محمد بن ابی‌عمیر ازدی
محمد بن ابی‌عمیر ازدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: محمد بن ابی‌عمیر ازدی در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
ابو احمد محمد بن ابی‌عمیر زیاد بن عیسی ازدی بغدادی، معروف به ابن ابی‌عمیر از بزرگان شیعه و شخصیت مورد اعتماد در میان راویان و مؤلفان امامیه است. نجاشی او را اهل بغداد و ساکن آنجا و مولای مهلب بن ابی‌صفره ازدی می‌‌داند و نظر برخی را که گفته‌اند: او موالی بنی امیه بوده، نمی‌پذیرد.[۱] شیخ طوسی می‌‌گوید: ابن ابی‌عمیر امامان هفتم، هشتم و نهم (ع) را درک کرد، هر چند از امام کاظم (ع) روایتی ندارد،[۲] لکن نجاشی می‌‌گوید که از آن حضرت و امام رضا (ع) حدیث شنیده است.[۳]
ابن ابی‌عمیر را با تقواترین، موثق‌ترین و عابدترین مردم دانسته‌اند،[۴] به گونه‌ای که گفته شده: اگر چشم کسی از طول سجده آسیب ببیند همانا آن شخص، ابن ابی‌عمیر است.[۵] رجالیون از عظمت وی نزد شیعه و اهل سنت و از مقام و منزلت وی نزد افرادی چون جاحظ که گرایش‌های ضد شیعی او روشن است، سخن گفته‌اند.[۶] علی بن حسن بن فضال، ابن ابی‌عمیر را فاضل‌تر و فقیه‌تر از یونس بن عبدالرحمان دانسته و یونس او را دریایی از دانش معرفی کرده و فقهای شیعه او را از اصحاب اجماع دانسته‌اند.[۷]
ابن ابی‌عمیر به دلیل مخالفت با مأمون مدتی به زندان افتاد و به دلیل عدم افشای اسرار شیعه با بدن برهنه صد ضربه شلاق را تحمل کرد، به گونه‌ای که نزدیک بود زبان بگشاید، اما صدای محمد بن یونس بن عبدالرحمان را شنید که او را به صبر می‌‌خواند و سرانجام با صبر و بردباری برای او گشایش حاصل شد.[۸] گفته شده که متولی تازیانه زدن به او سندی بن شاهک، و دلیل آن تشیع ابن ابی‌عمیر بوده و در این حادثه ضرر فراوانی متوجه وی شده است و از آنجا که ثروت زیادی داشت با پرداختن مبلغ هنگفتی آزاد شد.[۹] همچنین گفته شده که مأمون او را زندانی کرد تا حاضر شد سمت قضاوت برخی مناطق را بپذیرد و چون حبس او چهار سال به درازا کشید، خواهرش کتب او را دفن کرد و در اثر رطوبت زمین، آن کتب از بین رفت، بدین جهت محمد احادیث را از حفظ یا آنچه به دیگران آموخته بود، روایت می‌‌کرد و فقهای شیعه نیز مراسیل او را معتبر می‌‌دانند. دلیل نابودی کتاب‌های وی را آب گرفتگی به سبب باران نیز گفته‌اند.[۱۰]
ابن ابی‌عمیر علاوه بر امامان پیش گفته، از حماد بن عثمان، ابان بن عثمان، علی بن حنظله، علی بن ابی حمزه و دیگران روایت کرده و عبدالله بن احمد بن نهیک، ایوب بن نوح، ابراهیم بن هاشم، یعقوب بن یزید و دیگران از او روایت کرده‌اند.[۱۱]
وی صاحب ۹۴ تألیف بوده ودر طریق ۱۰۰ روایت از راویان امام صادق (ع) واقع شده است.[۱۲] محمد بن ابی‌عمیر با عنوان بیاع سابری نیز در روایت آمده است، [۱۳] اما با محمد بن ابی‌عمیر بزاز بیاع سابری که شیخ طوسی ذیل اصحاب امام صادق (ع)آورده[۱۴] متحد نیست؛ زیرا این شخص در زمان امام کاظم (ع) درگذشته،[۱۵] ولی محمد بن ابی‌عمیر مورد بحث در سال ۲۱۷هـ دنیا را بدرود گفته است.[۱۶]
آثار ابن ابی‌عمیر که در منابع از آنها یاد شده، عبارت‌اند از: کتاب‌های المغازی الکفر و الایمان البداء الاحتجاج فی الامامه الحج فضائل الحج المتعه الاستطاعه الملاحم یوم و لیله الصلاة مناسک الحج الصیام اختلاف الحدیث المعارف التوحید النکاح الطلاق الرضاع[۱۷] النوادر الافعال الرد علی اهل القدر و الجبر الامامه و پرسش‌هایی از امام رضا (ع)[۱۸].[۱۹]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ رجال النجاشی ۲/۲۰۴.
- ↑ الفهرست (طوسی) ۱۴۲.
- ↑ رجال النجاشی ۲/۲۰۴.
- ↑ الفهرست (طوسی) ۱۴۲.
- ↑ اختیار معرفة الرجال ۲۱۱ و ۵۹۲.
- ↑ رجال النجاشی ۲/۲۰۴ و پاورقی الفهرست (طوسی) ۱۴۲.
- ↑ اختیار معرفة الرجال ۵۵۶، ۵۹۰ و ۵۹۱.
- ↑ اختیار معرفة الرجال ۵۹۰ و ۵۹۱.
- ↑ اختیار معرفة الرجال ۵۹۰ ـ ۵۹۲.
- ↑ رجال النجاشی ۲/۲۰۴.
- ↑ جامع الرواة ۲/۵۱ و ۵۲.
- ↑ الفهرست (طوسی) ۱۴۲.
- ↑ معجم رجال الحدیث ۱۴/۲۸۵.
- ↑ رجال الطوسی ۴۱۲.
- ↑ معجم رجال الحدیث ۱۴/۲۷۶.
- ↑ رجال النجاشی ۲/۲۰۸.
- ↑ رجال النجاشی ۲/۲۰۶ و ۲۰۷.
- ↑ الفهرست (طوسی) ۱۴۲.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص۶۴۵.