ابوکبشه مولی رسول الله
مقدمه
نامش را سلیم[۱]، اوس[۲]، سلمه[۳] و عکسه آورده‌اند[۴]. از زادگان سرزمین دوس[۵] از بلاد یمن[۶] یا فارس[۷] یا مکه بود که رسول خدا(ص) را خرید و آزاد کرد[۸].
او را از مهاجران دانسته[۹] و گفته‌اند از شرکت کنندگان در بدر بوده و در همه غزوات به همراه رسول خدا(ص) شرکت کرده است[۱۰]. از مهم‌ترین موضوعاتی که هنگام یاد کردن از نام وی مطرح می‌شود، عنوان "ابن ابی کبشه" است که قریش[۱۱] یا کفار قریش[۱۲] رسول خدا(ص) را بدان می‌خواندند و به وسیله آن استهزا می‌کردند. در انتساب رسول خدا(ص) بدین نام اختلاف است؛ برخی آن را به سبب نام جد مادری آن حضرت، یا منسوب به جد پدری مادر آن حضرت[۱۳] و برخی منسوب به جد مادری عبدالمطلب یا منسوب به پدر شیری رسول خدا(ص) - همسر حلیمه، حارث بن عبدالعزی سعدی – می‌دانند که همگی ابوکبشه خوانده می‌شدند[۱۴]. برخی علت این انتساب را مخالفت رسول خدا(ص) با دین قریش می‌دانند؛ چنانکه ابوکبشه نیز در پرستش "شعری" با قبیله خود مخالفت کرد[۱۵].
برخی تراجم نگاران، سه نفر را با عنوان ابوکبشه، مولای رسول الله(ص)، ابوکبشه حاضن النبی(ص) و ابوکبشة الأنماری المذحجی، در شمار اصحاب رسول خدا(ص) آورده‌اند[۱۶]، اما گروهی دیگر، به دو نفر از اصحاب به این نام اشاره کرده‌اند[۱۷] و برخی دیگر، فقط از یک نفر با این نام یاد کرده، توضیحات مربوط به ابوکبشه انماری و ابوکبشه، مولی رسول الله(ص) را برای وی آورده‌اند[۱۸]. از توضیحاتی که برای این افراد آورده‌اند به دست می‌آید که در معرفی آنان اشتباهاتی صورت گرفته است. چون عده‌ای توضیحاتی را برای یک نفر و برخی دیگر، پاره‌ای از همان توضیحات را برای دو نفر آورده‌اند[۱۹]. از سویی دیگر، ابن حبان[۲۰]، ابوکبشه مورد بحث را در شمار صحابیان راوی آورده است، در حالی که مزی[۲۱] و ابن حجر[۲۲] ابوکبشه انماری را جزو راویان آورده، از ابوکبشه مولای رسول الله(ص) نام نبرده‌اند. به همین دلیل، نمی‌توان با اطمینان گفت وی از رسول خدا(ص) روایت نقل کرده است. ابوکبشه در نخستین روز خلافت عمر[۲۳] سه شنبه ۲۲ جمادی الاخره سال سیزده[۲۴] یا همزمان با روز دفن ابوبکر[۲۵] یا سال ۲۳[۲۶] روزی که عروة بن زبیر به دنیا آمد، درگذشت [۲۷].[۲۸]
منابع
پانویس
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۳۶؛ خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۳۶؛ ابن قتیبه، المعارف، ص۱۴۸؛ ابن حبان، تاریخ، ص۱۱۷.
- ↑ ابن حبان، مشاهیر، ص۱۱۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۸۴.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۸۴.
- ↑ ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۵، ص۳۴۵.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۳۶؛ ابن قتیبه، المعارف، ص۱۴۸؛ به خطا اوس، ر.ک: ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۸۴.
- ↑ همدانی، ص۲۳۵.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۰۱؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۵۶.
- ↑ ابن قتیبه، المعارف، ص۱۴۸؛ ابن حبان، تاریخ، ص۱۱۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ۳۰۱.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۳۶.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۳۶؛ طبری، ج۳، ص۱۷۱؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۰۱.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۸۴.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۴۰۱.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۰۱.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۰۱؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۸۴.
- ↑ برای اطلاع بیشتر، ر.ک: ابن قتیبه، غریب الحدیث، ج۱، ص۷۲؛ ابن ماکولا، ج۴، ص۱۷۹ و ج۷، ص۱۵۶؛ ابن عساکر، ج۲۳، ص۲۳۱.
- ↑ این حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۸۳-۲۸۴.
- ↑ خلیفة بن خیاط، طبقات، ص۳۶، ۱۳۴ و ۵۵۸؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۰۱؛ مناوی، ج۵، ص۲۹۵.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۴، ص۲۰۹؛ ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۵، ص۳۴۵.
- ↑ ر.ک: ابن کثیر، السیرة النبویه، ج۴، ص۶۳۸؛ مقایسه کنید با ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۰۱ و ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۸۴-۲۸۳.
- ↑ تاریخ، ص۱۱۷.
- ↑ مزی، ج۲۱، ص۴۸۲.
- ↑ تهذیب التهذیب، ج۲۱، ص۲۳۰.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۳۶؛ ابن قتیبه، المعارف، ص۱۴۸؛ طبری، ج۳، ص۱۷۱.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۳۶؛ حاکم، ج۳، ص۲۳۸؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۸۴.
- ↑ ابن حبان، ثقات، ج۲، ص۱۹۶.
- ↑ خلیفة بن خیاط، التاریخ، ص۱۱۲.
- ↑ أبن عبدالبر، ج۴، ص۳۰۱.
- ↑ خانجانی، قاسم، مقاله «ابوکبشه مولی رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۸۱.