ابن مسکویه
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
آشنایی اجمالی
ابوعلی احمد بن محمد بن یعقوب مشکویه رازی خازن، مشهور به «ابن مسکویه» در حدود سال ۳۲۰ه متولد شد. خاندان او اهل ری بوده و خود وی نیز دو دهه نخست عمر خود را در ری زیسته است. مشکویه در آغاز کار، سخت در اندیشه کیمیاگری بود و آن را نزد ابوطیب کیمیائی رازی آموخت و به دلیل کسب علم و دانش و به واسطه سمت‌هایی که در دربار آل بویه داشت، به شهرهای گوناگونی از جمله بغداد، شیراز و اصفهان سفر کرد. تاریخ طبری را نزد ابن کامل که از شاگردان محمد بن جریر طبری بود، خواند و علوم اوایل را نزد ابن خمار آموخت. در منطق و پزشکی دستی قوی داشت؛ به گونه‌ای که او را بقراط دوم دانسته‌اند. ابوعلی فیلسوف، طبیب، ریاضیدان، متکلم، لغوی، مورخ و نویسنده و در مرتبه والایی از دانش، ادب، بلاغت و شعر بود. برخی ابوحیان توحیدی را از شاگردان مشکویه دانسته‌اند. مشکویه مدتی مصاحب و ندیم خاص و از تربیت یافتگان ابومحمد مهلبی وزیر معزّالدوله، سپس در خدمت ابوالفضل ابن عمید وزیر رکن الدوله بویهی و کتابدار او بود. [۱] پس از آن به خدمت ابوالفتح ابن عمید وزیر رکن الدوله و مؤیدالدوله درآمد و پس از آن در شیراز به عضدالدوله سلطان بزرگ آل بویه پیوست و در زمره همراهان و مسئول کتابخانه و بیت المال او شد. [۲] یاقوت، مذهب او را مجوسی نومسلمان[۳] و بیشتر منابع، شیعه دانسته‌اند. [۴] آثار وی عبارت‌اند از: تجارب الامم و تعاقب الهمم، السیاسة للملک، طهارة الاعراق فی تکمیل النفس و تهذیبها، الفوز الاصغر چاپ شده، الفوز الاکبر، آداب الدنیا و الدین، انس الخواطر، نزهت نامه علائی به فارسی که برای علاءالدوله دیلمی نوشت، آداب العرب و الفرس و الهند، جاویدان خرد، ترتیب العادات، ندیم الفرید، الاشربة و ما یتعلق بها من الاحکام الطبیه، الطبخ و الطبیخ، حقائق النفوس، نورالسعاده، اقسام الحکمة و الریاضی، تعلیق فی المنطق، احوال الحکماء السلف و صفات بعض الانبیاء السالفین، الجامع، السیر، [۵] رسالة فی ماهیة العقل، الادویة المفرده، [۶] تهذیب الاخلاق، حقائق النفوس، فوز السعاده، تفصیل النشأتین و تحصیل السعادتین، و گزیده اشعار ابوعلی مشکویه. [۷] سرانجام وی در نهم ماه صفر سال ۴۲۰ یا ۴۲۱ه در اصفهان درگذشت و در محله خواجو دفن شد[۸].[۹]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۳
