التوحید (کتاب)
التوحید کتابی است به زبان عربی که به بررسی اعتقادات شیعه می‌پردازد. این کتاب به قلم محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق نوشته شده و انتشارات جامعه مدرسین نشر آن را به عهده داشته است.
| التوحید | |
|---|---|
 | |
| زبان | عربی |
| نویسنده | شیخ صدوق |
| موضوع | امامت |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات جامعه مدرسین |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۴۲۳ ق، ۱۳۸۱ ش |
| تعداد صفحه | ۵۷۲ |
| شماره ملی | م۵۵-۶۳۱ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب حاضر؛ کتابی حدیثی در زمینه روایات معتبر در باب مسائل توحیدی است.
شیخ صدوق که محدّث، فقیه، مورّخ و متکلم شیعه در قرن چهارم بود غالب کتاب‌های خود را بر اساس احادیث اصول اربعمائه و به صورت حدیثی تنظیم و تصنیف کرده است و در این کتاب هم دسته‌بندی و تنظیم احادیث نبوی و اهل بیت (ع) در زمینه ابعاد توحید خداوند پرداخته است.
این کتاب در یک مقدمه و شصت و هفت باب مرتب و در ذیل هر باب از یک تا سی و هفت حدیث مسند گرد آوردی شده است. در مجموع حدود ششصد حدیث مسند در این ابواب آورده شده و در لابلای آنها حدود بیست حدیث مرسل نیز گنجانده شده.
اعتبار و ارزش این احادیث (روایات مرسل) با توجه به استناد خود نویسنده کتاب به سایر کتاب‌هایش مثل معانی الاخبار و یافتن آنها در سایر کتاب‌هایش قابل اثبات است و در واقع به عنوان احادیث مسند تلقی می‌‌شود و شاید بتوان قاعده مطرح شده درباره اعتبار مسند بودن مراسیل صدوق در کتاب من لا یحضره الفقیه را به این کتاب و سایر کتاب‌های او نیز سرایت داد؛ زیرا همه آثار صدوق بر منابع معتبر «اصول اربعمائه» مبتنی است.
از مهمترین ابواب کتاب توحید که مباحث بسیار مهم عقاید تشیع در زمینه مسائل اصل اساسی اسلام یعنی توحید پیش کشیده و پاسخ شبهات و تبلیغات نادرست دشمنان اهل بیت (ع) بر ضد مکتب تشیع را داده است می‌‌توان به این مسائل اشاره کرد:
- توحید و نفی تشبیه؛
- معنای واحد، توحید و موحّد؛
- معنای توحید و عدل؛
- خداوند جسم و جسمانی نیست؛
- احادیث مربوط به رؤیت خداوند؛
- باب‌های مربوط به تأویل صفات تشبیهی مانند یدالله، وجه الله، نورالله، نسبت نسیان و آمدن به خداوند و سایر صفاتی که در قرآن آمده است؛
- رد ثنویت، تثلیث، مجوس و مادّه پرستی؛
- معانی تسبیح و تکبیر خداوند؛
- احادیث جبر و تفویض؛
- بداء؛
- قضا و قدر؛
- کلمات توحیدی و نورانی عالم آل محمد (ص) امام رضا (ع).
نویسنده در لابلای احادیث برخی از باب‌ها، به توضیح مطالب مربوطه پرداخته و با عنوان "قال مصنف هذا الكتاب" نکاتی را از جهات مختلف تاریخی، لغوی و عقیدتی یادآور شده است که برای بازشناسی و تصنیف نظرات خود او شایان توجه می‌‌‌باشد»[۱]
فهرست کتاب
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.
دربارهٔ پدیدآورنده
