اسلام

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

اسلام آخرین و کامل‌ترین شریعت الهی، ارائه شده به وسیله پیامبر اکرم، محمد‌ بن‌ عبدالله(ص).

واژه‌شناسی لغوی

• واژه اسلام مصدر باب اِفعال از ماده "س‌ ـ‌ ل‌ ـ‌ م" به معنای صحت و عافیت و دوری از هرگونه عیب و نقص و فساد و در بابِ افعال به معانی زیر است: انقیاد، امتثال امر و نهی بدون هیچ‌گونه اعتراض، اطاعت کلی و بی قید و شرط و تسلیم محض بودن، اذعان به حکم الهی، اخلاص در عبادت و ادای طاعات به دور از هرگونه فریب.
• برخی اصل واحد در این ماده را موافقت کامل ظاهری و باطنی دانسته‌اند. به‌گونه‌ای که مخالفتی در کار نباشد و معانی دیگری مانند انقیاد، صلح و رضا را از لوازم این معنا به شمار آورده‌اند. اسلام در اصطلاح، بر شریعت پیامبر‌ خاتم(ص) اطلاق شده است.
• رابطه میان معنای اصطلاحی و معانی لغوی اسلام این است که دین اسلام سراسر طاعت در برابر خداوند و پذیرش و انقیاد اوامر، بدون هیچ‌گونه اعتراض است، و در آن، سلامت از امتناع و سرکشی وجود دارد؛ انسان مسلمان با اظهار فروتنی و ابراز پذیرش شریعت، به آنچه پیامبر اکرم(ص) آورده، ملتزم شده است.
• ایزوتسو با ریشه‌یابی کلمه اسلام در میان اعرابِ پیش از اسلام بر این باور است که این واژه مانند بیشتر اصطلاحات کلیدی قرآن پیشینه‌ای خاص در جاهلیت دارد. به عقیده وی این اصطلاح در آن دوران به‌طور کلی به معنای ترک کردن و دست کشیدن بوده است و عربها هنگامی فعل "اَسْلَمَ" را به‌کار می‌بردند که شخص از چیزی که برای او بسیار عزیز و گرانبها بود دست می‌کشید و آن را به دیگری که خواستار آن بود وا‌می‌گذاشت و در صورتی که آن چیز خودِ شخصِ وی باشد که گرانبهاترین موجودی انسان است، در این حالت اسلام به معنای اطاعت کلی و بی قید و شرط و تسلیم محض بودن است.
• وی حقیقت اسلام را در فرهنگ قرآن حاکی از پیدایش دوره‌ای جدید در زندگی عربها پس از گذراندن دوران جاهلیت می‌داند. به عقیده وی واژه اسلام در برابر جاهلیت است؛ مسلمان بودن این است که انسان از همه خودپسندیها و مغرور بودن به قدرت دست کشیده، در برابر خداوند همچون بنده خدمتگزاری حالت خضوع و اطاعت و فروتنی را برگزیند.
• این حالت، پایان دوره جاهلیت است که در آن، مغرور بودن به قدرت بشری، اعتماد به نفس نامحدود، استقلال مطلق و تصمیم تزلزل‌ناپذیر برای سر فرود نیاوردن در برابر هیچ قدرتی جزء لاینفک زندگی بوده است.

اسلام در فرهنگ‌نامه دینی

• نام دین آسمانی است که از سوی خداوند برای هدایت بشر آمده است، به معنای تسلیم بودن و گردن نهادن به آیین الهی.
• در فرهنگ قرآنی، دین نزد خداوند، "اسلام" است و این نام اختصاص به آیین حضرت محمّد هم ندارد. امّا آنچه که مشهور و متداول است، به آیینی که از سوی خدا بر حضرت محمّد(ص) نازل شد و کتاب آن "قرآن" است گفته می‌شود. به پیروان این دین، "مسلمان" می‌گویند.
• اسلام، آخرین و کامل‌ترین دین آسمانی است که در سال ۶۱۰ میلادی با بعثت پیامبر خدا(ص) در مکه آغاز گشت و پس از هجرت آن حضرت و مسلمانان به مدینه، به سرعت گسترش یافت و در طول سال‌های بعد، مسلمانان یکی از عظیم‌ترین تمدّن‌های بشری را در سایه تعالیم اسلام بنا نهادند.
• پایه‌های اساسی اسلام بر "توحید"، "نبوّت" و "معاد" استوار است و کسی که با صدق و راستی، در دل و در زبان، یکتایی خدا و نبوت حضرت محمّد(ص) و روز قیامت را بپذیرد، "مسلمان" است.
• اسلام مجموعه‌ای از اعتقادات و قوانین اجتماعی و فردی و رهنمودهای اخلاقی است و چون این تعالیم، متکی به وحی است، هرگز با گذشت زمان، کهنه و فرسوده نمی‌شود و حاکم ساختن این مکتب، همه جا و همیشه انسان‌ها را سعادتمند می‌سازد. امروز پیروان این دین، بیش از ۱/۵ میلیاردند و اغلب در کشورهای آسیایی، آفریقایی و خاورمیانه هستند.

منابع

• دیبا، حسین، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳
• محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی

جستارهای وابسته

• تسلیم
• دین الهی
• دین اسلام
• اسلام فطری
• اسلام ظاهری (اسلام زبانی)
• اسلام واقعی (تسلیم)
• اسلام پدران پیامبر خاتم
• اسلام مادران پیامبر خاتم
• اسلام پدران ائمه
• اسلام مادران ائمه
• دین حق
• دین فطری
• ادیان توحیدی
• دین حضرت آدم(ع)
• دین حضرت نوح(ع)
• دین حضرت هود(ع)
• دین حضرت صالح(ع)
• دین حضرت ابراهیم(ع)
• دین حضرت شعیب(ع)
• دین حضرت موسی(ع)
• دین حضرت عیسی(ع)
• دین منطقه‌ای
• تحریف ادیان الهی
• اشتراک ادیان الهی
• اختلاف ادیان الهی
• ادیان غیر توحیدی
• منشأ دين
• قلمرو دین

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: