هدایت

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Saqi (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۸ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۲۲ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل هدایت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

هدایت، به معنای نشان دادن راه درست مقصد، از واژه‌های پرتکرار در قرآن و حدیث است. رهنمون کردن انسان و دیگر موجودات به راه درست خود، از صفات خداوندگار هستی و تجلّی ربوبیت الهی در ظرف خلقت است. این ویژگی چنان عام و فراگیر است که هیچ موجودی از آن بی‌بهره نمی‌ماند.[۱].

مقدمه

  • هدایت کردن خداوند به دو گونه عمومی و ویژه است. هدایت عمومی خداوند، شامل همه آفریده‌هاست و به سه گونه هدایت فطری، عقلی و تشریعی قابل تقسیم است که هر کدام نیز شاخه‌های فرعی دیگری دارند. هدایت ویژه خداوند نیز گونه‌ای پاداش است که به دلیل حسن انتخاب و پیمودن مسیر حق و قبول هدایت عام خداوند، شامل پیامبران، اوصیای آنان و گروندگان به آنها می‌شود. شکل این هدایت‌ها متفاوت، اما همگی نشانگر و رساننده به یک مقصود هستند. گفتنی است خداوند جزای ستمگران را نیز با هدایت می‌دهد، اما هدایت به سوی دوزخ![۲].

چیستی هدایت

  • "هدایت" در مقابل "ضلالت" از ریشه "هـ د ی" مصدر و به معنای نشان دادن راه درست برای رسیدن به مقصد است.[۳] در جایی دیگر گفته شده است: "هدایت، راه نمودن با نرمی و لطف است و هدیه نیز از همین برگرفته شده است".[۴] بنابراین، "هدایت" به معنای مطلق راهنمایی نیست، بلکه نوعی نشان دادن راه است، توأم با لطف و مهربانی؛ چنان که "هدیه" فقط مطلق بخشش نیست، بلکه بخشش همراه با لطف است.[۵]. هدایت در فرهنگ عرب، به معنای "ارشاد و راه نمودن" است و به کسی که پیشاپیش مردم حرکت می‌کند و آنان را راه می‌نماید، "هادی" گفته می‌شود[۶][۷].
  • البته باید توجه داشت واژۀ هدایت ذاتاً دارای بار معنایی مثبت است، هر چند با قرینه در مصادیق منفی نیز به کار می‌‌‏رود، مانند: ﴿فَاهْدُوهُمْ إِلى‌ صِراطِ الْجَحِيمِ[۸][۹].
  • یکی از نام‌های خداوند الهادی است: "او کسی است که بینائی می‌دهد بندگانش را و شناخت می‌دهد راه معرفت و بینائی را به آنها تا این که اقرار به ربوبیت کند.و همچنین هدایت می‌کند هر مخلوقی را به آن چه از معرفت برای اوست"[۱۰]. هدایت به معنای ارشاد و راهنمایی[۱۱]، بیان راه رشد و کمال و بسترسازی برای رسیدن به قله کمال مطلوب است[۱۲] [۱۳].

کاربردهای هدایت در قرآن و حدیث

نتیجه گیری

آثار و نشانه‌های هدایت

هدایت به دین

هدایت به امر الهی

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  2. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  3. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج ۴، ص ۷۸
  4. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفرادت، ص ۸۳۵
  5. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  6. طبرسی، مجمع البیان، ذیل«اهدنا».
  7. صفوی، سید صدرالدین، هدایت در قرآن.
  8. سورۀ صافات، آیۀ ۲۳
  9. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  10. "مِن أَسمَاءِ اللهِ تَعالی سُبحَانَهُ: الهَادی؛ قَالَ اِبن الأَثیر: هُوَ الَّذی بَصَّرَ عِبادَه وعرَّفَهم طَریقَ معرفته حتی أَقرُّوا برُبُوبیَّته، وهَدی کُلِ مَخلوقٍ إِلی ما لا بُدَّ له منهإ‏‏"؛ لسان العرب، ج۱۵، ص۳۵۳، واژه هدی.
  11. ابن فارس، مقاییس اللغه، جلد ۶، ص۴۲، «هدی»
  12. مصطفوی، التحقیق، جلد ۱۱، ص ۲۴۷، «هدی»
  13. صفوی، سید صدرالدین، هدایت در قرآن.
  14. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  15. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲