ابومالک غفاری

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

نام او غزوان[۱]، مشهور به ابومالک و از تابعیان معروف کوفه[۲] است که عسکری به دلیل روایتی مرسل[۳]، در خصوص کیفیت نماز پیامبر خدا (ص) بر حمزه، وی را صحابی دانسته است[۴]. ذهبی[۵] نیز به ارسال روایت یاد شده و تابعی بودن ابومالک اشاره دارد[۶]. کاشانی[۷] روایتی از ابو مالک نقل کرده که وی، حکم همبستر شدن با همسر را در شرایطی که آب وجود ندارد از رسول خدا (ص) پرسید و آن حضرت آن را جایز و تیمم را کافی دانست. این روایت در دیگر منابع از ابوذر نقل شده است[۸].

یحیی بن معین، ابومالک را ثقه[۹] و ابن سعد[۱۰] او را صاحب تفسیر و کم حدیث وصف کرده است. وی از ابن عباس، عمار بن یاسر، عبدالرحمان ابن ابزی[۱۱] و براء بن عازب[۱۲] روایت کرده است و ساکنان مدینه نیز از او روایت کرده‌اند[۱۳]. او روایتی درباره ارث آزاد کننده مولا دارد[۱۴] و می‌گوید: هنگام وارد شدن بر خانواده، بر آنان سلام کنید[۱۵] و به هنگام ورود بر مشرکان بگویید: « اَلسَّلاَمُ عَلَيْنَا وَ عَلَى عِبَادِ اَللَّهِ اَلصَّالِحِينَ »[۱۶]؛ او ذیل آیه وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ[۱۷] امام علی (ع) را پیشگام این امت و آل یاسین را رسول خدا (ص) و خاندان وی[۱۸] دانسته است. ابو مالک نزول آیه يَسْأَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِيهِ[۱۹] را درباره کشته شدن ابن حضرمی مشرک در سریه عبدالله بن جحش[۲۰]، وَقَالَتْ طَائِفَةٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ آمِنُوا بِالَّذِي أُنْزِلَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَجْهَ النَّهَارِ وَاكْفُرُوا آخِرَهُ[۲۱] را درباره توطئه یهودیان[۲۲]، آیه انْفِرُوا خِفَافًا وَثِقَالًا[۲۳] را نخستین آیه از سوره توبه[۲۴]، و نزول آیه يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحَرِّمُوا طَيِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ[۲۵] را درباره عثمان بن مظعون دانسته است که ازدواج را بر خود حرام و خوردن غذا را ترک کرده بود. عثمان پس از نزول این آیه، ازدواج کرد و غذا خورد[۲۶]. دیگران از نکات ادبی و تفسیری وی استفاده کرده‌اند[۲۷][۲۸]

منابع

پانویس

  1. بخاری، ج۷، ص۱۰۸.
  2. مزی، ج۲۳، ص۱۰۰.
  3. زیلعی، ج۲، ص۳۶۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۳۳۰.
  4. ابن اثیر، ج۶، ص۲۶۸.
  5. ذهبی، ج۲، ص۱۹۹.
  6. اشکال محتوایی این روایت و تعارض آن با روایت جابر، درباره دفن بدون نماز شهدای غزو، احد، و نیز اختلاف فتوا را در این خصوص بنگرید: زیلعی، ج۲، ص۳۶۶.
  7. کاشانی، ج۱، ص۴۵.
  8. سید مرتضی، ص۱۶۰؛ ابن قدامه، ج۱، ص۱۲.
  9. ابن ابی‌حاتم، ج۷، ص۵۵.
  10. ابن سعد، ج۶، ص۲۹۵.
  11. ابن ابی‌حاتم، ج۷، ص۵۵.
  12. ترمذی، ج۴، ص۲۸۷.
  13. ابن حبان، ج۵، ص۲۹۳.
  14. ابن ابی شیبه، ج۷، ص۳۹۸.
  15. ابن ابی شیبه، ج۶، ص۱۴۹.
  16. ابن ابی شیبه، ج۶، ص۱۶۹.
  17. «و (سوم) پیشتازان پیشتاز» سوره واقعه، آیه ۱۰.
  18. حسکانی، ج۲، ص۱۶۹ و ۲۹۶.
  19. «از تو درباره جنگ در ماه حرام می‌پرسند» سوره بقره، آیه ۲۱۷.
  20. طبری، ج۲، ص۴۷۷.
  21. «و دسته‌ای از اهل کتاب گفتند: در آغاز روز به آنچه بر مؤمنان فرو فرستاده شده است، ایمان آورید و در پایان آن بدان کفر ورزید باشد که آنان (از ایمان خود) بازگردند» سوره آل عمران، آیه ۷۲.
  22. طبری، ج۳، ص۴۳۳.
  23. «سبکبار و گرانبار رهسپار شوید» سوره توبه، آیه ۴۱.
  24. قرطبی، ج۸، ص۱۴۹.
  25. «ای مؤمنان! چیزهای پاکیزه‌ای را که خداوند برای شما حلال کرده است حرام مشمارید» سوره مائده، آیه ۸۷.
  26. ابوالشیخ انصاری، ج۳، ص۲۱۵.
  27. طبری، ج۲۷، ص۹۷؛ جصاص، ج۲، ص۷۲؛ سیوطی، ج۱، ص۵۳ و ج۲، ص۳۰۱ و ج۵، ص۷۳؛ استر آبادی، ج۱، ص۳۸.
  28. حسینیان مقدم، حسین، مقاله «ابومالک غفاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۹۵.