دسته عزاداری
دسته گروهی از مردم که در جایی گرد آیند و یا با هم حرکت کنند و کاری را انجام دهند. گروهی که با تشریفات خاصّی در خیابان‌ها و کوچه‌ها حرکت می‌‌کنند و با هم اشعاری خوانند؛ برای اقامۀ عزاداری سید الشهدا و ائمّۀ دیگر[۱]. حرکتشان بصورت سینه زنی یا زنجیر زنی است. رواج آن بیشتر در عصر صفویه شکل گرفت.
مقدمه
این‌گونه دستجات، برای خود نشانه و علامت و توغ و پرچم مخصوص و گاهی نام ویژه‌ای داشته‌اند و با نوعی سازماندهی مردمی در ایام عاشورا و روزهای دیگر به سوگواری می‌‌پرداختند. این مراسم، بویژه در عراق و شهرهایی چون نجف و کربلا، ریشه دارتر بوده است. مرحوم کاشف الغطاء می‌‌نویسد: “آغاز بیرون آمدن دسته‌های عزاداری برای سید الشهدا، پیش از هزار سال، در زمان “معزّ الدّوله” و “رکن الدّوله” بود، که دسته‌های عزاداران در حالی که برای حسین(ع) ندبه می‌‌کردند و شب، مشعل‌هایی به دست داشتند، بغداد و راه‌هایش یکباره پر از شیون شد... این در قرن چهارم بود. و اگر بیرون آمدن این موکب‌ها در راه‌ها نبود، هدف و غرض از یادآوری حسین بن علی(ع) از بین می‌‌رفت و ثمره فاسد می‌‌شد و راز شهادت حسین بن علی(ع) منتفی می‌‌گشت[۲].
“موکب” یا “مواکب حسینی” نیز به همین حرکت‌های جمعی بصورت عزاداری و پیمودن راهی با حالت عزا گفته می‌‌شود که در عراق، بویژه در ایّام اربعین رواج و شور بیشتری دارد. در روزهای تاسوعا و عاشورا نیز در همۀ شهرها و روستاهای شیعه نشین رواج دارد. برخی از این دسته‌ها، تاریخچه‌ای طولانی و گاهی مثلا چند صدساله دارد (مثل دستۀ “طویرج” در کربلا) که در نسل‌های پیاپی، سنّت‌های خویش را حفظ می‌‌کنند[۳]. دسته‌های عزاداری، نوعی تشکّل و سازماندهی را تمرین می‌‌دهد که بر محور امام حسین(ع) است. این دسته‌ها و هیئت‌ها، در افراد احساس مسئولیت و شخصیّت و اعتماد به نفس را تقویت می‌‌کند و به آنان نظم و نظام می‌‌بخشد، آن هم با محتوایی مقدس و آدابی خالصانه و عاشقانه و بدون حاکمیّت زور و اعمال قدرت[۴].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ فرهنگ فارسی، معین.
- ↑ المواکب الحسینیه، محمد حسین کاشف الغطاء، ص۱۵، (چاپ ۱۳۴۵ ق، نجف).
- ↑ در زمینۀ تشکل‌ها و اهداف دسته‌های عزاداری حسینی از جمله ر.ک: «المواکب الحسینیه، مدارس و معسکرات» از: سامی البدری، ص۳۴.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۱۸۹.