عبدالأعلی بن یزید کلبی در تاریخ اسلامی

مقدمه

«عبدالأعلی بن یزید کلبی»^[۱] قاری قرآن و جوانی شجاع، فداکار و سوارکاری ماهر بود.

این جوان کوفی با حبیب بن مظاهر از مردم برای مسلم بن عقیل (ع) بیعت می‌گرفت^[۲]. هنگامی که مسلم بن عقیل (ع) با ابن‌ زیاد اعلان جنگ کرد، لباس رزم پوشید و از منزل بیرون آمد تا در محله بنی‌فتیان به او بپیوندد. ولی کثیر بن شهاب و بنا به قولی حصین بن تمیم او را دستگیر و زندانی کرد^[۳]. پس از شهادت مسلم بن عقیل و هانی بن عروه، عبیدالله بن زیاد وی را احضار کرد و پرسید: چرا از خانه بیرون آمدی؟ در اجتماع مسلم چه کاره بودی؟ گفت: من تماشاچی بودم. می‌خواستم ببینم مردم چه می‌کنند. ابن زیاد گفت: اگر راست می‌گویی سوگند بخور؛ ولی او از سوگند خوردن دریغ کرد. ابن‌ زیاد دستور داد او را به جبّانة السبیع^[۴] برده و گردنش را بزنند. مأموران او را به آنجا بردند و به فیض شهادت رساندند^[۵].^[۶]

منابع

محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین
جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا
محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا

پانویس

↑ برخی او را عبدالله الاعلی یزید کلبی گفته‌اند (عاشورا چه روزیست ۲۵۷). به سبب انتسابش به علیم بن جناب به علیمی نیز مشهور است. (الاشتقاق، ص۵۴۱؛ جمهرة انساب العرب، ص۵۷۹).
↑ ذخیرة الدارین، ص۲۸۵؛ وسیلة الدارین، ص۲۱۸؛ ابصارالعین، ص۱۸۲، مرکز الدراسات الاسلامیة لحرس الثورة؛ تنقیح المقال، ج۲، ص۱۳۳؛ فرسان الهیجاء، ج۱، ص۲۳۰.
↑ مقتل الحسین (ع)، مقرم، ص۱۵۷، منشورات شریف رضی؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۳۷۰ و ۳۷۹؛ ذخیرة الدارین، ص۲۸۵؛ وسیلة الدارین، ص۲۱۸.
↑ جبان، در اصل به معنای صحرا است ولی اهل کوفه و بصره، مقبره را جبانه می‌نامند. در کوفه محله‌هایی است که آن‎ها را جبانه می‌گویند. مانند جبانه کنده، جبانه سبیع.... (معجم البلدان، ج۲، ص۹۹.)
↑ إنَّ عُبَيدَ اللّهِ بنَ زِيادٍ لَمّا قَتَلَ مُسْلِمَ بنَ عَقيلٍ وَ هَانِئَ بنَ عُروَةَ، دَعَا بِعَبدِ الأَعلَى الكَلِبيِّ الَّذي كَانَ أخَذَهُ كَثِيرُ بنُ شِهَابٍ فِي بَني فِتْيَانَ، فَأَتى بِهِ، فَقالَ لَهُ: أخْبِرنِي بِأَمْرِكَ. فَقالَ: أصْلَحَكَ اللّهُ، خَرَجْتُ لِأَنظُرَ ما يَصْنَعُ النّاسُ، فَأَخَذْنِي كَثِيرُ بنُ شِهَابٍ، فَقَالَ لَهُ: فَعَلَيْكَ وَعَلَيْكَ مِنَ الأَيمَانِ المُغَلَّظَةِ إنْ كَانَ أخْرَجَكَ إلّا مَا زَعَمْتَ، فَأَبى أنْ يَحْلِفَ، فَقَالَ عُبَيدُ اللّهِ: اِنْطَلِقُوا بِهذا إلى جَبّانَةِ [السَّبِيعِ، فَاضْرِبُوا عُنُقَهُ بِهَا. قَالَ: فَانْطُلِقَ بِهِ فَضُرِبَت عُنُقُهُ، تاریخ طبری، ج۵، ص۳۷۰ و ۳۷۹، دارالمعارف؛ انصارالحسین (ع)، ص۱۲۲، الدار الاسلامیة؛ تنقیح المقال، ج۲، ص۱۳۳؛ ابصار العین، ص۱۸۳، مرکز الدراسات الاسلامیة لحرس الثورة؛ قمقام زخّار، ج۱، ص۳۰۲.
↑ جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ص۲۱۲-۲۱۳؛ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۳۱۹؛ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۳۵۸.

[1] برخی او را عبدالله الاعلی یزید کلبی گفته‌اند (عاشورا چه روزیست ۲۵۷). به سبب انتسابش به علیم بن جناب به علیمی نیز مشهور است. (الاشتقاق، ص۵۴۱؛ جمهرة انساب العرب، ص۵۷۹).

[2] ذخیرة الدارین، ص۲۸۵؛ وسیلة الدارین، ص۲۱۸؛ ابصارالعین، ص۱۸۲، مرکز الدراسات الاسلامیة لحرس الثورة؛ تنقیح المقال، ج۲، ص۱۳۳؛ فرسان الهیجاء، ج۱، ص۲۳۰.

[3] مقتل الحسین (ع)، مقرم، ص۱۵۷، منشورات شریف رضی؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۳۷۰ و ۳۷۹؛ ذخیرة الدارین، ص۲۸۵؛ وسیلة الدارین، ص۲۱۸.

[4] جبان، در اصل به معنای صحرا است ولی اهل کوفه و بصره، مقبره را جبانه می‌نامند. در کوفه محله‌هایی است که آن‎ها را جبانه می‌گویند. مانند جبانه کنده، جبانه سبیع.... (معجم البلدان، ج۲، ص۹۹.)

[5] إنَّ عُبَيدَ اللّهِ بنَ زِيادٍ لَمّا قَتَلَ مُسْلِمَ بنَ عَقيلٍ وَ هَانِئَ بنَ عُروَةَ، دَعَا بِعَبدِ الأَعلَى الكَلِبيِّ الَّذي كَانَ أخَذَهُ كَثِيرُ بنُ شِهَابٍ فِي بَني فِتْيَانَ، فَأَتى بِهِ، فَقالَ لَهُ: أخْبِرنِي بِأَمْرِكَ. فَقالَ: أصْلَحَكَ اللّهُ، خَرَجْتُ لِأَنظُرَ ما يَصْنَعُ النّاسُ، فَأَخَذْنِي كَثِيرُ بنُ شِهَابٍ، فَقَالَ لَهُ: فَعَلَيْكَ وَعَلَيْكَ مِنَ الأَيمَانِ المُغَلَّظَةِ إنْ كَانَ أخْرَجَكَ إلّا مَا زَعَمْتَ، فَأَبى أنْ يَحْلِفَ، فَقَالَ عُبَيدُ اللّهِ: اِنْطَلِقُوا بِهذا إلى جَبّانَةِ [السَّبِيعِ، فَاضْرِبُوا عُنُقَهُ بِهَا. قَالَ: فَانْطُلِقَ بِهِ فَضُرِبَت عُنُقُهُ، تاریخ طبری، ج۵، ص۳۷۰ و ۳۷۹، دارالمعارف؛ انصارالحسین (ع)، ص۱۲۲، الدار الاسلامیة؛ تنقیح المقال، ج۲، ص۱۳۳؛ ابصار العین، ص۱۸۳، مرکز الدراسات الاسلامیة لحرس الثورة؛ قمقام زخّار، ج۱، ص۳۰۲.

[6] جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ص۲۱۲-۲۱۳؛ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۳۱۹؛ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۳۵۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]