفاهی نیز اطلاق می‌شود و اختصاص به سخنان مکتوب ندارد[۸][۹]
- تحریف در اصطلاح از مباحث مهم کلامی است که به راهیابی تغییر در کتب آسمانی و عدم آن می‌پردازد. این بحث در فرهنگ اسلامی به طور خاص درباره کتاب مقدس "عهد قدیم و جدید" و قرآن مطرح می‌شود. اقسام تحریف از مباحث مورد اهتمام صاحب‌نظران است[۱۰]. همه اقسام تحریف را می‌توان در دو دسته اصلی قرار داد: لفظی و معنوی. تحریف لفظی، تصرّف در ساختار الفاظ و عبارتهاست. تحریف معنوی، تفسیر و تأویل نادرست از لفظ و عبارت است که برخلاف مقصود گوینده و اغلب بدون استناد به قواعد فهم درست کلام و بر اساس رأی شخصی و با انگیزه‌های خاص صورت می‌پذیرد[۱۱]
- تحریف لفظی خود دارای اقسامی است[۱۲]:
- تحریف به فزونی؛ یعنی افزودن کلمه یا جمله‌ای به سخن و متن اصلی[۱۳]؛
- تحریف به کاهش؛ یعنی حذف بخشی از حروف، واژه‌ها یا جملات متن[۱۴]؛
- تحریف به تبدیل و جابه‌جایی که در آن کلماتی جایگزین واژه‌های مترادف یا غیر مترادف می‌شود، به گونه‌ای که معنا را مخدوش کند[۱۵]؛
- تحریف در لحن و گویش که همان تغییر در حرکات و نحوه ادای واژگان است، به گونه‌ای که معنای اصلی کلمه فهمیده نشود[۱۶][۱۷]
- تحریف از مادّه "حَرْف" به معنای کژ کردن و برگردانیدن چیزی و تحریف کلام، تغییر معنای آن است[۱۸] به گفته شیخ طوسی تحریف به دو وسیله محقّق می‌شود: یکی تأویل ناروا و بد "بدون تغییر در ساختار کلام" و دیگری تغییر و تبدیل آن[۱۹]. از مجموع آیاتی که در قرآن مجید درباره تحریف‌های یهود آمده، استفاده می‌شود که گاهی تحریف آنها معنوی بوده؛ بدین گونه که معانی الفاظ را دگرگون می‌ساختند، و گاهی تحریف لفظی می‌کردند، و گاهی به مخفی ساختن قسمتی از آیات دست می‌زدند[۲۰][۲۱].
طبقه‌بندی آیات تحریف
دسته نخست:
دسته دوم
دسته سوم
دسته چهارم
نظریه‌های تحریف کتاب مقدس
افترا بودن تحریف
تحریف انجیل
تحریف تورات
کیفر تحریف تورات
تحریف دین
تحریف‌ناپذیری قرآن
تحریف‌های اهل کتاب
تحریف‌های بنی‌اسرائیل
تحریف‌های یهود
شیطان و تحریف
ظلم بودن تحریف
قبول تحریف
کیفر تحریف
گناه تحریف
تحریف فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱
﴿وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ قَالَ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءَنَا ائْتِ بِقُرْآنٍ غَيْرِ هَذَا أَوْ بَدِّلْهُ قُلْ مَا يَكُونُ لِي أَنْ أُبَدِّلَهُ مِنْ تِلْقَاءِ نَفْسِي إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَى إِلَيَّ إِنِّي أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ﴾[۲۲]
نکته در این آیه تبدیل و جابجایی در وحی و کلام خدا (قرآن) خارج از قلمرو اختیار پیامبر اعلام شده: ﴿مَا يَكُونُ لِي أَنْ أُبَدِّلَهُ مِنْ تِلْقَاءِ نَفْسِي﴾[۲۳] و ترس از عذاب مانع تحریف و تبدیل قرآن ذکر گردیده است: ﴿إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَى إِلَيَّ إِنِّي أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ﴾[۲۴][۲۵].
منابع
فرهنگ قرآن ج۷
فتحی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۷
محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی
فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ فتحی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۷، ص۲۸۶ - ۳۰۲.
- ↑ «بی‌گمان ما خود قرآن را فرو فرستاده‌ایم و به یقین ما نگهبان آن خواهیم بود» سوره حجر، آیه ۹.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۴.
- ↑ جمهرة اللغه، ج۱، ص۵۱۷؛ التهذیب، ج۵، ص۱۲؛ لسان‌العرب، ج۴، ص۱۲۹، «حرف».
- ↑ ر. ک: مفردات، ص۲۲۸، «حرف»؛ التعاریف، ج۱، ص۱۶۳؛ صیانة القرآن من التحریف، ص۱۳ ـ ۱۴.
- ↑ تاج العروس، ج۱۲، ص۱۳۶، «حرف»؛ التفسیر الکبیر، ج۳، ص۱۳۴.
- ↑ ر. ک : مجموعه آثار، ج۱۷، ص۶۶، «حماسه حسینی»؛ یادداشتهای استاد مطهری، ج۲، ص۷۸.
- ↑ ر. ک: دائرةالمعارف الاسلامیه، ج۴، ص۶۰۲ ـ ۶۰۸.
- ↑ فتحی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۷، ص۲۸۶ - ۳۰۲.
- ↑ ر. ک: صیانة القرآن من التحریف، ص۱۶ ـ ۲۰.
- ↑ فتحی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۷، ص۲۸۶ - ۳۰۲.
- ↑ فتحی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۷، ص۲۸۶ - ۳۰۲.
- ↑ فتحی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۷، ص۲۸۶ - ۳۰۲.
- ↑ فتحی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۷، ص۲۸۶ - ۳۰۲.
- ↑ فتحی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۷، ص۲۸۶ - ۳۰۲.
- ↑ ر. ک: صیانة القرآن من التحریف، ص۱۷ ـ ۱۹.
- ↑ فتحی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۷، ص۲۸۶ - ۳۰۲.
- ↑ لسان‌العرب، ج۳، ص۱۲۹، «حرف».
- ↑ التبیان، ج۳، ص۴۷۰.
- ↑ تفسیر نمونه، ج۴، ص۳۱۳-۳۱۴ با تلخیص.
- ↑ فرهنگ قرآن، ج۷.
- ↑ «و چون آیات روشن ما برای آنان خوانده شود کسانی که لقای ما را امید نمی‌برند می‌گویند: قرآن دیگری جز این بیاور یا آن را دگرگون کن! بگو: مرا نسزد که از پیش خود آن را دگرگون کنم. من جز از آنچه به من وحی می‌شود پیروی نمی‌کنم؛ بی‌گمان من اگر با پروردگارم نافر» سوره یونس، آیه ۱۵.
- ↑ «و چون آیات روشن ما برای آنان خوانده شود کسانی که لقای ما را امید نمی‌برند می‌گویند: قرآن دیگری جز این بیاور یا آن را دگرگون کن! بگو: مرا نسزد که از پیش خود آن را دگرگون کنم. من جز از آنچه به من وحی می‌شود پیروی نمی‌کنم؛ بی‌گمان من اگر با پروردگارم نافر» سوره یونس، آیه ۱۵.
- ↑ «و چون آیات روشن ما برای آنان خوانده شود کسانی که لقای ما را امید نمی‌برند می‌گویند: قرآن دیگری جز این بیاور یا آن را دگرگون کن! بگو: مرا نسزد که از پیش خود آن را دگرگون کنم. من جز از آنچه به من وحی می‌شود پیروی نمی‌کنم؛ بی‌گمان من اگر با پروردگارم نافر» سوره یونس، آیه ۱۵.
- ↑ سعیدیان‌فر، محمد جعفر و ایازی، سید محمد علی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۱، ص ۲۸۱.