عرا
مقدمه
فَنَبَذْنَاهُ بِالْعَرَاءِ وَهُوَ سَقِيمٌ[۱]. لَوْلَا أَنْ تَدَارَكَهُ نِعْمَةٌ مِنْ رَبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَرَاءِ وَهُوَ مَذْمُومٌ[۲].
لغتشناسی عراء
در لغتنامه دهخدا میخوانیم: عراء. جای و میدان که در آن چیزی پوشیده نشود. علامه طباطبایی در این باب چنین گوید: «عراء به معنای زمین لخت و بدون سقف و یا گیاه است»[۳]. این عالم دینی در جایی دیگر گوید: کلمه عراء به معنای محلی فاش است که دیوار و حائلی دیگر در آن نباشد و چیزی که انسان در زیر سایهاش قرار گیرد نداشته باشد. نه سقفی و نه خیمهای و نه درختی[۴].[۵]
سرگذشت حضرت یونس
«در شهر نینوا و در اوج بت پرستی و در تاریکی جهل و شرک، یونس نور ایمان را شعلهور ساخت»[۶]. ولی آن قوم به سخن او گوش ندادند. او از خداوند برای ایشان عذاب خواست و خود از شهر بیرون رفت»[۷]. «بعد از آن سوار کشتی شد و نهنگ او را بلعید»[۸].[۹]
یونس در روایت عهد عتیق
در عهد عتیق حضرت یونس بعد از خروج از نینوا رو به «یافا» نهاده و از آنجا با کشتی عازم «ترشیش» بوده است. در دریا طوفانی بر میخیزد و کشتی در آستانه غرق شدن قرار میگیرد. به رسم آن روزگار قرعه انداختند تا بار کشتی را سبک کنند. «سه مرتبه قرعه افکندند و هر سه بار به نام حضرت یونس اصابت کرد عاقبت خواه نا خواه حضرت یونس را به دریا انداختند»[۱۰].[۱۱]
نینوا
«شهر نینوا (به معنای مأوی و منزل نبن) پایتخت آشور در شرق دجله مقابل موصل در بین النهرین (عراق امروزی) واقع شده و خرابههای آن تا به امروز باقی است»[۱۲]. «نینوا Ninive، که در سنگ نوشتههای میخی Ninua نگاشته شده، گرفته شده از کلمه «نونو» - به معنی «ماهی» است - نینوا در روزگار دولت آشور پایتخت پر آوازه آن دولت بود و امروزه شهری است در نزدیکی موصل که آن را «کویونجیک» گویند. در آن، حفریات باستان شناسانه انجام یافته و سنگ نوشتههای میخی از روزگار پادشاهی کشور بانی پال به دست آمده است»[۱۳].[۱۴]
یافا
یافا به عبری «بانو» نوشته شده و در انجیل «یوپا» است. قاموس کتاب مقدس درباره این شهر بنی اسرائیلی مینویسد: «شهر قدیمی است که بر ساحل دریای مدیترانه در قسمت دان به مسافت ۳۰ میل به جنوب قیصریه و ۳۵ میل به مغرب شمالی اورشلیم بر قلهای که ارتفاعش ۱۱۶ قدم میباشد واقع است و یونس نبی از این شهر به قصد ترشیش به کشتی سوار شد»[۱۵].[۱۶]
ترشیش
ترشیش را قاموس کتاب مقدس چنین تعریف میکند: «در ساحل شرقی آفریقا یا در بندر جنوبی آسیا واقع بود... باری وقایعی در کتاب مقدس درباره ترشیش مذکور است یکی این است که یونس پیغمبر بدانجا فرار میکرد و کشتیهای سلیمان نیز بدانجا وارد میشد و بسیاری از اوقات بادشرقی بر آن دریا وزیده کشتیهای ترشیش را که دارای امتعه نفیسه و گرانبها بود در امواج آبهای دریای روم در هم میشکست»[۱۷]. ترشیش یا ترتیس را محل فعلی کشور «تونس» دانستهاند[۱۸] در عهد باستان تونس را ترشیش خواندهاند که واژهای فنیقی-کارتاژی است. تونس را جغرافینویسان مسلمان تونس میخوانند. کشوری است در شمال آفریقا واقع در کرانههای جنوبی دریای مدیترانه.[۱۹]
منابع
پانویس
- ↑ «آنگاه او را به کرانه برهنه دریا افکندیم در حالی که بیمار بود» سوره صافات، آیه ۱۴۵.
- ↑ «اگر نعمتی از پروردگارش او را درنمییافت نکوهیده به کرانه افکنده شده بود» سوره قلم، آیه ۴۹.
- ↑ ر.ک: تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۸۵.
- ↑ تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۲۵۹.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۵۷۷.
- ↑ جادالمولی، قصههای قرآن، ص۲۹۷.
- ↑ روضه الصفا، ص۹۶.
- ↑ لطیف راشدی، قصههای قرآن، ص۱۸۶.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۵۷۸.
- ↑ عمادزاده، تاریخ انبیاء، ص۶۸۳.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۵۷۸.
- ↑ باستانشناسی تاریخی قصص قرآن ص۸۴.
- ↑ عزیز الله کاسب، تاریخ انبیا، ص۶۵۶.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۵۷۹.
- ↑ قاموس کتاب مقدس، ص۲۵۲.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۵۸۰.
- ↑ قاموس کتاب مقدس، ص۲۵۲.
- ↑ اطلس قرآن، ص۱۱۴؛ تویسرکانی، قصص قرآن، ص۲۲۰.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۵۸۰.