حدیث دوازده جانشین
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل حدیث دوازده جانشین (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- در احادیث مکرر، پیامبر خدا جانشینان خود را دوازده نفر معرفى مى‌کند که مقصود، امامان دوازده‌گانۀ شیعه‌اند: لا یزال الدّین قائما حتّى تقوم السّاعة أو یکون علیکم إثنى عشر خلیفة کلّهم من قریش[۱]، یکون بعدى اثنى عشر امیرا کلّهم من قریش[۲] این دین پابرجاست تا برپایى قیامت، تا آنکه دوازده خلیفه بر شما حکومت کنند که همه از قریش‌اند. پس از من دوازده امیر خواهد بود، همه از قریش. عقاید شیعه اثنى عشرى بر همین مبنا پدید آمده و شکل گرفته است. دوازده جانشین پیغمبر که مورد تأکید و تأیید آن حضرت است، تاریخ نشان مى‌دهد که مصداق آن نه خلفاى راشدینند، نه بنى امیه، نه بنى عباس، چون عدد یاد شده بر هیچ‌کدام منطبق نیست، مگر بر دوازده امام شیعه نیز آن حضرت فرمود: الخلفاء بعدى إثنا عشر کعدّة نقباء بنى إسرائیل[۳].[۴]
حدیث دوازده جانشین در گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین
از جمله احادیث مهم و شایان تدبر و توجه درباره چاره‌اندیشی برای آینده امت، احادیثی هستند که تعداد جانشینان پیامبر خدا را مطرح می‌سازند. این احادیث که فراوان نقل شده و با طرق مختلف و در نقل‌های گونه‌گون و صحیح آمده‌اند[۵]، نشان می‌دهند که خلفای پیامبر خدا دوازده نفرند. یکی از نقل‌ها چنین است: لا یزالُ الدینُ قائِماً حَتی تَقومَ الساعَةُ أو یکونَ عَلَیکمُ اثنا عَشَرَ خَلیفَةً کلهُم مِن قُرَیشٍ[۶]. این دین، برقرار می‌ماند تا اینکه قیامت برپا شود و تا دوازده خلیفه بر شما فرمان برانند که همگی آنان از قریش‌اند. این حدیث، با نقل‌های بسیار و طرق گونه‌گونی که مورد تأیید محدثان اهل سنت نیز قرار گرفته است، هیچ پیامی جز گزارش ولایت علی(ع) و فرزندانش ندارد و تصریحی بر خلافت علی(ع) پس از پیامبر خداست و نیز تأکیدی بر سیاست عظیم و استوار پیامبر(ص) در تعیین آینده حاکمیت و پیشوایی امت.[۷].
تعیین جانشینان دوازده‌گانه در درسی‌هایی از عقاید اسلامی
- پیامبر(ص) نه تنها امیرالمؤمنین را به خلافت بعد از خود معرفی فرمود بلکه در سخنان دیگری بر جانشینان دوازده‌گانه خود این‌گونه تصریح فرمود: "همواره این دین پایدار است تا روز رستاخیز. تا بر شما دوازده تن از قریش به مقام جانشینی خواهند رسید"[۸]. "جانشینان من به شماره نقبای بنی‌اسرائیل دوازده نفرند، همه آنها از قریش و از بنی‌هاشم هستند"[۹]. و در بعضی احادیث (همانند حدیث جابر بن عبدالله انصاری) پیامبر نام این دوازده نفر را ذکر فرموده است. هر چند چنان که دانشمند اهل سنت، شیخ سلیمان قندوزی نوشته است، این جانشینان دوازده‌گانه جز بر دوازده خلیفه از اهل بیت و عترت حضرت قابل تطبیق نیست؛ زیرا خلفای نخستین چهار نفر بیش نیستند و خلفای بنی‌امیه علاوه بر آنکه بیش از دوازده نفرند به جز عمر بن عبدالعزیز همگی ظالم بودند و از بنی‌هاشم نیز محسوب نمی‌شدند، همچنین بر خلفای بنی‌عباس قابل تطبیق نیست؛ زیرا تعداد آنها از دوازده افزون است. گذشته از این بنی عباس به آیه مودّت﴿قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى﴾[۱۰] عمل نکردند و حدیث کسا را نادیده گرفتند؛ بنابراین، احادیث منحصراً بر دوازده امامی که از اهل بیت و عترت پیامبر(ص) بوده‌اند تطبیق می‌کند؛ زیرا آنها تمام فضایل نفسانی، علمی و خانوادگی را از جد خود به ارث برده بودند[۱۱][۱۲].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ بحار الأنوار، ج ۳۶ ص ۲۳۹ ح ۳۸
- ↑ بحار الأنوار، ج ۳۶ ص ۲۳۴ ح ۲۰
- ↑ بحار الأنوار، ج ۳۶ ص ۲۳۰ ح ۱۰
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۱۰.
- ↑ برای نمونه، ر.ک: صحیح مسلم، ج ۳، ص ۱۴۵۱ باب ۳۳ (الناس تبع لقریش والخلافة فی قریش). نیز، ر.ک: المعجم الکبیر، ج ۲، ص ۱۹۵- ۱۹۹ و ۲۳۲، اهل بیت(ع) در قرآن و حدیث: بخش یکم/ فصل پنجم، إحقاق الحق، ج ۱۳، ص ۱- ۴۸.
- ↑ صحیح مسلم، ج ۳، ص ۱۴۵۳، ح ۱۸۲۲.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۱۰۸.
- ↑ صحیح مسلم، ج۱۳، ص۲۰۳.
- ↑ صحیح مسلم، ج۶، ص۲.
- ↑ «بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را» سوره شوری، آیه ۲۳.
- ↑ ینابیع الموده، ص۴۴۶.
- ↑ محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص:۱۱۹-۱۲۰.