مقدمه

نشانه‌های ظهور قیامت، در هم ریختن و پاره شدن نظام آسمان‌ها و جهان در این سوره بیان شده است. چون این سوره با کلمه ﴿انشَقَّتْ (فعل ماضی از ماده انشقاق) آغاز شده، «انشقت» یا «انشقاق» نام گرفته است.

منظور از «انشقاق» در این سوره، شکافته شدن و از هم گسیختن کرات آسمانی است که در آستانه قیامت رخ می‌دهد. این سوره به قیام قیامت اشاره نموده، بیان می‌کند که برای انسان سیری است به سوی پروردگارش، او در این مسیر هست تا پروردگارش را دیدار کند، و خدای تعالی به مقتضای نامه عملش به حسابش برسد، و در این آیات این مطالب را تاکید می‌کند، و آیات مربوط به تهدیدش از آیات بشارتش بیش‌تر است، و سیاق آیات آن شهادت می‌دهد که این سوره در مکه نازل شده‌ است.

ویژگی‌های سوره انشقاق

  1. این سوره ۲۵ آیه به عدد کوفی و حجازی، ۲۳ آیه به عدد شامی و بصری، ۱۰۷، ۱۰۸ یا ۱۰۹ کلمه و ۴۳۰، ۴۳۳ یا ۴۴۴ حرف دارد.
  2. در ترتیب نزول، هشتاد و سومین و در قرآن کریم هشتاد و چهارمین سوره است که پس از انفطار و پیش از روم در مکه نازل شد و آیه مدنی ندارد.
  3. از نظر کمیت از سور مفصّل و از نوع طوال آن به شمار می‌آید.
  4. با کلمه ﴿إِذَا آغاز شده است؛ بنابراین از سُوَر زمانیه است.
  5. نسخی در آن رخ نداده است.

محتوای سوره انشقاق

  1. اشاره به بخشی از علائم قیامت و پایان این جهان؛
  2. معاد و ترسیم سرنوشت اصحاب یمین (رستگاران) و اصحاب شمال (تیره‌بختان)؛
  3. سوگند به چند پدیده طبیعی و آسمانی؛
  4. خداشناسی و اقامه یک برهان فلسفی (حدوث عالم) برای اثبات وجود خداوند[۱].[۲]

منابع

پانویس

  1. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۲۰، صفحه ۲۴۱؛ هاشم‌زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۵۲۳؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱، صفحه ۳۱۶؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱، صفحه ۱۹۷؛ فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱، صفحه ۵۰۸؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۹؛ حجتی، محمد باقر، پژوهشی درتاریخ قرآن کریم، صفحه ۱۴۸، مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۲۶، صفحه ۲۹۳.
  2. فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص:۲۷۸۰.