چه آیاتی بر خاتمیت پیامبر اسلام دلالت می‌کنند؟ (پرسش)
| چه آیاتی بر خاتمیت پیامبر اسلام دلالت می‌کنند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ ختم نبوت |
| مدخل بالاتر | اثبات ختم نبوت |
| مدخل اصلی | اثبات ختم نبوت در قرآن |
| مدخل وابسته | ختم نبوت در قرآن |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
چه آیاتی بر خاتمیت پیامبر اسلام دلالت می‌کنند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث ختم نبوت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی ختم نبوت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آقای دکتر قدرت الله قربانی در مقاله «فلسفه خاتمیت پیامبر اسلام» در این باره گفته است:
«در بررسی آیات قرآن کریم، به آیاتی بر می‌خوریم که هم به صورت صریح و مستقیم بر خاتم النبیین بودن حضرت رسول(ص) تأکید دارند و هم با دلالت غیر مستقیم ما را به این واقعیت رهنمون می‌شوند.
آیه صریح در خاتمیت
- در آیه
مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ
[۱]، خداوند به صراحت به اعراب و مسلمانان صدر اسلام می‌گوید که حضرت محمد(ص) هیچ نسبت سببی یا نسبی‌ای با مردان آنها ندارد، بلکه مهم‌ترین نسبت او با آنها رسول الله و خاتم النبیین بودن است. اهمیت این آیه و دلالت مستقیم آن با توجه به حجیت مطلق قرآن آشکار می‌شود. یعنی صرف پذیرش اینکه این کتاب الهی وحی مستقیم خدا و خطاناپذیر است مساوی با پذیرش خاتمیت پیامبراسلام است.
آیات غیر صریح دلالت کننده در خاتمیت
- آیات وَإِنَّهُ لَكِتَابٌ عَزِيزٌ[۲] و لَا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ[۳] بر این دلالت دارند که امکان راه‌یابی هرگونه باطلی در هر زمانی بر قرآن محال است؛ زیرا قرآن وحی خداوند حکیم و حمید است
- آیات وَالَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ[۴] و وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ صِدْقًا وَعَدْلًا لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِهِ[۵] نیز بیان می‌کنند که با نزول قرآن،شریعت و آیین کامل و ناب و مصون از تحریف نازل شده و با این ویژگی، گویا کلمات و وحی آسمانی به اتمام رسیده است. یعنی خداوند آنچه را که برای آینده بشریت لازم است در قرآن بیان کرده و بنابراین دیگر نه نیازی به کتاب الهی جدید است و نه نبی جدید[۶].
- آیه وَأُوحِيَ إِلَيَّ هَذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَمَنْ بَلَغَ[۷] هم تأکید می‌کند بر اینکه این قرآن بر پیامبر نازل شده تا مردم صدر اسلام و دیگران را در شرایط و زمان‌های گوناگون انذار و هدایت کند
- از محتوای آیه لَوْ أَنْزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ[۸] می‌توان استنباط کرد که نزول قرآن بر قلب پیامبر گرامی اسلام(ص) تجلی الهی بر دل و قلب او بود و جز قلب او، دیگر چیزها مثل کوه‌ها نیز، تحمل این تجلی را نداشتند[۹]. در این خصوص است که امام علی(ع) می‌گوید: خداوند سبحان در کتاب خود برای مردم متجلی شد، بدون آنکه آنان خدا را مشاهده کنند[۱۰].
بنابراین وجود چنین مضامینی در قرآن نشان می‌دهد که این کتاب الهی آخرین کتاب و آورنده آن آخرین نبی خدا برای هدایتبشر است و خدا با ارسال این کتاب زمینه‌های لازم برای هدایت معنوی و مادی بشریت را برای همیشه فراهم کرده و دیگر نیازی به رسول جدید نیست. البته ملاحظه اجمالی و تفصیلی آیات قرآن اطلاعات و آموزه‌های فراوانی را در اختیار ما قرار می‌دهد که مجموع آنها هم بر خاتمیت رسول الله و کمال اسلام دلالت دارد که در ادامه مقاله بررسی خواهد شد.»[۱۱].
منبع‌شناسی جامع ختم نبوت
پانویس
- ↑ «محمّد، پدر هیچ یک از مردان شما نیست اما فرستاده خداوند و واپسین پیامبران است و خداوند به هر چیزی داناست» سوره احزاب، آیه ۴۰.
- ↑ «به یقین آنان که این یادکرد را چون بر آنان فرود آمد انکار کردند (کیفر خواهند دید) و به راستی آن کتابی است ارجمند» سوره فصلت، آیه ۴۱.
- ↑ «در حال و آینده آن، باطل راه ندارد، فرو فرستاده (خداوند) فرزانه ستوده‌ای است» سوره فصلت، آیه ۴۲.
- ↑ «آیا جز خداوند را به داوری بجویم حال آنکه اوست که (این) کتاب را روشن به سوی شما فرو فرستاد و کسانی که به آنان کتاب داده‌ایم می‌دانند که آن (قرآن) فرو فرستاده‌ای راستین از سوی پروردگار توست پس به هیچ روی از تردیدکنندگان مباش!» سوره انعام، آیه ۱۱۴.
- ↑ «و سخن پروردگارت به راستی و دادگری کامل شد؛ هیچ دگرگون کننده‌ای برای سخنان وی نیست و او شنوای داناست» سوره انعام، آیه ۱۱۵.
- ↑ قدردان قراملکی، محمدحسن، آئین خاتم، ص۴٨٣.
- ↑ «و به من این قرآن وحی شده است تا با آن به شما و به هر کس که (این قرآن به او) برسد، هشدار دهم» سوره انعام، آیه ۱۹.
- ↑ «اگر این قرآن را بر کوهی فرو می‌فرستادیم آن را از بیم خداوند فروتن و فروپاشیده می‌دیدی و این مثل‌ها را برای مردم می‌زنیم باشد که بیندیشند» سوره حشر، آیه ۲۱.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی، ج۱، ص٢۴ و۶٩.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه ١۴٧؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۹، ص١٠٧.
- ↑ قدرت الله قربانی، فلسفه خاتمیت پیامبر اسلام، ص105 و 106.