حدیث دوازده جانشین
اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث اثبات امامت در حدیث و دوازده جانشین است. "دوازده جانشین" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
دوازده جانشین در قرآن - دوازده جانشین در حدیث - دوازده جانشین در کلام اسلامی - دوازده جانشین در معارف و سیره رضوی
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل دوازده جانشین (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
دوازده جانشین
- از جمله احادیث مهم درباره چاره‌اندیشی برای آینده امت اسلام، احادیثی هستند که تعداد جانشینان پیامبر خدا(ص) را مطرح می‌سازند. این احادیث که فراوان نقل شده و با طرق مختلف و در نقل‌های گوناگون و صحیح آمده‌اند نشان می‌دهند که خلفای پیامبر خدا دوازده نفرند[۱].
- در این روایت پیامبر اکرم(ص) نه تنها امیرالمؤمنین(ع) را به خلافت بعد از خود معرفی فرمود، بلکه در سخنان دیگری بر جانشینان دوازده‌گانه خود این‌گونه تصریح فرمودند: «همواره این دین تا روز رستاخیز پایدار است، تا آنکه دوازده خلیفه بر شما حکومت کنند که همه از قریش‌اند»[۲] و در روایت دیگری فرمودند: «جانشینان من به شماره نقبای بنی‌اسرائیل دوازده نفرند، همه آنها از قریش و از بنی‌هاشم هستند»[۳] و یا در روایت دیگری فرمودند: پس از من دوازده امیر خواهد بود، همه از قریش»[۴] و در بعضی احادیث (همانند حدیث جابر بن عبدالله انصاری) پیامبر این دوازده نفر را ذکر فرموده است[۵].
- این حدیث، با نقل‌های بسیار و طرق گوناگونی که مورد تأیید محدثان اهل سنت نیز قرار گرفته است، هیچ پیامی جز گزارش ولایت علی(ع) و فرزندانش ندارد و تصریحی بر خلافت علی(ع) پس از پیامبر خداست و نیز تأکیدی بر سیاست عظیم و استوار پیامبر(ص) در تعیین آیندۀ حاکمیت و پیشوایی امت[۶]، همانگونه که گفته شده است: "جانشینان دوازده‌گانه جز بر دوازده خلیفه از اهل بیت و عترت حضرت قابل تطبیق نیست چنانچه تاریخ نشان می‌دهد[۷]؛ زیرا خلفای نخستین چهار نفر بیش نیستند و خلفای بنی‌امیه علاوه بر آنکه بیش از دوازده نفرند به جز عمر بن عبدالعزیز همگی ظالم بودند و از بنی‌هاشم نیز محسوب نمی‌شدند، همچنین بر خلفای بنی‌عباس قابل تطبیق نیست؛ زیرا تعداد آنها از دوازده افزون است. گذشته از این بنی عباس به آیه مودّت[۸] عمل نکردند و حدیث کسا را نادیده گرفتند؛ بنابراین، احادیث منحصراً بر دوازده امامی که از اهل بیت و عترت پیامبر(ص) بوده‌اند تطبیق می‌کند؛ زیرا آنها تمام فضایل نفسانی، علمی و خانوادگی را از جد خود به ارث برده بودند[۹].[۱۰]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ برای نمونه، ر.ک: صحیح مسلم، ج ۳، ص ۱۴۵۱ باب ۳۳ (الناس تبع لقریش والخلافة فی قریش). نیز، ر.ک: المعجم الکبیر، ج ۲، ص ۱۹۵- ۱۹۹ و ۲۳۲، اهل بیت(ع) در قرآن و حدیث: بخش یکم/ فصل پنجم، إحقاق الحق، ج ۱۳، ص ۱- ۴۸.
- ↑ «لا یزال الدّین قائما حتّی تقوم السّاعة أو یکون علیکم إثنی عشر خلیفة کلّهم من قریش»؛ بحار الأنوار، ج ۳۶ ص ۲۳۹ ح ۳۸؛ صحیح مسلم، ج ۳، ص ۱۴۵۳، ح ۱۸۲۲؛ صحیح مسلم، ج۱۳، ص۲۰۳.
- ↑ «یَقُولُ یَکُونُ بَعْدِی مِنَ الْخُلَفَاءِ عِدَّةُ نُقَبَاءِ مُوسَی اثْنَا عَشَرَ خَلِیفَةً کُلُّهُمْ مِنْ قُرَیْش»؛ بحار الأنوار ج ۳۶ ص ۲۹۸؛ صحیح مسلم، ج۶، ص۲.
- ↑ «یکون بعدی اثنی عشر امیرا کلّهم من قریش»؛ بحار الأنوار، ج ۳۶ ص ۲۳۴ ح ۲۰
- ↑ ر.ک: محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص:۱۱۹-۱۲۰.
- ↑ ر.ک: محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۱۰۸.
- ↑ ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۱۰.
- ↑ سوره شوری، آیه ۲۳.
- ↑ ینابیع الموده، ص۴۴۶.
- ↑ ر.ک: محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص:۱۱۹-۱۲۰.