آیا امام مهدی شاهد و ناظر اعمال است؟ (پرسش)

آیا امام مهدی شاهد و ناظر اعمال است؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلی	مهدویت

آیا عدم آگاهی امام زمان (ع) از زمان ظهور نقصی برای امام و مقام امامت محسوب نمی‌شود؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

پژوهشگران مؤسسه آینده روشن

پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند:

«در متون دینی ما آمده است که همه‌کس و همه‌چیز نزد امام زمان (ع) حاضر است و امام بر احوال مردم آگاه است. خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: ﴿﴿وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ...﴾﴾؛ بگو عمل کنید، خداوند و فرستاده او و مؤمنان اعمال شما را می‌بینند. درباره این آیه شریفه، روایات بسیاری نقل شده و شاید به حد تواتر برسد که علاوه بر خداوند متعال، پیامبر اکرم (ص) و امامان (ع) از اعمال همه امت آگاه می‌شوند. در اصول کافی در بابی با عنوان "عرضه اعمال" روایات متعددی در ذیل همین آیه شریفه ذکر شده که مراد از "مؤمنون"، ائمه اطهار (ع) هستند، ازجمله این روایت:

شخصی خدمت امام رضا (ع) آمد و عرض کرد: برای من و خانواده‌ام دعا کنید. امام فرمود: مگر دعا نمی‌کنم؛ "وَ اللَّهِ إِنَّ أَعْمَالَكُمْ‏ لَتُعْرَضُ‏ عَلَيَ‏ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ"؛ به خدا سوگند، اعمال شما هر شب و روز بر من عرضه می‌شود." راوی می‌گوید: این سخن بر من گران آمد، امام متوجه شد و به من فرمود: "أَ مَا تَقْرَأُ كِتَابَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: ﴿﴿وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ﴾﴾ قَالَ هُوَ وَ اللَّهِ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ"؛ آیا کتاب خداوند عز و جلّ را نمی‌خوانی که می‌فرماید: عمل کنید خدا و پیامبرش و مؤمنان، عمل شما را می‌بینند. به خدا سوگند! منظور از مؤمنان علی‌بن‌ابی‌طالب "و امامان دیگر از فرزندان او" هستند."

امام علی (ع) هم می‌فرماید: "لَيْسَ يَغِيبُ عَنَّا مُؤْمِنٌ فِي شَرْقِ الْأَرْضِ وَ لَا فِي غَرْبِهَا"؛ هیچ مؤمنی در شرق و غرب زمین از ما غایب نیست." امام صادق (ع) هم می‌فرماید: "إِنَّ الدُّنْيَا لَتَمَثَّلَ لِلْإِمَامِ فِي مِثْلِ فِلْقَةِ الْجَوْزِ فَلَا يَعْزُبُ عَنْهُ مِنْهَا شَيْ‏ء..."؛ دنیا "آسمان و زمین" در نزد امام چون پاره گردویی حاضر و نمایان است." لذا امام مهدی (ع) به شیخ مفید "ره" می‌فرماید: "فَإِنَّا نُحِيطُ عِلْماً بِأَنْبَائِكُمْ وَ لَا يَعْزُبُ عَنَّا شَيْ‏ءٌ مِنْ أَخْبَارِكُمْ‏"؛ ما بر احوال شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاع شما بر ما پوشیده و مخفی نیست."

یک چشم زدن غافل از آن ماه نباشید شاید که نگاهی کند آگاه نباشید

روشن است که اعمال، اعم از جوارحی و جوانحی است، لذا امام از هر نوع نیت و عملی که در کارنامه انسان ثبت شود، آگاه است. از عبد الرحمان پرسیدند: چرا شیعه شدی و به امامت امام هادی (ع) معتقد گشتی؟ گفت: چیزی دیدم که موجب شد چنین اعتقادی را بپذیرم. من مردی فقیر بودم. برای گرفتن کمک به دربار متوکل رفتم. آن روز متوکل دستور داده بود تا علی بن محمد بن الرضا (ع) احضار شود. به یکی از حاضران گفتم: این مرد کیست؟ گفت او مردی علوی است که رافضیان معتقد به امامتش هستند و متوکل او را برای کشتن حاضر کرده است. دیدم امام سوار بر اسب آمد و مردم از سمت راست و چپ در دو صف ایستاده و به او نگاه می‌کنند. هنگامی که او را دیدم، محبتش در دلم افتاد. بنا کردم در دل خود برای او دعا کردن که خداوند شرّ متوکل را از او دفع کند. او پیشاپیش می‌آمد و به یال اسبش نگاه می‌کرد ولی به راست و چپ نگاه نمی‌کرد. من پیوسته در دل به او دعا می‌کردم. هنگامی که کنارم رسید، صورتش را به سویم گردانید. آنگاه فرمود: خداوند دعایت را مستجاب کند و عمرت را طولانی و مال و فرزندانت را زیاد گرداند. از هیبت او، بر خود لرزیدم و در میان رفقایم افتادم. پرسیدند چه شده؟ گفتم: خیر است و به هیچ مخلوقی نگفتم. خداوند متعال به برکت دعای او راه‌هایی از مال و ثروت بر من گشود. من به امامت این شخص معتقدم که آنچه در دلم بود، دانست و خداوند دعایش را درباره‌ام مستجاب کرد." امام مهدی (ع) هم در این زمان، چشم خدا در میان خلایق است و بر احوال و اعمال ما آگاهی دارد».

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: