علباء بن هیثم سدوسی

علباء بن هیثم سدوسی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: علباء بن هیثم سدوسی در تاریخ اسلامی - علباء بن هیثم سدوسی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

• علباء، فرزند هیثم بن جریر سدوسی مردی دلاور و شجاع و از سخنوران عرب به شمار می‌آمد. وی عصر جاهلیت و اسلام را درک کرد و در زمان خلافت عمر بن خطاب در همه جنگ‌های پیروزمندانه مسلمانان و فتوحات اسلامی شرکت داشت. او ساکن کوفه بود و پس از قتل عثمان در زمرۀ یاران امیرمؤمنان (ع) درآمد. و به محض این که نماینده امام (ع) از مردم کوفه برای جنگ با شورشیان جمل استمداد ‌طلبید، علباء از نخستین مردان کوفی بود که به ندای نماینده امام لبیک گفت، و مردم را برای پیوستن به سپاه امیرمؤمنان (ع) و حرکت به سوی بصره دعوت کرد، و خود نیز راهی بصره شد و در جنگ جمل در رکاب حضرت علی (ع) دلاورانه جنگید و امام (ع) را یاری کرد.
• در هنگامه جنگ شخصی به نام عمرو بن یثربی که از دلاوران قبیله ضبه و در سپاه ناکثین بود، لگام شتر عایشه را به پسرش داد و خود به میدان آمد و هماورد‌ طلبید، علباء بن هیثم به جنگ او آمد و جنگ سختی بین او و عمرو انجام شد و عاقبت علباء به دست عمرو بن یثربی به شهادت رسید. پس از او هند بن عمرو جملی و زید بن صوحان را به شهادت رساند و باز هم هماورد ‌طلبید. سرانجام عمار یاسر برای جنگ با او به میدان آمد، در حالی که ضعیف‌ترین کسی بود که به میدان رفت چون در سن نود سالگی بود و شمشیرش کوتاه و نیزه‌اش از همه باریک‌تر و ساق پایش از همه لاغرتر بود در حالی که سپاهیان علی (ع) ﴿إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾ می‌گفتند، او توکل بر خدا کرد و به محض این که مقابل عمرو بن یثربی قرار گرفت چنان ضربه‌ای بر سر او زد که نقش بر زمین شد و فوراً پای او را گرفت و کشان کشان بر روی خاک به حضور حضرت علی (ع) آورد.
• عمرو بن یثربی از ترس جانش گفت: ای امیرمؤمنان، مرا زنده نگه دار تا در رکاب تو بجنگم و این بار از آنان همان گونه که از شما کشتم، بکشم! امام علی (ع) فرمود: "پس از این که زید و هند و علباء را کشته‌ای تو را زنده نگه دارم؟ هرگز خدا نخواهد".
• عمرو بن یثربی گفت: ای علی، اکنون که قصد کشتن مرا داری، بگذار رازی را نزدیک صورتت بگویم.
• امام (ع) فرمود: "تو سرکش هستی و پیامبر (ص) اخبار سرکشان را به من فرموده است و تو را در میان آنها نام برده است".
• عمرو بن یثربی گفت: به خدا قسم، اگر به من نزدیک می‌شدی، بینی‌ات را چنان با دندان گاز می‌گرفتم که از جا کنده شود! حضرت دیگر به او مهلت نداد و دستور داد گردن او را زدند و به جهنم روانه شد.

منابع

• ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲