بسر بن ابی‌بسر مازنی
مقدمه
صحابه‌نگاران به مناسبت حدیثی که عبدالله بن بسر صحابی[۱] از پدرش نقل کرده است، به شرح حال وی پرداخته‌اند. بنابراین گزارش مستقلی به شرح حال بسر نمی‌پردازد و مدخل‌هایی که صحابه نگاران به آن اختصاص داده‌اند، روایت فرزندش عبدالله از اوست. ابن عبدالبر[۲] از بُسر با عنوان سُلمی یاد می‌کند و می‌گوید: جز فرزندش عبدالله، کسی از او روایت نکرده است. این در حالی است که دیگر صحابه نگاران، بُسر یا بُشر سلمی را شخصیت دیگری دانسته‌اند که به بُسر مازنی ارتباط ندارد[۳]. روایت بُسر یا بُشر سلمی را هم فرزندش رافع نقل کرده و به همین دلیل ابونعیم[۴] کنیه او را ابو رافع ثبت نموده است. به نظر می‌رسد ابن عبدالبر در شلمی دانستن شخص مورد نظر ما به خطا رفته است؛ زیرا دیگران از سلمی بودن او سخنی نگفته و سلمی را همان بشر پدر رافع می‌دانند. خلیفة بن خیاط[۵] نام عبدالله و پدرش را ذیل صحابه ساکن شام آورده است. بغوی[۶] «ابوعبدالله» را کنیه بُسر مازنی می‌داند و از عبدالله بن بُسر نقل می‌کند که پدرش گفت: رسول خدا(ص) به خانه ما آمد. غذا و نوشیدنی آوردیم. آن حضرت خرماها را میل می‌فرمود و هسته‌اش را پشت انگشت خود می‌گذاشت و پرتاب می‌کرد! هنگامی که خواست بر مرکبش - که استری سپید بود. سوار شود، عرض کردم: برای ما دعا کن. عرضه داشت: «خدایا، به آنچه روزی اینان کرده‌ای، برکت ده و آنان را ببخش و با ایشان مهربانی کن»[۷].
بغوی[۸] پس از نقل این خبر، روایت دیگری آورده که نشان می‌دهد این رویداد برای ابوبکر اتفاق افتاده است. ابن ابی شیبه[۹] و ابن حبان[۱۰] نیز شخصی را که پیامبر به خانه او رفته است، مردی ناشناخته یا «معبد» نام دانسته‌اند. دیگر صحابه‌نگاران هم داستان پذیرایی پدر عبدالله و دیدار خانواده وی را با رسول خدا(ص) از قول عبدالله تکرار کرده‌اند[۱۱]. به رغم ابهامی که روایت ابن ابی شیبه و ابن حبان و بخش دوم گزارش بغوی ایجاد می‌کند، کثرت و شهرت این داستان در منابع متعدد، دلیلی برای تردید در آن بر جای نمی‌گذارد. البته ممکن است سخن بغوی را فضیلت‌سازی درباره ابوبکر بدانیم؛ زیرا در منبع یا روایت دیگری به آن اشاره نشده است. افزون بر این حدیث، ابن حجر[۱۲] به نقل از نسائی، روایتی درباره نهی رسول خدا(ص) از روزه گرفتن شنبه‌ها را به عبدالله بن بسر نسبت می‌دهد که از پدرش روایت کرده است، ولی این مطلب درسنن نسائی یافت نشد و راوی این حدیث، صماء، خواهر عبدالله است[۱۳]. به نظر می‌رسد عبارت "عبدالله بن بسر عن اخته" که در کتاب‌های روایی مشهور است، با "عن ابیه" اشتباه و تصحیف شده باشد.[۱۴]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ درباره صحابی بودن عبدالله ر.ک: ابن سعد، ج۷، ص۲۸۹؛ ابن حجر، ج۴، ص۲۱ و مدخل مربوط.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۴۷.
- ↑ به ترتیب ر.ک: ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۷؛ ابن قانع، ج۱، ص۹۴.
- ↑ ابونعیم، ج۱، ص۳۹۴.
- ↑ خلیفه بن خیاط، ص۱۰۳.
- ↑ بغوی، ج۱، ص۳۴۶.
- ↑ همچنین: أحمد بن حنبل، ج۴، ص۱۸۸.
- ↑ بغوی، ج۱، ص۳۴۶.
- ↑ ابن ابی شبیه، ج۷، ص۱۴۳.
- ↑ ابن حبان، ج۲۱، ص۱۱۰.
- ↑ برای نمونه ر.ک: ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۵؛ ابن حجر، ج۱، ص۴۲۲.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۴۲۲.
- ↑ خلیفة بن خیاط، ص۶۳۰؛ احمدبن حنبل، ج۶، ص۳۶۸.
- ↑ صادقی، مصطفی، مقاله «بسر بن ابی‌بسر مازنی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۲۲۶.