احمد بن ابی‌عبدالله برقی در رجال و تراجم

این مدخل زیرشاخهٔ بحث احمد بن ابی‌عبدالله برقی است. احمد بن ابی‌عبدالله برقی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احمد بن ابی‌عبدالله برقی در معارف و سیره رضوی - احمد بن ابی‌عبدالله برقی در رجال و تراجم - پرسش مرتبط ندارد

آشنایی اجمالی

احمد بن ابی عبدالله برقی هشت بار در سند روایات تفسیر کنز الدقائق، و به نقل از کتب علل الشرائع، معانی الأخبار، کمال الدین، خصال، الکافی و امالی شیخ طوسی واقع شده است؛ از جمله: «عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ بُنْدَارَ وَ غَيْرُهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيِّ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) فَقَالَ لَهُ هَلْ لَكَ مِنْ زَوْجَةٍ فَقَالَ لَا. فَقَالَ أَبِي (ع): وَ مَا أُحِبُّ أَنَّ لِيَ الدُّنْيَا وَ مَا فِيهَا وَ أَنِّي بِتُ لَيْلَةً وَ لَيْسَتْ لِي زَوْجَةٌ ثُمَّ قَالَ الرَّكْعَتَانِ يُصَلِّيهِمَا رَجُلٌ مُتَزَوِّجٌ أَفْضَلُ مِنْ رَجُلٍ أَعْزَبَ يَقُومُ لَيْلَهُ وَ يَصُومُ نَهَارَهُ ثُمَّ أَعْطَاهُ أَبِي سَبْعَةَ دَنَانِيرَ ثُمَّ قَالَ لَهُ تَزَوَّجْ بِهَذِهِ. ثُمَّ قَالَ أَبِي قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) اتَّخِذُوا الْأَهْلَ فَإِنَّهُ أَرْزَقُ لَكُمْ».

احمد برقی

احمد البرقی تنها در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق و به نقل از تفسیر قمی آمده است:

«وَ عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ الْبَرْقِيِّ عَنْ سَعْدِ بْنِ سَعْدٍ عَنِ الرِّضَا (ع) قَالَ قُلْتُ فَإِنْ لَمْ يَحْضُرِ الْمَسَاكِينُ وَ هُوَ يَحْصُدُ كَيْفَ يَصْنَعُ قَالَ لَيْسَ عَلَيْهِ شَيْءٌ».

این عنوان، مصحّف "احمد، عن البرقي" است، چنان که در وسائل الشیعة و بحارالأنوار این گونه است؛ و مراد از «احمد»، «احمد بن محمد بن عیسی الأشعری» و مراد از «البرقی»، «محمد بن خالد البرقی» است به قرینه سایر روایات؛ زیرا محمد بن خالد برقی روایات فراوانی از سعد بن سعد نقل کرده که راوی از محمد بن خالد در بسیاری از آنها، احمد بن محمد بن عیسی است، و مؤید آن طریق نجاشی و شیخ طوسی به کتاب سعد بن سعد است.

آیة الله سید ابوالقاسم خویی نیز روایت احمد البرقی از سعد بن سعد را صحیح ندانسته و دو دلیل برای آن ذکر کرده است؛ نخست آن که، روایت احمد برقی از سعد بن سعد، در منابع حدیثی یا کتب رجالی، مسلم و ثابت نگشته است. و دوم آن که، راوی کتاب سعد بن سعد، محمد بن خالد برقی است، نه پسرش احمد.

احمد بن خالد

احمد بن خالد در سند سه روایت تفسیر کنز الدقائق و به نقل از کتاب الکافی و تأویل الآیات الظاهرة قرار گرفته است؛ از جمله:

«و في أصول الكافي: عدّة من أصحابنا، عن أحمد بن خالد، عن شريف بن سابق، عن المفضّل بن أبي قرّة، عن أبي عبد اللَّه (ع) قال: قال رسول اللَّه (ص): خير وقت دعوتم اللَّه فيه الأسحار. و تلا هذه الآية في قول يعقوب (ع): سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّي و قال: أخّرهم إلى السّحر».

احمد بن محمد برقی

احمد بن محمد البرقی در یازده سند تفسیر کنز الدقائق به نقل از کتب الکافی، تأویل الآیات الظاهرة و توحید شیخ صدوق واقع شده است:

«عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِيِّ رَفَعَهُ قَالَ: سَأَلَ الْجَاثَلِيقُ أَمِيرَالْمُؤْمِنِينَ(ع) فَقَالَ أَخْبِرْنِي عَنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَيْنَ هُوَ؟ فَقَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ(ع) هُوَ هَاهُنَا وَ هَاهُنَا وَ فَوْقُ وَ تَحْتُ وَ مُحِيطٌ بِنَا وَ مَعَنَا وَ هُوَ قَوْلُهُ مَا يَكُونُ مِنْ نَجْوَى ثَلَاثَةٍ إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلَا أَدْنَى مِنْ ذَلِكَ وَلَا أَكْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَيْنَ مَا كَانُوا» و الحدیث طویل. اخذت منه موضع الحاجة.

مقصود از راوی، «احمد بن محمد بن خالد البرقی» است.

جستارهای وابسته

• محمد بن خالد برقی (پدر)
• فضل بن خالد برقی (عمو)
• حسن بن خالد برقی (عمو)

منابع

1. جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری ج۲