اصلاح در فقه اسلامی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Bahmani (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۲ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۰۰ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

مقدمه

مراد از «اصلاح» انجام دادن کاری است که یا افساد را بر طرف کند و یا زمینه بروز آن را از بین ببرد که به لحاظ نوع موضوع فرق می‌کند، مانند اصلاح نفس، اصلاح ذات البین و اصلاح ساختمان که به ترتیب به معنای پیرایش نفس از صفات زشت و آراستن آن به صفات نیکو، آشتی و پیوند میان متخاصمین و رفع کدورت از آنان، و ترمیم خرابیهای ساختمان است.

موارد اصلاح در فقه بسیار است، مانند اصلاح مال که مقابل اسراف و تبذیر است، اصلاح مال یتیم، اصلاح قرائت، اصلاح ساختمان، اصلاحزمین، چشمه و باغ و اصلاح معابد کفّار که درباره هریک، در مدخل مربوط سخن رفته است. در این جا به دو مورد مهم آن، که در بابهای زکات، نکاح و قضاء آمده است، اشاره می‌شود.

اصلاح ذات البین

آشتی دادن دو یا چند نفری که با هم کینه و دشمنی دارند، مستحب و در موردی که حفظ جان مؤمنی بر آن توقّف دارد واجب است. از موارد مصرف زکات اصلاح ذات البین است.[۱] مستحب است قاضی پیش از داوری، دو طرف دعوا را به صلح و آشتی فراخواند و در صورت خودداری آن دو، حکم را صادر کند.[۲].[۳]

اصلاح بین زن و شوهر

برای اصلاح میان زن و شوهری که با یکدیگر اختلاف پیدا کرده‌اند، حَکَمی از طرف زن و حَکَمی از سوی مرد برگزیده می‌شود تا بر مبنای مصلحت، میان آنان آشتی دهند. در اینکه این کار واجب است یا مستحب، اختلاف است [۴].[۵]

منابع

پانویس

  1. جواهر الکلام، ج ۱۵، ص۳۶۱ ـ ۳۶۲؛ مستمسک العروة، ج ۹، ص۲۶۵ ـ ۲۶۸
  2. جواهر الکلام، ج ۴۰، ص۱۴۵
  3. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۱، صفحه ۵۴۴.
  4. جواهر الکلام، ج ۳۱، ص۲۰۹ ـ ۲۱۵.
  5. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۱، صفحه ۵۴۴.