حباب بن حارث سلمانی ازدی در تاریخ اسلامی
- اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث حباب بن حارث سلمانی ازدی است. "حباب بن حارث سلمانی ازدی" از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
مقدمه
«اَلسَّلاَمُ عَلَى حُبَابِ بْنِ اَلْحَارِثِ اَلسَّلْمَانِيِّ اَلْأَزْدِيِّ»[۱]؛
«جنادة» فرزند حارث بن عوف مذحجی مرادی سلمانی و یا (حرث بن عوف مذحجی مرادی سلمانی) کوفی از شهیدان بزرگوار کربلاست که در مآخذ و مدارک از وی با نام‌های مختلف یاد کرده‌اند، برخی منابع نام او را «جناده»[۲] برخی «حباب»[۳] و برخی «جابر»[۴] و «جبار»[۵] نیز گفته‌اند.
جناده یا با هر نام دیگری که داشته، فرزند «حارث» و به قولی «حرث» و از قبیله سلمانی ازدی از مشاهیر شیعه در کوفه و از اصحاب با وفای امیرمؤمنان علی(ع) بود که در جنگ صفین حضور داشت و امام(ع) را بر ضد معاویه یاری کرد، برخی از مورخان نام او را در اصحاب پیامبر خدا(ص) به شمار آورده‌اند[۶].[۷]
وفاداری جناده به امام حسین(ع)
جناده در همان روزهای اول ورود مسلم بن عقیل به کوفه با آن حضرت بیعت کرد و در جنگی که حضرت مسلم بر ضد ابن زیاد ترتیب داد شرکت جست و حضرت را یاری کرد، اما پس از دستگیری مسلم و شهادت مظلومانه آن بزرگوار، در منزل خویشان و اقوام خود پنهان شد، و سپس با عمرو بن خالد صیداوی و جماعتی از شیعیان مخفیانه از کوفه خارج و به جانب مکه رهسپار شدند تا به کاروان حسینی بپیوندند.
جناده و همراهان با سرعت راه را پیمودند و با راهنمایی طرماح بن عدی در محلی به نام عذیب الهجانات[۸] به خیمه گاه امام حسین(ع) ملحق شدند، در همین جا بود که حر بن یزید ریاحی که به فرمان ابن زیاد با هزار سوار مراقب امام حسین(ع) و یارانش بود قصد داشت جناده و سایر تازه واردان را دستگیر و به کوفه برگرداند و می‌گفت ایشان از کوفه آمده‌اند و از یاران و همراهان شما نیستند تا در کاروان شما باشند، ولی با مخالفت شدید امام(ع) روبه رو شد و حضرت به حر فرمود: «ایشان یاران منند و اگر مانع آنها شوی از آنها دفاع میکنم همانگونه که از خود و یاران حاضرم دفاع میکنم»؛ لذا حرّ از این کار صرف نظر کرد، و اجازه داد ایشان به کاروان حسینی ملحق شوند[۹].[۱۰]
آگاهی امام(ع) از جزئیات شهادت مسلم
حضرت با این یاران تازه وارد به گفت وگو نشست و از اخبار کوفه و شهادت مسلم بن عقیل و برخی دیگر از یارانش چون هانی بن عروه و قیس بن مسهر صیداوی آگاهی یافت.
از همین جا بود که ظاهراً مسیر امام حسین(ع) از کوفه تغییر یافت و به جانب کربلا حرکت نمودند و جناده و همراهانش امام(ع) را همراهی نمودند[۱۱].[۱۲]
حمله شجاعانه جناده و همزمان در صبح عاشورا
صبح روز عاشورا و در ابتدای کارزار، جناده و عمرو بن خالد صیداوی، و سعد غلام عمرو بن خالد، و مجمع بن عبدالله عائذی، با شمشیرهایشان بر قلب سپاه دشمن حمله بردند، و پیکاری نمایان کردند جناده در هنگام نبرد این رجز را می‌‌خواند:
"أَنَا جُنَادٌ وَ أَنَا ابْنُ الْحَارِثِ لَسْتُ بِخَوَّارٍ وَ لَا بِنَاكِثٍ"
"عَنْ بَيْعَتِي حَتَّى يَرِثْنِي وَارِثِي الْيَوْمَ شِلْوِي فِي الصَّعِيدِ مَاكِثٍ"[۱۳]؛
من جناده و من فرزند حارثم، ترسو و پیمان شکن نیستم، پایبند بیعت خویشم تا وارثم به ارث برد، امروز پیکرم در خاک جای می‌‌گیرد.
جناده و چند نفر همراه او در جریان یک نبرد و جهاد، چند نفری ناگهان به محاصره دشمن درآمدند و ارتباطشان با یارانشان قطع گردید، حضرت عباس(ع) به یاری شان شتافت و آنها را که مجروح شده بودند، از محاصره رهانید. هنگام بازگشت بار دیگر سپاه دشمن به آنان نزدیک شد و از بازگشت آنها جلوگیری به عمل آوردند، و آنها چاره‌ای جز ایستادگی و مقاومت ندیدند و با تمام قدرت بر خصم تاختند و پس از مبارزه‌‌ای دلیرانه همگی در یک مکان به فیض عظیم شهادت نائل آمدند[۱۴].
از افتخارات جناده این که فرزندش عمرو نیز در عاشورا به خیل شهیدان پیوست.[۱۵]
منابع
پانویس
- ↑ زیارت ناحیه مقدسه، بحارالأنوار، ج۴۵، ص۷۲.
- ↑ رجال طوسی، ص۷۲، جامع الرواة، زیارت ناحیه مقدسه، بحار الأنوار، ج۴۵، ص۷۲؛ مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص۱۲۲ و معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۲۱۳.
- ↑ زیارت ناحیه مقدسه، مناقب این شهرآشوب، ج۴، ص۱۱۳.
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۴۶؛ نفس المهموم، ص۲۷۵؛ مقتل مقرم، ص۲۳۹ وقاموس الرجال، ج۲، ص۵۰۵.
- ↑ کامل ابن اثیر، ج۲، ص۵۶۹.
- ↑ کامل ابن اثیر، ج۲، ص۵۶۹.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص:۳۴۵-۳۴۶.
- ↑ عذیب الهجانات منزلگاهی در چهار میلی قادسیه و بالای کوفه و در مسیری است که به کوفه منتهی میشود (معجم البلدان و لغت نامه دهخدا، حرف عین).
- ↑ قاموس الرجال، ج۲، ص۵۰۵؛ تنقیح المقال، ج۱، ص۲۳۴ و ابصارالعین، ص۱۲۸.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص:۳۴۶-۳۴۷.
- ↑ قاموس الرجال، ج۲، ص۵۰۵؛ تنقیح المقال، ج۱، ص۲۳۴ و ابصارالعین، ص۱۲۸.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص:۳۴۷.
- ↑ مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص۱۰۴؛ بحار الأنوار، ج۴۵، ص۲۸ ونفس المهموم، ص۲۸۲.
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۴۶؛ کامل ابن اثیر، ج۲، ص۵۶۹ نیز ر.ک: ابصار العین، ص۱۲۸؛ نفس المهموم، ص۲۷۵؛ مقتل مقرم، ص۲۳۹ و قاموس الرجال، ج۲، ص۵۰۵.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص:۳۴۷-۳۴۸.