صدق در معارف و سیره فاطمی

مقدمه

سکوت و صداقت و به جا سخن گفتن از فضائل اخلاقی مورد تأکید و عمل پیامبران و اولیای الهی است. در روایات، این صفت این چنین توصیف شده است: دری از درهای حکمت، موجب کسب محبت، دلیل و راهنمای پر خیر، دلیل تفکر و...^[۱].

در سفارش‌های مکتوب رسول خدا (ص) به دخترش نیز چنین آمده است: «... آن‌که ایمان به خدا و روز جزا دارد یا به نیکی سخن گوید یا سکوت کند...»^[۲].

همچنین در روایت آن حضرت از پدرش - رسول خدا (ص)- آمده است: بدترین افراد امتم کسانی‌اند که متنعم به نعمت‌های الهی بوده، غذاهای رنگارنگ می‌خورند و لباس‌های رنگارنگ می‌پوشند و در سخن گفتن اهل لاف زدن هستند^[۳].

پس از مرحله سکوت، نوبت به سخن گفتن می‌رسد که بنابر روایت پیشین، انسان یا باید در سکوت باشد یا سخن نیک بگوید. صداقت از مهمترین ویژگی‌های سخن نیکوست این خصلت را عایشه درباره حضرت فاطمه این چنین توصیف کرده است: هیچ کس را راستگوتر از فاطمه نیافتم، مگر آن را که فاطمه از او زاده شده است (یعنی رسول خدا (ص))^[۴].^[۵]

منابع

جباری، محمد رضا، سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا

پانویس

↑ کلینی، الکافی ج۲، ص۱۱۳؛ ج۱، ص۱۶ و ۳۵۳؛ حمیری، قرب الاسناد، ص۶۹ و ۳۶۹؛ اشعری، النوادر، ص۲۱-۲۲.
↑ «عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: جَاءَتْ فَاطِمَةُ (س) تَشْكُو إِلَى رَسُولِ اللَّهِ (ص) بَعْضَ أَمْرِهَا فَأَعْطَاهَا- رَسُولُ اللَّهِ (ص) كُرَيْسَةً وَ قَالَ تَعَلَّمِي مَا فِيهَا فَإِذَا فِيهَا ﴿مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ﴾ فَلَا يُؤْذِي جَارَهُ وَ ﴿مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ﴾ فَلْيُكْرِمْ ضَيْفَهُ وَ ﴿مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ﴾ فَلْيَقُلْ خَيْراً أَوْ لِيَسْكُتْ‌»؛ کلینی، الکافی، ج۲، ص۶۶۷.
↑ «عن فاطمه (س) بنت رَسُول اللَّه (ص): قَالَتْ: قال رَسُول اللَّه: شِرَارُ أُمَّتِي الَّذِينَ غُذُّوا بِالنَّعِيمِ يأكلون ألوان الطعام‌، و يلبسون ألوان الثياب و يتشدّقون في الكلام»؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲۷، ص۳۶۶.
↑ «عَنْ عَائِشَةَ أَنَّهَا كَانَتْ إِذَا ذُكِرَتْ فَاطِمَةُ بِنْتُ النَّبِيِّ (ص) قَالَتْ مَا رَأَيْتُ أَحَداً كَانَ أَصْدَقَ لَهْجَةً مِنْهَا إِلَّا أَنْ يَكُونَ الَّذِي وَلَدَهَا»؛ حاکم نیشابوری در ادامه چنین آورده: هذا حدیث صحیح علی شرط مسلم و لم یخرجاه. حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۶۱؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۶۸.
↑ جباری، محمد رضا، سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا، ص ۷۷.

[1] کلینی، الکافی ج۲، ص۱۱۳؛ ج۱، ص۱۶ و ۳۵۳؛ حمیری، قرب الاسناد، ص۶۹ و ۳۶۹؛ اشعری، النوادر، ص۲۱-۲۲.

[2] «عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: جَاءَتْ فَاطِمَةُ (س) تَشْكُو إِلَى رَسُولِ اللَّهِ (ص) بَعْضَ أَمْرِهَا فَأَعْطَاهَا- رَسُولُ اللَّهِ (ص) كُرَيْسَةً وَ قَالَ تَعَلَّمِي مَا فِيهَا فَإِذَا فِيهَا ﴿مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ﴾ فَلَا يُؤْذِي جَارَهُ وَ ﴿مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ﴾ فَلْيُكْرِمْ ضَيْفَهُ وَ ﴿مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ﴾ فَلْيَقُلْ خَيْراً أَوْ لِيَسْكُتْ‌»؛ کلینی، الکافی، ج۲، ص۶۶۷.

[3] «عن فاطمه (س) بنت رَسُول اللَّه (ص): قَالَتْ: قال رَسُول اللَّه: شِرَارُ أُمَّتِي الَّذِينَ غُذُّوا بِالنَّعِيمِ يأكلون ألوان الطعام‌، و يلبسون ألوان الثياب و يتشدّقون في الكلام»؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲۷، ص۳۶۶.

[4] «عَنْ عَائِشَةَ أَنَّهَا كَانَتْ إِذَا ذُكِرَتْ فَاطِمَةُ بِنْتُ النَّبِيِّ (ص) قَالَتْ مَا رَأَيْتُ أَحَداً كَانَ أَصْدَقَ لَهْجَةً مِنْهَا إِلَّا أَنْ يَكُونَ الَّذِي وَلَدَهَا»؛ حاکم نیشابوری در ادامه چنین آورده: هذا حدیث صحیح علی شرط مسلم و لم یخرجاه. حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۶۱؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۶۸.

[5] جباری، محمد رضا، سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا، ص ۷۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]