سوره اسراء
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
مقدمه
این سوره به اتفاق مکی است [۱] و در نقلهای مختلف تا ۲۱ آیه آن را به سبب وجود حکم شرعی یا شأن نزولی که در ذیل آن گزارش شده از آیات مدنی برشمردهاند.[۲] محققان وجود احکام شرعی در سورههای مکی، نظیر اعراف و انعام و ضعف روایات شأن نزولی و سیاق آیات را دلیل بر سستی این استثنا دانستهاند.[۳] وجود شباهتهایی در آیات این سوره با سورههای مدنی سبب شده که برخی این سوره را در ردیف سورههای مکی شبیه به مدنی قرار دهند.[۴] بنا به مشهورترین روایت پنجاهمین سورهای است [۵] که در سال یازدهم بعثت پس از سوره قصص و پیش از سوره یونس نازل شده است.[۶] نامگذاری آن به "إسراء" به سبب اولین آیه آن است که به رخداد إسراء و معراج پیامبر(ص) اشاره دارد [۷] و چون بخش قابل توجهی از این سوره در آغاز و پایان به داستان بنیاسرائیل پرداخته است به سوره «بنیاسرائیل» شهرت یافته [۸] و در روایات به این نام خوانده شده است.[۹]
اطلاق نام "سبحان" بر آن نیز به سبب کلمه آغازین آن است. در روایتی از امیرمؤمنان، امام علی(ع) نیز از این سوره به سوره "سبحان" یاد شده است.[۱۰] این سوره ۱۱۱ آیه دارد. بسیاری با ادغام آیات ۱۰۷ ـ ۱۰۸ شمار آیاتش را ۱۱۰ دانستهاند.[۱۱] شمار کلمات این سوره را ۱۵۵۸ [۱۲] و شمار حروفش را ۶۴۶۰ حرف دانستهاند.[۱۳]
در تقسیمبندی سورهها در گروه سورههای مئین (سورههایی که حدود ۱۰۰ آیه دارد) و مسبّحات (۷ سورهای که با تسبیح آغاز شده) قرار دارد.[۱۴] فواصل آیاتش به جز اوّلین آیه، الف و از آهنگ یکسانی برخوردار است.[۱۵] جمعی از مفسّران درباره پیوند این سوره با سوره نحل که قبل از آن قرار دارد گفتهاند: چون خداوند در آیات پایانی سوره نحل به پیامبرش فرمان داد تا در برابر اذیت و آزار و نسبتهای ناروای مشرکان به وی بردباری کند، این سوره را با یادآوری ماجرای معراجش که نشانهای از تعظیم و تکریم او از جانب خداست آغاز کرد [۱۶] تا آرامش بخش دردها و رنجهایش باشد[۱۷].[۱۸]
محتوای سوره
فضیلت تلاوت
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ بصائر ذوی التمییز، ج ۱، ص ۲۸۸؛ المکی و المدنی فی القرآن، ج ۱، ص ۳۶۰.
- ↑ التحریر و التنویر، ج ۱۵، ص ۶؛ روح المعانی، مج ۹، ج ۱۵، ص ۳؛ المکی والمدنی فیالقرآن، ج ۲، ص ۷۴۴ ـ ۸۱۱، ۸۴۶.
- ↑ التمهید، ج ۱، ص ۱۸۷ ـ ۱۹۴؛ التفسیر الحدیث، ج ۳، ص ۳۵۱.
- ↑ الموسوعة القرآنیه، ج ۵، ص ۶۱.
- ↑ البرهان فی علوم القرآن، ج ۱، ص ۲۸۱؛ التمهید، ج ۱، ص ۱۳۴، ۱۳۶.
- ↑ البرهان فی علوم القرآن، ج ۱، ص ۲۸۱؛ التمهید، ج ۱، ص ۱۳۴، ۱۳۶؛ الموسوعة القرآنیه، ج ۵، ص ۶۹.
- ↑ المنیر، ج ۱۵، ص ۵.
- ↑ بصائر ذویالتمییز، ج۱، ص۲۸۸؛ المنیر، ج۱۵، ص۵.
- ↑ ثوابالاعمال، ص۱۰۷؛ الدرالمنثور، ج ۵، ص ۱۸۱.
- ↑ بصائر ذوی التمییز، ج ۱، ص ۲۸۸، ۲۹۶.
- ↑ البیان فی عد آی القرآن، ص ۱۷۷؛ مجمع البیان، ج ۶، ص ۶۰۷؛ روضالجنان، ج ۱۲، ص ۱۲۲.
- ↑ المعجمالاحصائی، ج ۱، ص ۲۹۰، ۳۰۱.
- ↑ کشف الاسرار، ج ۵، ص ۴۷۹؛ بصائر ذوی التمییز، ج ۱، ص ۲۸۸؛ البیان فی عد آی القرآن، ص ۱۷۷.
- ↑ معجم علومالقرآن، ص ۲۳۸، ۲۶۸.
- ↑ البیان فی عد آیالقرآن، ص۱۷۷؛ بصائر ذویالتمییز، ج ۱، ص ۲۸۸.
- ↑ مجمع البیان، ج ۶، ص ۶۰۷؛ البحر المحیط، ج ۷، ص ۷؛ المنیر، ج ۱۵، ص ۶.
- ↑ روحالمعانی، مج ۹، ج ۱۵، ص ۴؛ المنیر، ج ۱۵، ص ۶.
- ↑ حسینیزاده، سید عبدالرسول، مقاله «سوره اسراء»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۳.