ابولیلی انصاری

مقدمه

ملقب به «ایسر»^[۱] که در نامش اختلاف بسیار است. او را «اوس»، «یسار»، «یسر»، «بلال»، «بلیل» و «داود» گفته‌اند. در جنگ احد و دیگر غزوات شرکت داشت^[۲]. او از جمله اصحابی است که به کوفه رفت و در محله قبیله جُهَینَه مسکن گزید. ابولیلی، از یاران امیر مؤمنان(ع) بود که به همراه پسرش عبدالرحمان، در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان شرکت داشت^[۳] گفته شده در صفین شهید شد^[۴].

ابولیلی از رسول خدا(ص) سیزده روایت نقل کرده است^[۵]. ترمذی، نسائی، ابوداود و ابن ماجه، حدیث او را در صحاح خود آورده‌اند^[۶].

پسر ابولیلی، عبدالرحمان بن ابولیلی انصاری تابعی، قاری، فقیه و محدث مشهور است که از اصحاب و دوستداران امیر مؤمنان(ع) به شمار می‌رود^[۷]. او تنها ۱۲۰ نفر انصاری از اصحاب رسول خدا(ص) را دید^[۸]. در حلقه درس او، اصحاب پیامبر، از جمله براء بن عازب حاضر می‌شدند و از او حدیث می‌شنیدند^[۹]. خانه او محل اجتماع قاریان قرآن بود که به دور او جمع می‌شدند^[۱۰]. از اخبار مربوط به او چنین به دست می‌آید که وی از نظر فقهی و سیاسی، کاملا گرایش شیعی داشته است. از این رو، وقتی حجاج می‌خواست منصب قضا را بدو واگذارد، ابوالعوام بن حوشب به او گفت: اگر می‌خواهی علی بن ابی طالب را بر قضا بگماری، این کار را بکن ^[۱۱].

عبدالرحمان در قیام محمد بن عبدالرحمان بن اشعث شرکت کرد و به سال ۸۳ در دیر جَماجِم^[۱۲] کشته شد یا در رود دجیل (شعبه‌ای از دجله بغداد) غرق گردید^[۱۳].