فرشته

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Heydari (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۸ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۸:۵۰ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

مدخل‌های وابسته به این بحث:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل فرشته (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

ماهیت فرشته

اثبات وجود فرشتگان

فرشتگان در روایات

  1. امام علی(ع) فرمودند: «از فرشتگا‎نت، بر‎خی را در آسمان ها‎یت جای ‎داد‎ی و از زمین فرا‎بردی. اینان داناترین آفریدگان تو به تو هستند و بیش از همه از تو بیمناک‌اند و از همه به تو نزدیکترند. ملایکه در صلب هیچ پدری و در رحم هیچ مادری نبوده‌اند و از نطفۀ ناچیز و پست آفریده نشده‌اند و گشت زمان متفرقشان نساخته است با وجود مکانتی که در نزد تو دارند و منزلتی که آنان را داده ای و با آنکه، همه عشق و آرزوشان منحصر در توست و طاعتشان به حدی است که ذره ای از امر تو غفلت روا نمی‌دارند اگر آنچه را از عظمت تو که نمی‌دانند به عیان ببینند، اعمال خود را حقیر خواهند شمرد و به تقصیر عبادت معترف خواهند شد و خود را بسی ملامت کنند و بدانند که تو را آنسان که شایسته پرستش توست، نپرستیده‌اند و آنسان که سزاوار فرمانبرداری توست، فرمان نبرده اند»[۵].[۶]
  2. امام سجاد(ع) در دعا‎های خویش، نخست بر فرشتگان مقربی مانند اسرافیل، میکائیل، جبرئیل و نیز فرشتگان دیگر درود فرستاده است[۷].[۸]
  3. امام صادق(ع) فرمودند: خدای عزوجل ملائکه را از نور آفریده است،[۹] نه غذایی می‌‎خورند و نه چیزی می‎‌نوشند و نه درپی ازدواج‎‌اند[۱۰].

ویژگی‌های فرشتگان

  1. موجوداتی عاقل و با شعور و بندگان گرامی خداوند هستند[۱۱]؛
  2. نسبت به خدا عصیان نمی‌کنند[۱۲]؛
  3. پیوسته خدا را تسبیح و تقدیس می‌‌نمایند[۱۳]؛[۱۴]
  4. گاهی به صورت انسان در می‌‌آیند که به آن "تمثل" گفته می‌‌شود[۱۵]؛
  5. آنان نه می‌خورند و نه می‌آشامند و نه نکاح می‎‌کنند و به نسیم عرش زنده‌اند[۱۶]؛
  6. شمار آنان بسیار است و هیچ گونه‌ای از آفریدگان به شمار آنان نیست[۱۷]؛
  7. نه خواب دارند و نه سستی و غفلت و نه فراموشی[۱۸]؛
  8. آنها وظائف مهم و بسیار متنوعی از سوی خداوند بر عهده دارند[۱۹]: نقش فرشتگان در جهان آفرینش نقش واسطه میان پروردگار و جهان هستی است. آنان اجرا کنندۀ فرمان خداوند در جهان هستند[۲۰]. برخی از وظایف آن‌‎ها عبارت است از: واسطۀ نزول وحی به انسان[۲۱]؛ واسطۀ قبض روح انسان[۲۲]؛ مراقب اعمال بندگان[۲۳]؛ حافظ انسان در برابر حوادث ناگوار و بلایا[۲۴]؛ حامل عرش الهی و شفیع گناهکاران[۲۵]، تغییر شکل به صورت آدمیان[۲۶] و یاری کردن مؤمنان در پیشامد‎ها‎ی سخت مانند جنگ‌‎ها[۲۷]؛ تدبیر کنندۀ امور جهان[۲۸] و گروهی نیز مأمور عذاب اقوام سرکش‌اند[۲۹].[۳۰]
  9. مقامات مختلف و مراتب متفاوت دارند؛ خداوند سبحان در قرآن کریم به این امر اشاره دارد: «و هیچ یک از ما (فرشتگان) نیست، مگر این‎‌که برای او مقام و مرتبه‎‌ای معین است[۳۱]؛[۳۲] گروهی از آنان پیوسته در سجده‌اند و رکوع ندارند و گروهی در رکوع‌اند و یارای ایستادن ندارند و گروهی همواره به صف ایستاده‌اند و پراکنده نمی‌‎شوند و برخی پیوسته تسبیح می‌‎گویند[۳۳].

فرشتگان معروف

فرشتگان و مهدویت

  1. محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی
  2. دانشنامه نهج البلاغه ج۲
  3. فرهنگ شیعه
  4. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه

منبع‌شناسی جامع فرشته

پانویس

  1. ↑ نقد المحصل‌، ص ۲۳۰.
  2. ↑ شرح المقاصد، ج ۳، ص۳۶۶.
  3. ↑ ﴿آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ﴾«این پیامبر به آنچه از (سوی) پروردگارش به سوی او فرو فرستاده‌اند، ایمان دارد و همه مؤمنان به خداوند و فرشتگانش و کتاب‌هایش و پیامبرانش، ایمان دارند (و می‌گویند) میان هیچ یک از پیامبران وی، فرق نمی‌نهیم و می‌گویند: شنیدیم و فرمان بردیم؛ پروردگارا! آمرزش» سوره بقره، آیه ۲۸۵.
  4. ↑ ر.ک: دانشنامۀ نهج البلاغه، ج۲، ص ۶۰۹.
  5. ↑ «مِنْ مَلَائِکَةٍ أَسْکَنْتَهُمْ سَمَاوَاتِکَ وَ رَفَعْتَهُمْ عَنْ أَرْضِکَ هُمْ أَعْلَمُ خَلْقِکَ بِکَ وَ أَخْوَفُهُمْ لَکَ وَ أَقْرَبُهُمْ مِنْکَ لَمْ یَسْکُنُوا الْأَصْلَابَ وَ لَمْ یُضَمَّنُوا الْأَرْحَامَ وَ لَمْ یُخْلَقُوا مِنْ مَاءٍ مَهِینٍ وَ لَمْ یَتَشَعَّبْهُمْ رَیْبُ الْمَنُونِ وَ إِنَّهُمْ عَلَی مَکَانِهِمْ مِنْکَ وَ مَنْزِلَتِهِمْ عِنْدَکَ وَ اسْتِجْمَاعِ أَهْوَائِهِمْ فِیکَ وَ کَثْرَةِ طَاعَتِهِمْ لَکَ وَ قِلَّةِ غَفْلَتِهِمْ عَنْ أَمْرِکَ لَوْ عَایَنُوا کُنْهَ مَا خَفِیَ عَلَیْهِمْ مِنْکَ لَحَقَّرُوا أَعْمَالَهُمْ وَ لَزَرَوْا عَلَی أَنْفُسِهِمْ وَ لَعَرَفُوا أَنَّهُمْ لَمْ یَعْبُدُوکَ حَقَّ عِبَادَتِکَ وَ لَمْ یُطِیعُوکَ حَقَّ طَاعَتِکَ»؛ نهج البلاغه، خطبۀ ۱۰۸.
  6. ↑ ر.ک: دانشنامه نهج البلاغه، ص ۶۰۹.
  7. ↑ ر.ک: صحیفه سجادیه‌، ۳۹ ـ ۴۰.
  8. ↑ ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۴۲۲.
  9. ↑ . مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج ۵۸، ص ۳۰۶، ح ۱۵.
  10. ↑ «ان الملائکه لایأکلون ولا یشربون ولا ینکحون و انما یعیشون بنسیم العرش»؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج ۵۹، ح ۴، ص ۱۷۴.
  11. ↑ ﴿وَقَالُوا اتَّخَذَ الرَّحْمَنُ وَلَدًا سُبْحَانَهُ بَلْ عِبَادٌ مُكْرَمُونَ﴾«و گفتند خداوند بخشنده (از فرشتگان) فرزندی گزیده است؛ پاکا که اوست؛ بلکه (فرشته‌ها تنها) بندگانی ارجمندند؛» سوره انبیاء، آیه ۲۶.
  12. ↑ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان‌، ج۷، ص ۱۲.
  13. ↑ ﴿تَكَادُ السَّمَاوَاتُ يَتَفَطَّرْنَ مِنْ فَوْقِهِنَّ وَالْمَلَائِكَةُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِي الْأَرْضِ أَلَا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ﴾«نزدیک است که آسمان‌ها بر فراز سرشان بشکافند و فرشتگان با سپاس پروردگارشان را به پاکی می‌ستایند و برای هر کس که در زمین است آمرزش می‌خواهند؛ آگاه باشید که بی‌گمان خداوند است که آمرزنده بخشاینده است» سوره شوری، آیه ۵.
  14. ↑ ر.ک: دانشنامۀ نهج البلاغه، ج۲، ص ۶۰۹.
  15. ↑ ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۲۲۱.
  16. ↑ تفسیر نورالثقلین‌، ج ۴، ص ۳۴۹.
  17. ↑ میزان الحکمه‌، ج ۴، ص ۲۹۳.
  18. ↑ «...لَا یغْشَاهُمْ نَوْمُ الْعُیونِ وَ لَا سَهْوُ الْعُقُولِ وَ لَا فَتْرَةُ الْأَبْدَانِ وَ لَا غَفْلَةُ النِّسْیانِ.»..؛ نهج البلاغه‌، خطبۀ ۱.
  19. ↑ ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۴۲۳.
  20. ↑ ﴿لَا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَهُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ﴾«در گفتار بر او پیشی نمی‌جویند و آنان به فرمان وی کار می‌کنند» سوره انبیاء، آیه ۲۷.
  21. ↑ ﴿فَنَادَتْهُ الْمَلَائِكَةُ وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي الْمِحْرَابِ أَنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحْيَى مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَسَيِّدًا وَحَصُورًا وَنَبِيًّا مِنَ الصَّالِحِينَ﴾«پس فرشتگان او را در حالی که در محراب به نماز ایستاده بود ندا دادند: خداوند تو را به (تولّد) یحیی نوید می‌دهد که «کلمه‌ای از خداوند» را راست می‌شمارد و سالار و (در برابر زنان) خویشتندار و پیامبری از شایستگان است» سوره آل عمران، آیه ۳۹؛ ﴿يُنَزِّلُ الْمَلَائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلَى مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ أَنْ أَنْذِرُوا أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاتَّقُونِ﴾«فرشتگان را با روح از (مبدأ) امر خویش بر هر کس از بندگانش که بخواهد فرو می‌فرستد که بیم دهید: هیچ خدایی جز من نیست بنابراین از من پروا کنید» سوره نحل، آیه ۲.
  22. ↑ ﴿قُلْ يَتَوَفَّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ﴾«بگو: آن فرشته مرگ که بر شما گمارده‌اند جان شما را می‌ستاند سپس به سوی پروردگارتان بازگردانده می‌شوید» سوره سجده، آیه ۱۱.
  23. ↑ إِ﴿ذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيَانِ عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِيدٌ مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ﴾«(آدمی باید یاد کند) هنگامی را که دو فرشته فراگیرنده که از راست و چپ (او) نشسته‌اند، (کارهای او را) فرا می‌گیرند هیچ سخنی بر زبان نمی‌آورد مگر آنکه نزد او فرشته مراقبی حاضر است (تا آن سخن را بنویسد)» سوره ق، آیه ۱۷ ـ ۱۸
  24. ↑ ﴿لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَالٍ﴾«او را از پیش رو و پشت سر فرشتگانی پیگیرند که به فرمان خداوند، نگهبان وی‌اند» سوره رعد، آیه ۱۱.
  25. ↑ ﴿الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيُؤْمِنُونَ بِهِ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَحْمَةً وَعِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تَابُوا وَاتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ﴾«کسانی که عرش خداوند را برمی‌دارند و پیرامونیان آن، با سپاس پروردگارشان را به پاکی می‌ستایند و بدو ایمان می‌آورند و برای مؤمنان آمرزش می‌خواهند که: پروردگارا! بخشایش و دانش تو همه چیز را فراگیر است پس، آنان را که توبه آورده و از راه تو پیروی کرده‌اند بیا» سوره غافر، آیه ۷.
  26. ↑ ﴿فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا﴾«و از چشم آنان پنهان شد و ما روح خود را به سوی او فرو فرستادیم که چون انسانی باندام، بر او پدیدار گشت» سوره مریم، آیه ۱۷.
  27. ↑ ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا وَجُنُودًا لَمْ تَرَوْهَا وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا﴾«ای مؤمنان! نعمت خداوند را بر خویش به یاد آورید هنگامی که سپاهیانی بر شما تاختند و ما بر (سر) آنان بادی و (نیز) سپاهیانی را که آنان را نمی‌دیدید فرستادیم و خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست» سوره احزاب، آیه ۹.
  28. ↑ ﴿فَالْمُدَبِّرَاتِ أَمْرًا﴾«آنگاه، به فرشتگان کارگزار،» سوره نازعات، آیه ۵.
  29. ↑ ﴿وَلَمَّا جَاءَتْ رُسُلُنَا لُوطًا سِيءَ بِهِمْ وَضَاقَ بِهِمْ ذَرْعًا وَقَالَ هَذَا يَوْمٌ عَصِيبٌ﴾«و چون فرشتگان ما نزد لوط آمدند از (آمدن) آنان پریشان گشت و دستش از (یاری به) آنان کوتاه شد و گفت: امروز روز سختی است!» سوره هود، آیه ۷۷.
  30. ↑ ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۴۲۳.
  31. ↑ ﴿مَا مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقَامٌ مَعْلُومٌ﴾«و هیچ یک از ما (فرشتگان) نیست مگر که جایگاهی معیّن دارد» سوره صافات، آیه ۱۶۴.
  32. ↑ ر.ک: دانشنامه نهج البلاغه، ص ۶۰۹ ـ ۶۱۰.
  33. ↑ «مِنْهُمْ سُجُودٌ لَا یرْکَعُونَ وَ رُکُوعٌ لَا ینْتَصِبُونَ وَ صَافُّونَ لَا یتَزَایلُونَ وَ مُسَبِّحُونَ لا یسْأَمُونَ»؛ نهج البلاغه، خطبۀ ۱.
  34. ↑ ﴿وَنَادَوْا يَا مَالِكُ لِيَقْضِ عَلَيْنَا رَبُّكَ قَالَ إِنَّكُمْ مَاكِثُونَ﴾«و فریاد برآورند که ای نگهبان (دوزخ)! کاش پروردگارت کار ما را تمام کند! (او در پاسخ) می‌گوید: شما (در این عذاب) ماندگار خواهید بود» سوره زخرف، آیه ۷۷.
  35. ↑ وَ اتَّبَعُواْ مَا تَتْلُواْ الشَّيَاطِينُ عَلىَ‏ مُلْكِ سُلَيْمَنَ وَ مَا كَفَرَ سُلَيْمَنُ وَ لَاكِنَّ الشَّيَطِينَ كَفَرُواْ يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَ مَا أُنزِلَ عَلىَ الْمَلَكَينْ‏ِ بِبَابِلَ هَرُوتَ وَ مَرُوتَ وَ مَا يُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتىَ‏ يَقُولَا إِنَّمَا نحَْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَكْفُرْ فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِهِ بَينْ‏َ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ وَ مَا هُم بِضَارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَ يَتَعَلَّمُونَ مَا يَضُرُّهُمْ وَ لَا يَنفَعُهُمْ وَ لَقَدْ عَلِمُواْ لَمَنِ اشْترََئهُ مَا لَهُ فىِ الاَْخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ وَ لَبِئْسَ مَا شَرَوْاْ بِهِ أَنفُسَهُمْ لَوْ كَانُواْ يَعْلَمُونَ»؛ «و از افسونى كه ديوها به روزگار پادشاهى سليمان مى‏ خواندند پيروى كردند، و سليمان كافر نبود، ولى ديوها كه مردم را جادوگرى مى ‏آموختند كافر بودند و نيز آن افسون كه بر آن دو فرشته، هاروت و ماروت، در بابل نازل شد، در حالى كه آن دو به هر كس كه جادوگرى مى آموختند مى‏ گفتند: كار ما فتنه است، مباد كافر شوى. و مردم از آن دو جادوهايى مى ‏آموختند كه مى ‏توانستند ميان زن و شوى جدايى افكنند و آنان جز به فرمان خدا به كسى زيانى نمى‏ رسانيدند و آنچه مردم مى‏ آموختند به آنها زيان مى‏ رسانيد، نه سود. و خود مى دانستند كه خريداران آن جادو را در آخرت بهره ‏اى نيست. خود را به بد چيزى فروختند، اگر مى‏ دانستند.» سورۀ بقره، آیۀ ۱۰۲.
  36. ↑ ر.ک: صحیفۀ سجادیه.
  37. ↑ ر.ک: دانشنامۀ نهج البلاغه، ج۲، ص ۶۱۰.
  38. ↑ ﴿نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ﴾«که روح الامین آن را فرود آورده است» سوره شعراء، آیه ۱۹۳.
  39. ↑ ﴿عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَى﴾«آن (فرشته) بسیار توانمند به او آموخته است» سوره نجم، آیه ۵.
  40. ↑ ﴿إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ ذِي قُوَّةٍ عِنْدَ ذِي الْعَرْشِ مَكِينٍ مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِينٍ﴾«که این (قرآن) بازخوانده فرستاده‌ای گرامی است. توانمندی که نزد آن دارنده اورنگ (فرمانفرمایی جهان)، جایگاهی بلند دارد، آنجا فرمانگزاری امین است» سوره تکویر، آیه ۱۹ ـ ۲۱.
  41. ↑ ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۴۲۴.
  42. ↑ اعلام القرآن‌، ص ۲۷۷ ـ ۲۷۸.
  43. ↑ دائرة المعارف تشیع‌، ج۵، ص ۳۰۹.
  44. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۵۶، ص۲۲۱.
  45. ↑ مشارق انوار الیقین، برسی، ج۱، ص۳۲.
  46. ↑ ﴿وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مَرْيَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِهَا مَكَانًا شَرْقِيًّا فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا قَالَتْ إِنِّي أَعُوذُ بِالرَّحْمَنِ مِنْكَ إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا قَالَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلَامًا زَكِيًّا قَالَتْ أَنَّى يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ وَلَمْ أَكُ بَغِيًّا قَالَ كَذَلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ وَلِنَجْعَلَهُ آيَةً لِلنَّاسِ وَرَحْمَةً مِنَّا وَكَانَ أَمْرًا مَقْضِيًّا﴾«و در این کتاب از مریم یاد کن هنگامی که از خانواده خویش در جایگاهی خاوری گوشه گزید و از چشم آنان پنهان شد و ما روح خود را به سوی او فرو فرستادیم که چون انسانی باندام، بر او پدیدار گشت (مریم) گفت: من از تو، به (خداوند) بخشنده پناه می‌برم؛ اگر پرهیزگاری (از من دور شو) گفت: من، تنها فرستاده پروردگار تو هستم تا به تو پسری پاکیزه ببخشم. گفت: چگونه مرا پسری تواند بود که بشری به من دست نزده است و بدکاره هم نبوده‌ام گفت: چنین است؛ پروردگارت می‌فرماید که آن (کار) بر من آسان است و (بر آنیم) تا او را نشانه‌ای برای مردم و رحمتی از سوی خویش گردانیم و این کاری انجام شدنی است.» سوره مریم، آیه ۱۶ ـ ۲۱
  47. ↑ غیبة نعمانی، ص ۲۳۴.
  48. ↑ ر.ک: مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص۵۳۷.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=فرشته&oldid=604766»