علل الشرائع (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Msadeq (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۶ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

علل الشرائع
زبانعربی
نویسندهشیخ صدوق
موضوعامامت و ولایت، احادیث معصومین، منابع روایی شیعه
مذهب[[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]]
ناشر[[:رده:انتشارات انتشارات مکتبة الداوری|انتشارات انتشارات مکتبة الداوری]][[رده:انتشارات انتشارات مکتبة الداوری]]
محل نشرقم، ایران
شابک۹۷۸-۹۶۴-۶۸۱۵-۲۴-۷
شماره ملی۳۱۶۶۳۴۲

علل الشرائع، کتابی است دو جلدی که با زبان عربی به نقل روایات پیامبر اکرم و اهل‌بیت (ع) در زمینه علت و فلسفه برخى از احکام شرعی و عقیدتى می‌پردازد. این مجموعه اثر شیخ صدوق می‌باشد و انتشارات مکتبة الداوری انتشار آن را به عهده داشته است [۱].


دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «این اثر، مجموعه روایاتی از حضرت رسول اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) درباره علت برخی از احکام شرعی و عقیدتی است. علل الشرائع برای شناخت علت برخی از احکام اسلام و فلسفه وجودی آنها ـ مانند اینکه چرا خداوند نماز را واجب گردانیده و... ـ بسیار راهگشا است. همچنین دلیل برخی از مباحث عقیدتی در این کتاب بیان شده است به عنوان مثال: علت برتری پیامبران از فرشتگان و علت احتیاج ما به پیامبر و امام به صورت مبسوط توضیح داده شده است. علاوه بر این، دلیل برخی از مباحث تاریخی به طور مستند ذکر شده است؛ مانند علت حرمت شکار در روز شنبه بر یهودیان و اینکه چرا فاطمه زهرا(س) شبانه دفن شد و مباحث مفید دیگر.

برخی موضوعات مورد بحث در این کتاب عبارت‌اند از: چگونگی ازدواج فرزندان آدم(ع)، علت ورود حضرت علی(ع) به شورا، دلیل بلند خواندن نماز صبح، علت وجوب زکات، چرا وصیت در یک سوم اموال صحیح است، سند حرمت گوشت حیوانات وحشی»[۱]

دربارهٔ پدیدآورنده

آشنایی اجمالی

ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی قمی ابن بابویه مشهور به شیخ صدوق از فقیهان و محدثان بزرگ و نامدار شیعه که حدود سال ۳۰۶ هجری در قم و در پی دعای حضرت ولی عصر(ع) دیده به جهان گشود. [۲] او که دارای حافظه‌ای نیرومند و پشتکاری بی‌مانند بود، در سنین کودکی نزد پدرش به فراگیری علوم دینی پرداخت. [۳] سپس برای درک محضر استادان بیشتر، سفرهای علمی خویش را آغاز کرد و نزد کسانی چون محمد بن حسن بن ولید، احمد بن علی بن ابراهیم قمی و محمد بن یحیی بن عطار اشعری به فراگیری دانش پرداخت. [۴] سرانجام خود در علم حدیث و رجال و فقه به درجه استادی رسید و در سلسله احادیث، نقادی والامقام شد. او سال ۳۵۵ هجری وارد بغداد شد و بسیاری از او بهره‌مند شدند. [۵]

سرانجام پس از عمری تلاش و پژوهش، سال ۳۸۱ هجری در ۷۵ سالگی در ری از دنیا رفت و در نزدیکی مرقد حضرت عبدالعظیم حسنی به خاک سپرده شد که هم اکنون آن محل به نام «ابن بابویه» شناخته می‌‌شود. [۶]

شیخ صدوق آثار بسیاری را نوشته است که عبارت‌اند از: التوحید، النبوة، اثبات الوصیه لعلّی(ع)، اثبات خلافته، اثبات النصّ علیه، اثبات النصّ علی الائمة(ع)، المعرفة فی فضل النبّی وامیرالمؤمنین والحسن والحسین(ع)، مدینه العلم، المقنع فی الفقه، العرض فی المجالس، علل الشرایع، ثواب الاعمال، عقاب الاعمال، الاوایل، الاواخر، الاوامر، المناهی، الفرق، خلق الانسان، الرساله الاوّلة فی الغیبة، الرساله الثانیه، الرساله الثالثه، الرسالة فی ارکان الاسلام، المیاه، السواک، الوضوء، فضایل الصلاة، التیمّم، الاغسال، الحیض والنفاس، نوادرالوضوء، فرایض الصلاة، فضل المساجد، مواقیت الصلاة، فقه الصلاة، الجمعه والجماعة، السهو، الصلوات سوی الخمس، نوادرالصلوة، الزکاة، الخمس، حقّ الجداد، الجزیه، فضل المعروف، فضل الصدقه، الصوم، الفطرة، الاعتکاف، جامع الحجّ، جامع علل الحج، جامع تفسیرالمنزل فی الحجّ، جامع حجج الانبیاء(ع)، جامع حجج الائمه(ع)، جامع فضل الکعبه والحرم، جامع آداب المسافر للحج، جامع فرض الحجّ والعمره، جامع فقه الحج، ادعیه الموقف، القربان، المدینة وزیارة قبرالنبی والائمه(ع)، جامع نوادرالحج، زیارت قبورالائمه(ع)، النکاح، الوصایا، الوقف، الصدقه والنحل والهبة، اسکنی والعمری، الحدود، الدیات، المعائش والمکاسب، التجارات، العتق والتدبیر والمکاتبه، القضاء والاحکام، اللقاء والسلام، صفات الشیعه، العان، الاستسقاء، المتعه، فی زیارت موسی و محمد(ع)، جامع زیاره الرضا(ع)، فی تحریم الفقّاع، الرجعه، الشعر، معانی الاخبار، السلطان، مصادقه الاخوان، فضایل جعفرالطّیار، فضایل العلویّه، الملاهی، السنة، فی عبدالمطلب و عبداللّه و ابی طالب(ع)، زیدبن علی(ع)، الفواید، الانابه، الهدایه، الضیافه، التاریخ، علامات آخرالزمان، فضل الحسن والحسین(ع)، رسالة فی شهر رمضان، جواب رسالة وردت فی شهر رمضان، کتب المصابیح که راجع به ۱۴ معصوم(ع) نوشته است، کتب زهد راجع به چهارده معصوم، اوصاف النبی(ص)، دلایل الائمه(ع) و معجزاتهم، الروضه، امتحان المجالس، غریب الحدیث، الخصایل، مختصر تفسیرالقرآن، اخبار سلمان وزهده وفضایله، اخبار ابوذر وفضایله، التقیّه، حذوالنعل بالنعل، نوادرالطبّ، جوابات المسائل الواردة علیه من واسط، الطرائف، جوابات المسائل الواردة علیه من قزوین، جوابات مسائل وردت من مصر، جوابات مسائل وردت من البصرة، جوابات مسائل وردت من الکوفه، جواب مسئلة وردت علیه من المدائن، العلل غیر مبوبّ، کتاب فیه ذکر من لقیه من اصحاب الحدیث وعن کلّ واحد منهم حدیث، ذکر مجلس الذّی جری له بین یدی رکن الدولة، ذکر مجلس آخر، ذکر مجلس ثالث، ذکر مجلس رابع، ذکر مجلس خامس، الحذاء والخفّ، الخطّاب، فضل العلم، الموالات، مسائل الوضوء، مسائل المواریث، مسائل الوقف، مسائل النکاح ثلاثة عشر کتاباً، مسائل العقیقه، مسائل الرضاع، مسائل الطلاق، ابطال الغلوّ والتقصیر، المختاربن ابی عُبَید، الناسخ والمنسوخ، جواب مسئلة نیشابور، رسالته الی ابومحمد فارسی فی شهر رمضان، رساله الثانیه الی اهل بغداد فی معنی شهر رمضان، الجمل، مصباح المصلّی، السرّ المکتوم الی الوقت المعلوم، ابطال الاختیار واثبات النص، معرفة بالرجال البرقی، مولد امیرالمؤمنین(ع)، مولد فاطمه علیهاالسلام، تفسیرالقرآن، جامع کتاب اخبار عبدالعظیم حسنی، تفسیر قصیدة فی اهل بیت(ع)، الشوری، اللباس، الخاتم[۷].[۸]

منابع

  1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲

پانویس

  1. پرش به بالا به: ۱٫۰ ۱٫۱ وبگاه خانه کتاب
  2. تنقیح المقال، ج ۳، ص۱۵۴.
  3. تاریخ قم (ناصرالشریعه)، ص۲۳۷.
  4. معانی الاخبار، ج ۱، ص۳۷.
  5. رجال (النجاشی)، ج ۲، ص۳۱۱.
  6. تاریخ قم (ناصرالشریعه)، ص۲۳۷.
  7. رجال (النجاشی)، ج ۲، ص۳۱۱.
  8. فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۲، ص۴۰۳-۴۰۴.

کتاب‌های وابسته

جستارهای وابسته

پانویس

دریافت متن


پیوند به بیرون