ابلیس در فقه اسلامی

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث ابلیس است. "ابلیس" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

ابلیس در قرآن - ابلیس در حدیث - ابلیس در نهج البلاغه - ابلیس در فقه اسلامی - ابلیس در کلام اسلامی - ابلیس در اخلاق اسلامی - ابلیس در عرفان اسلامی

مقدمه

شیطان به هر موجود طغیانگر و دور از رحمت خداوند متعال که کارش وسوسه خلق و دعوت آنان به بدیها است، اطلاق می‏‌گردد؛ چنان که بر موجود سرکش و متمرد معروف؛ یعنی ابلیس که از سجده بر حضرت آدم(ع) سر باز زد و نیز بر فرزندان او که از جنس جنّ می‌‏باشند اطلاق می‏‌شود. .

پناه بردن به خدا از شیطان

پناه بردن به خداوند متعال از شر شیطان با گفتن "أعُوذُ باللّه‏ِ مِنَ الشَّیطانِ الرَجیم" و مانند آن در هرحال، به‌ویژه اوقات زیر مستحب است: هنگام تلاوت قرآن کریم؛ فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ پیش از قرائت در نماز؛ هنگام آمیزش و زمان ورود به مستراح .

حالات حضور شیطان

برخی افعال و حالات در انسان، بستر و زمینه ساز حضور شیطان و نزدیک شدن او به انسان می‏گردد؛ از این رو، در روایات از چنین افعال و حالاتی نهی شده است و فقها به کراهت آنها حکم کرده‏اند، مانند خضاب کردن(-->خضاب) در حال جنابت و حیض؛ تخلّی بر روی قبر؛ ایستاده بول کردن؛ ادرار کردن در آب؛ تنها بودن در خانه؛ به تنهایی مسافرت کردن؛ خلوت کردن زن و مرد اجنبی در یک مکان؛ نگهداری زباله در منزل در شب و بیرون نبردن آن در روز و راه رفتن در یک کفش.

عوامل دوری شیطان

برخی اعمال موجب دور شدن و فاصله گرفتن شیطان از انسان می‏‌شود، مانند ناخن گرفتن؛ اذان گفتن در منزل؛ محافظت بر نماز و اوقات آن؛ نگهداری کبوتر در منزل؛ انگشتر جذع یمانی به دست کردن و خوردن انار.

نام گذاری به اسماء شیطان

نام گذاری فرزند به یکی از اسم‌های شیاطین، مانند ضریس و صفات آنها مکروه است.

شیطان و سِحر

به تصریح برخی، از اقسام سحر حرام و ممنوع ارتباط با شیاطین و کشف چیزهای پوشیده و پنهان از راه ایشان است .

منابع

1. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت