اعتکاف در مسجد کوفه
مقدمه
اعتکاف نزد مسلمانان از اعمال مستحب است. مسجد کوفه برای این عمل جایگاه خاصی داشت. فقها و محدثان در کتاب‌های فقه، بابی به این مطلب اختصاص داده‌اند. در کافی از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمود: «شایسته نیست اعتکاف جز در مسجدالحرام یا مسجد الرسول یا مسجد کوفه یا مسجدی که در آن نماز جماعت برگزار می‌شود؛ و شخص تا معتکف است، روزها را روزه‌دار بدارد». از آن حضرت درباره اعتکاف در بعضی مساجد بغداد سؤال شد که امام صادق(ع) فرمود: اعتکاف جز در مسجدی که جماعتی در آن پشت سر امام عادلی نماز برگزار کنند، نیست. اگر در مسجد کوفه یا مسجد بصره و مسجد مدینه و مسجد مکه اعتکاف کنند، مانعی ندارد. از شیخ مفید روایت شده است که گفت اعتکاف جز در مسجدی که پیغمبر یا وصی آن حضرت در آن نماز جماعت بگزارد، نیست؛ و آن هم چهار مسجد است: مسجدالحرام که پیغمبر(ص) در آن نماز خواندند؛ مسجد مدینه که پیغمبر و امیرالمؤمنین علی(ع) در آن نماز جماعت خواندند؛ مسجد کوفه که امیرالمؤمنین علی(ع) در آن نماز جماعت برگزار می‌کرد و مسجد بصره که پس از جنگ جمل حضرت علی(ع) در آن نماز جماعت گزارد. از جمله علمایی که مدتی در مسجد کوفه معتکف بوده‌اند، فقیه صفی الدین ابوجعفر محمد بن معد موسوی است. او از مردم اعتزال جست و مدت سیزده سال در مسجد جامع کوفه اعتکاف کرد تا این اعتکاف، دستاویزی برای دستگیری او توسط ناصر، خلیفه عباسی (متوفی در سال ۵۷۵) شد.
از دیگر معتکفین مسجد کوفه، سید محمد مشعشع بن سید فلاح موسوی حویزی، سر سلسله آل مشعشع (متوفی در سال ۸۶۶) است. او فلسفه اشراق را نزد ابن فهد حلی (متوفی در سنه ۸۴۱) خواند. آن‌گاه بر حسب تعالیم صوفیه یک سال در مسجد جامع کوفه اعتکاف نمود و بر همین کار از خلال فلسفه اشراق، دعوی حصول کشف و شهود کرد. شیخ فخرالدین طریحی نجفی (متوفی در سال ۱۰۸۶) نیز شب‌های طولانی را در مسجد کوفه به عبادت و عزلت از خلق می‌گذرانیده است. مشهورترین دانشمندی که پس از وی ملازم مسجد جامع کوفه بوده است، سید محمد مهدی بحرالعلوم (متوفی در سال ۱۲۱۲) بود که در این مسجد با درس و عبادت روزگار می‌گذرانیده است. از دیگر کسانی که در مسجد کوفه اعتکاف کردند (غیر از صالحینی مانند افرادی که نام برده شدند) منحرفی چون، سیدکاظم رشتی است که فرقه کشفیه به او منسوب است. او در ایام اعتکافش کتاب «دلیل المتحیرین» را نوشت. پس از او شاگردش میرزاعلی محمد شیرازی بود که در مسجد کوفه چله نشست، سپس در کربلا نزد سید کاظم رفت و در آخر، دعوی بابیت کرد و مسلک انحرافی بابیه را به وجود آورد[۱].[۲]
منابع
پانویس
- ↑ العتبات المقدسه فی الکوفه، ص۵۶.
- ↑ رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی ص ۴۴۶.