ابومالک غفاری
مقدمه
نام او غزوان[۱]، مشهور به ابومالک و از تابعیان معروف کوفه[۲] است که عسکری به دلیل روایتی مرسل[۳]، در خصوص کیفیت نماز پیامبر خدا(ص) بر حمزه، وی را صحابی دانسته است[۴]. ذهبی[۵] نیز به ارسال روایت یاد شده و تابعی بودن ابومالک اشاره دارد[۶]. کاشانی[۷] روایتی از ابو مالک نقل کرده که وی، حکم همبستر شدن با همسر را در شرایطی که آب وجود ندارد از رسول خدا(ص) پرسید و آن حضرت آن را جایز و تیمم را کافی دانست. این روایت در دیگر منابع از ابوذر نقل شده است[۸].
یحیی بن معین، ابومالک را ثقه[۹] و ابن سعد[۱۰] او را صاحب تفسیر و کم حدیث وصف کرده است. وی از ابن عباس، عمار بن یاسر، عبدالرحمان ابن ابزی[۱۱] و براء بن عازب[۱۲] روایت کرده است و ساکنان مدینه نیز از او روایت کرده‌اند[۱۳]. او روایتی درباره ارث آزاد کننده مولا دارد[۱۴] و می‌گوید: هنگام وارد شدن بر خانواده، بر آنان سلام کنید[۱۵] و به هنگام ورود بر مشرکان بگویید: « اَلسَّلاَمُ عَلَيْنَا وَ عَلَى عِبَادِ اَللَّهِ اَلصَّالِحِينَ »[۱۶]؛ او ذیل آیه ﴿وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ﴾[۱۷] امام علی(ع) را پیشگام این امت و آل یاسین را رسول خدا(ص) و خاندان وی[۱۸] دانسته است. ابو مالک نزول آیه ﴿يَسْأَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِيهِ﴾[۱۹] را درباره کشته شدن ابن حضرمی مشرک در سریه عبدالله بن جحش[۲۰]، ﴿وَقَالَتْ طَائِفَةٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ آمِنُوا بِالَّذِي أُنْزِلَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَجْهَ النَّهَارِ وَاكْفُرُوا آخِرَهُ﴾[۲۱] را درباره توطئه یهودیان[۲۲]، آیه ﴿انْفِرُوا خِفَافًا وَثِقَالًا﴾[۲۳] را نخستین آیه از سوره توبه[۲۴]، و نزول آیه ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحَرِّمُوا طَيِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ﴾[۲۵] را درباره عثمان بن مظعون دانسته است که ازدواج را بر خود حرام و خوردن غذا را ترک کرده بود. عثمان پس از نزول این آیه، ازدواج کرد و غذا خورد[۲۶]. دیگران از نکات ادبی و تفسیری وی استفاده کرده‌اند[۲۷].[۲۸]
منابع
پانویس
- ↑ بخاری، ج۷، ص۱۰۸.
- ↑ مزی، ج۲۳، ص۱۰۰.
- ↑ زیلعی، ج۲، ص۳۶۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۳۳۰.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۲۶۸.
- ↑ ذهبی، ج۲، ص۱۹۹.
- ↑ اشکال محتوایی این روایت و تعارض آن با روایت جابر، درباره دفن بدون نماز شهدای غزو، احد، و نیز اختلاف فتوا را در این خصوص بنگرید: زیلعی، ج۲، ص۳۶۶.
- ↑ کاشانی، ج۱، ص۴۵.
- ↑ سید مرتضی، ص۱۶۰؛ ابن قدامه، ج۱، ص۱۲.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۷، ص۵۵.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۲۹۵.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۷، ص۵۵.
- ↑ ترمذی، ج۴، ص۲۸۷.
- ↑ ابن حبان، ج۵، ص۲۹۳.
- ↑ ابن ابی شیبه، ج۷، ص۳۹۸.
- ↑ ابن ابی شیبه، ج۶، ص۱۴۹.
- ↑ ابن ابی شیبه، ج۶، ص۱۶۹.
- ↑ «و (سوم) پیشتازان پیشتاز» سوره واقعه، آیه ۱۰.
- ↑ حسکانی، ج۲، ص۱۶۹ و ۲۹۶.
- ↑ «از تو درباره جنگ در ماه حرام می‌پرسند» سوره بقره، آیه ۲۱۷.
- ↑ طبری، ج۲، ص۴۷۷.
- ↑ «و دسته‌ای از اهل کتاب گفتند: در آغاز روز به آنچه بر مؤمنان فرو فرستاده شده است، ایمان آورید و در پایان آن بدان کفر ورزید باشد که آنان (از ایمان خود) بازگردند» سوره آل عمران، آیه ۷۲.
- ↑ طبری، ج۳، ص۴۳۳.
- ↑ «سبکبار و گرانبار رهسپار شوید» سوره توبه، آیه ۴۱.
- ↑ قرطبی، ج۸، ص۱۴۹.
- ↑ «ای مؤمنان! چیزهای پاکیزه‌ای را که خداوند برای شما حلال کرده است حرام مشمارید» سوره مائده، آیه ۸۷.
- ↑ ابوالشیخ انصاری، ج۳، ص۲۱۵.
- ↑ طبری، ج۲۷، ص۹۷؛ جصاص، ج۲، ص۷۲؛ سیوطی، ج۱، ص۵۳ و ج۲، ص۳۰۱ و ج۵، ص۷۳؛ استر آبادی، ج۱، ص۳۸.
- ↑ حسینیان مقدم، حسین، مقاله «ابومالک غفاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۹۵.