حجر بن ربیعة بن وائل
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. حجر بن ربیعة بن وائل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حجر بن ربیعة بن وائل در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
وی پدر صحابی مشهور وائل بن حجر حضرمی است. بنابراین، نسبش به حضرموت از سرزمین‌های یمن می‌رسد[۱]. پدر و پسر از بزرگان قبیله خود معرفی شده‌اند[۲]. نسبش را به گونه‌های دیگر نیز آورده‌اند[۳]. ابن عبدالبر[۴] از او یاد کرده، می‌گوید: حدیثی از وی نقل شده که در آن تردید وجود دارد. چون در سند حدیث چنین آمده؛ هشیم از حجاج، از عبدالجبار بن وائل بن حجر، از پدرش، از جدش نقل کرده است که رسول خدا(ص) را دید بر پیشانی و بینی خود سجده می‌کند. ابن عبدالبر در ادامه می‌افزاید: اگر آوردن کلمه «جده» در این روایت اشتباه نباشد، حجر صحابی است، ولی اگر اشتباه باشد، حدیث از فرزندش وائل است که اختلافی در صحابی بودن وی نیست. صحابه نگاران دیگر نیز به پیروی از ابن عبدالبر از حجر یاد کرده‌اند. ولی ابن اثیر[۵] آوردن کلمه «جده» را اشتباه دانسته (البته با تردید) و می‌گوید: مشهور است که حدیث از وائل بن حجر است. ابن حجر[۶] نیز، شرح حال حجر را در بخش چهارم الاصابه (توهمات) آورده و می‌گوید: به نظر من احتمال دارد اصل روایت چنین باشد؛ حجاج از ابن عبد الجبار بن وائل، از پدرش، از جدش، که در این صورت به طور قطع حدیث از وائل است و دلیلی بر صحابی بودن حجر وجود ندارد.
فرزندش وائل، از بزرگان حضرموت بود که به حضور پیامبر(ص) رسید و مورد مهر و التفات آن حضرت قرار گرفت و نماینده ایشان در حضرموت شد. وی در جنگ صفین همراه حضرت علی(ع)بود، سپس به معاویه پیوست[۷]، نوادگانش عبدالجبار بن وائل[۸]، علقمة بن وائل[۹]، سعید بن عبدالجبار[۱۰]، محمد بن حجر بن عبدالجبار[۱۱] در شمار راویان هستند. همچنین مورخ نامدار، عبدالرحمن بن محمد مغربی (م ۸۰۸) مشهور به ابن خلدون از نسل اوست[۱۲][۱۳][۱۴].
جستارهای وابسته
- وائل بن حجر حضرمی (فرزند)
منابع
پانویس
- ↑ سمعانی، ج۲، ص۲۳۰.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۲۳؛ ابن حجر، ج۶، ص۴۶۶.
- ↑ ر.ک: ابن حزم، ص۴۶۰؛ ابن حجر، ج۶، ص۴۶۶.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۳۸۹.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۶۹۶.
- ↑ ابن حجر، ج۲، ص۱۷۴.
- ↑ ر.ک: مدخل وائلین حجر حضرمی.
- ↑ ابن حبان، ص۲۵۸.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۷۱۱.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۴، ص۴۳.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۷، ص۲۳۹.
- ↑ ابن حزم، ص۴۶۰؛ ابن خلدون، ج۷، ص۳۷۹.
- ↑ ماخذ: ابن ابی حاتم / الجرح و التعدیل + ابن اثیر / اسد الغابه + ابن حجر / الاصابه + ابن حزم / جمهرة أنساب العرب + ابن عبدالبر / الاستیعاب + ابونعیم / معرفة الصحابه + سمعانی / الأنساب + ابن حبان، محمد (م۳۵۴)، مشاهیر علماء الأمصار، تحقیق مرزوق علی ابراهیم، دارالوفاء، ۱۴۱۱؛ ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد (م۸۰۸)، تاریخ، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- ↑ بانشی، رحمت‌الله، مقاله «حجر بن ربیعة بن وائل»، دانشنامه سیره نبوی ج۳، ص: ۱۱-۱۲.