عبدالملک بن سلیمان بن ابی‌المغیره

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

عبدالملک بن سلیمان بن ابی‌المغیره - که در سال‌های پایانی عصر صحابه به دنیا آمد و اندکی بزرگ سال‌تر از مالک بن انس بود - با آل زید بن خطاب بن نفیل عَدَوی ولاء حِلْف داشت.

نام او عبدالملک بود، ولی به (فُلَیْح) که لقب غالب او بود، شهرت یافت.

برادرش عبدالحمید همانند او از راویان حدیث بود و فرزندش محمّد نیز از راویان وی به شمار می‌‌رفت.

مامقانی از ذکر نام او در رجال طوسی - چون همیشه - امامی مذهب بودنِ او را نتیجه گرفته و شوشتری نیز - طبق معمول - آن را نپذیرفته است و این که رجالیون اهل سنّت به مذهب عبدالملک نپرداخته و نیز به بهانه گرایش‌های اعتقادی، او را تضعیف نکرده‌اند، ادّعای شوشتری را که او عامّی مذهب بوده مقبول‌تر می‌‌کند.

ذهبی وی را فردی دانش مند که در جست و جوی حدیث به سفر نپرداخت، معرّفی کرده است. وی از طریق عبدالعزیز که جاسوس و نیز سرپرست صدقات از جانب خلیفه بود، به گوش منصور خلیفه عبّاسی رساند که محمد و ابراهیم فرزندان عبداللّه بن حسن بن حسن(ع) نزد مردم دارای هیبت و جای گاهی بلندند و به آسانی تسلیم نمی‌شوند. این سخن، خلیفه را که سودای دستگیری فرزندان عبداللّه را در سر می‌‌پروراند، بر آن داشت تا خاندان عبداللّه را دستگیر و در بند کند و امید به راه حل‌های آشتی جویانه و مسالمت‌آمیز را از دست بدهد و پس از مرگ عبدالعزیز، عبدالملک را به جای او بگمارد.

نیز وی در روزگار فرمان داری حسن بن زید بن حسن(ع) بر مدینه، با او درگیر شد و میان این دو همواره دوگانگی و سخت گیری‌های دوجانبه وجود داشت تا آنکه سرانجام منصور، حسن بن زید را از سِمَت خود برکنار و عبدالصمد بن علی را به جای او منصوب کرد و عبدالملک را در کنار فرمان دار جدید و ناظر کار او قرار داد.

علی رغم سکوت رجالیون شیعی درباره عبدالملک، رجالیون اهل سنّت درباره شخصیّت روایی او که از راویان طبقه هفتم است، اختلاف کرده‌اند.

ابن معین، ابوحاتم، نسائی و ابوداوود وی را ضعیف و احادیث او را غیر قابل احتجاج دانسته‌اند. ابن عدی و دارقطنی با تعبیری معتدل‌تر وی را بدون اشکال دانسته‌اند وابن عدی برخی احادیث او را نیکو و مستقیم خوانده است.

ذهبی و ابن حبان او را توثیق و ابن حجر و زکریای ساجی - گرچه او را اهل خطا و دارای اشتباه دانسته‌اند - تصدیق‌اش کرده‌اند. وی که بنا به نقل شیخ طوسی از اصحاب امام صادق(ع) بوده است، از افرادی چون: زید بن اسلم، سلمة بن دینار مدنی، عامر بن عبداللّه بن زبیر، عبدالوهاب بن یحیی، علاء بن عبدالرحمن، زُهری، نافع غلام ابن عمر و هشام بن عروه روایت کرده و راویانی انبوه از جمله: زیاد بن سعد، سعید بن منصور، عبدالله بن مبارک، عبداللّه بن وهب، فرزندش محمد، یحیی بن صالح و ابو داوود طیالسی از او روایت کرده‌اند.

نویسندگان صحاح سته اهل سنت احادیث او را در کتاب‌های خود آورده‌اند.

عبدالملک در سال ۱۶۸ ه. ق. درگذشت.

جستارهای وابسته

• عبدالحمید بن سلیمان بن ابی المغیره (برادر)
• محمد بن عبدالملک سلیمان بن ابی المغیره (فرزند)

منابع

1. عزیزی، رستگار، بیات، راویان مشترک