عون در فقه سیاسی
مقدمه
پشتیبانی کردن[۱]، همدستی کردن[۲]، همکاری و همیاری، نصرت و کمک کردن [۳].
﴿تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى﴾[۴].
زمینه همکاری، همیاری و تعاون در اجتماع تحقق میپذیرد و هر جامعه که ارتقای سطح تعاون، همیاری، احسان و نیکی در آن باشد، همبستگی و وفاق بیشتری را شاهد خواهد بود. اوج این همیاری و تعاون در جامعه قرآنی زمانی رخ مینماید که این مسئله به صورت تکلیف شرعی و وظیفه دینی در آید. آیه شریفه ﴿تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ﴾[۵] بیانگر اساس سنت اسلامی است.
﴿الْبِرِّ﴾ در کلام الهی به ایمان و احسان در عبادات و معاملات تفسیر شده است: ﴿وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ﴾[۶]. تقوا مراقبت بر امر و نهی الهی است و معنای تعاون در برّ و تقوا به همیاری و همدستی در ایمان و عمل صالح بر اساس تقوای الهی است که صلاح و تقوای اجتماعی در آن است و در مقابل آن، اثم - عمل زشت و ناپسند که تأخیر در حیات سعادتمند را به دنبال دارد - و عدوان که تجاوز بر حقوق حقّه مردم است که موجب سلب امنیت از جان و اموال و ناموس آنها میگردد، قرار میگیرد[۷].
در فرهنگ سیاسی تعاون و همیاری این گونه تعریف شده است: همکاری گروهی از افراد، چه رسمی و چه غیررسمی، دلخواهانه یا نادلخواهانه در راه یک هدف معیّن به منظور نفع مشترک یا به امید پاداش و سود [۸].[۹]
منابع
پانویس
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۵۹۸.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژهنامه، ص۷۳۶.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۶۸.
- ↑ «یکدیگر را در نیکی و پرهیزگاری یاری کنید» سوره مائده، آیه ۲.
- ↑ « یکدیگر را در نیکی و پرهیزگاری یاری کنید و در گناه و تجاوز یاری نکنید» سوره مائده، آیه ۲.
- ↑ «نیکی (از آن) کسی است که به خداوند و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب (آسمانی) و پیامبران ایمان آورد » سوره بقره، آیه ۱۷۷.
- ↑ سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۵، ص۱۶۳.
- ↑ علیاکبر آقابخشی و مینو افشاریراد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۹۱.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۲۹-۴۳۰.