امانت در منابع اهل سنت

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث امانت است. "امانت" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امانت در لغت - امانت در قرآن - امانت در حدیث - امانت در فقه اسلامی - امانت‌ در نهج البلاغه - امانت در معارف و سیره نبوی - امانت در معارف دعا و زیارات - امانت در معارف و سیره سجادی - امانت در معارف و سیره رضوی - امانت در جامعه‌شناسی اسلامی - امانت در فلسفه اسلامی - امانت در منابع اهل سنت - مقام امانت الهی - مقام امین الله - امانت در سیره معصوم

مقدمه

در تفاسیر و نصوص روایی عامّه، امانت در آیه به دین و احکام و حدود الهی تفسیر شده است؛ چنان که بیضاوی و زمخشری آن را به اطاعت از اوامر الهی معنا می‌کنند. سیوطی در تفسیر خود، وجوه مختلفی از معانی امانت را بنا بر روایات وارده ذکر می‌کند که به برخی از آنها اشاره می‌گردد:

1. امانت، واجبات دینی است: «أخرج ابْن جرير وَابْن الْمُنْذر وَابْن أبي حَاتِم وَابْن الْأَنْبَارِي فِي كتاب الأضداد عَن ابْن عَبَّاس رَضِي الله عَنْهُمَا فِي قَوْله: ﴿إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ...﴾ قَالَ: الامانة الْفَرَائِض عرضهَا الله على السَّمَوَات وَالْأَرْض وَالْجِبَال».
2. امانت، دین و حدود الهی است: «أخرج ابْن جرير عَن قَتَادَة رَضِي الله عَنهُ ﴿إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ﴾ قَالَ: يَعْنِي بِهِ الدّين والفرائض وَالْحُدُود». «أخرج الْبَيْهَقِيّ فِي شعب الإِيمان عَن ابْن عَمْرو رَضِي الله عَنهُ قَالَ: من تَضْييع الْأَمَانَة: النّظر فِي الحجرات والدور».
3. در برخی روایات، بر اهمّ احکام دینی، عنوان “امانت” اطلاق شده است؛ مانند روایات ذیل: «عَن زيد بن أسلم رَضِي الله عَنهُ قَالَ: قَالَ رَسُول الله(ص): الْأَمَانَة ثَلَاث الصَّلَاة وَالصِّيَام وَالْغسْل من الْجَنَابَة».
4. امانت، جوارح و نعمت‌های الهی به انسان است: «أخرج التِّرْمِذِيّ عَن عبد الله بن عَمْرو قَالَ: أول مَا خلق الله من الإِنسان فرجه ثمَّ قَالَ: هَذِه أمانتي عنْدك فَلَا تضيعها إِلَّا فِي حَقّهَا فالفرج أَمَانَة والسمع أَمَانَة وَالْبَصَر أَمَانَة».

منابع

1. فیاض‌بخش، محمد تقی و محسنی، فرید، ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲