ایوب بن بشیر بن سعد بن نعمان انصاری
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
وی از تیره بنی معاویه از قبیله اوس است[۱]؛ از این‌رو به وی ایوب بن بشیر معاوی نیز گفته شده است[۲].
عبدان و ابن شاهین او را در شمار یاران رسول خدا(ص) دانسته‌اند[۳]. به گفته ابن حجر[۴] او همراه پدرش در جنگ احد، خندق و دیگر جنگ‌های رسول خدا(ص) شرکت کرد. وی در واقعه حره شرکت داشت و جراحات زیادی برداشت. دو سال بعد از واقعه حره، در ۷۵ سالگی درگذشت. با توجه به سال درگذشت او، باید سال ولادتش اوایل بعثت رسول خدا باشد و حدود بیست سال از روزگار رسول خدا را درک کرده باشد [۵]. از او تنها یک فرزند به نام عبدالله باقی ماند، اما از عبدالله فرزندی باقی نماند [۶].
از ایوب بن بشیر درباره اواخر عمر مبارک رسول خدا نقل شده است که حضرت در ایام بیماری، در حالی که دستمالی بر سر بسته بود از خانه بیرون آمد، به مسجد رفت و بالای منبر نشست. نخست بر اصحاب أحد درود فرستاد و برای آنان از خداوند متعالی آمرزش و بخشش طلب کرد [۷]. سپس از رحلت خود خبر داد و فرمود: «ای مردم! بنده‌ای از بندگان خدا را بین دنیا و آنچه در پیشگاه حق تعالی است، مخیر کردند و او پیشگاه خداوند را برگزید» [۸]. در ذیل این حدیث، حدیث برساخته و مجعول "سدوا الأبواب الا باب ابي بكر" از ایوب بن بشیر نقل شده است [۹]. ابن سعد [۱۰]روایت بالا را از ایوب بن بشیر نقل کرده است، اما متقی هندی [۱۱] آن را از طریق زهری نقل نموده و سپس گفته است: ایوب بن بشیر این روایت را از معاویة بن ابی سفیان شنیده است.
به گفته محمد بن یحیی بن حبان، ایوب بن بشیر روزی به رسول خدا عرض کرد: یا رسول الله، من تأمل کرده‌ام که یک سوم نمازم را دعا و درود برای شما قرار دهم. حضرت فرمود: این کار را مکن. ایوب اندکی صبر کرد و دوباره به حضرت عرض کرد: یا رسول الله، اگر نصف نمازم را دعا برای شما بخوانم و بر تو درود بفرستم چطور؟ حضرت باز قبول نکرد. برای بار سوم اندکی تأمل کرد و سپس گفت: یا رسول الله، اگر تمام نمازم را دعا و درود برای شما قرار دهم چطور؟ حضرت فرمود: «در این صورت خداوند امر دنیا و آخرتت را کفایت می‌کند». [۱۲]. روایت یاد شده، در منابع دیگر از مردی که خدمت رسول خدا رسید نقل شده است [۱۳].
ایوب بن بشیر گوید: رسول خدا در یکی از سفرهای خویش وقتی به حره رسید، شکوفه‌هایی را دید. سپس ایستاد و کلمه استرجاع ﴿إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾[۱۴] را گفت. این بر همراهان او خوش نیامد؛ از این رو پرسیدند: یا رسول الله، آیا این سخن مربوط به سفر شما می‌شود؟ حضرت با اشاره به واقعه حره فرمود: بهترین افراد از امت من در این مکان کشته می‌شوند» [۱۵]. احمد بن حنبل [۱۶]، دارمی [۱۷]، ابوداود [۱۸] و برخی دیگر، از طریق انس بن مالک و حکیم بن حزام روایات چندی از رسول خدا از طریق ایوب بن بشیر نقل کرده‌اند. از جمله اینکه از رسول خدا سؤال شد: بهترین صدقه کدام است؟ فرمود: «بهترین صدقه، صدقه بر بستگانی است که دشمنی پنهانی دارند و ظاهر نمی‌کنند» [۱۹].
ابن حبان درباره ایوب گوید: او در سال ۴۴ متولد شد و در سال ۱۱۰ هجری، در ۷۵ سالگی درگذشت[۲۰]، ابن حجر[۲۱] گفته است: ابن حبان، ایوب بن بشیر را با ایوب بن بشیر بن کعب اشتباه کرده که تاریخ وفات او را ۱۱۳ ذکر کرده است. تاریخ درگذشت ایوب بن بشیر، همان سال ۶۵ است که ابن سعد[۲۲] آورده است.[۲۳]
منابع
پانویس
- ↑ سمعانی، ج۵، ص۳۵۵؛ ذهبی، ج۱، ص۲۸۵.
- ↑ ابن سعد، ج۸، ص۱۳۱؛ ابن ابی شیبه، ج۶، ص۱۰۴؛ ابن ابی عاصم، ج۵، ص۳۲۷.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۳۴۷.
- ↑ الاصابه، ج۱، ص۳۲۷.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص:۳۲۸.
- ↑ ابن سعد، ج۵، ص:۵۸.
- ↑ نسوی، ج۱، ص:۳۸۱.
- ↑ ابن سعد، ج:۳، ۱۹۰؛ بلاذری، ج۲، ص:۲۱۸؛ طبری، ج۲، ص:۱۷۶؛ طبرانی، ج۱۹، ص:۳۴۲.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص:۳۹۹.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص:۱۹۰.
- ↑ متقی هندی، ج۲، ص:۵۰۲.
- ↑ «أُذِنَ يَكْفِيَكَ اللَّهُ تَعَالَى مَا أَهَمَّكَ مِنْ أَمْرِ دُنْيَاكَ وَ اخِرَتَكَ»؛ ابن اثیر، ج۱، ص:۳۴۷.
- ↑ احمد بن حنبل، ج۵، ص:۱۳۶؛ کلینی، ج۲، ص:۴۹۳؛ طبرانی، ج۴، ص:۳۵.
- ↑ «همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.
- ↑ مجلسی، ج۱۸، ص:۱۲۵.
- ↑ احمد بن حنبل، ج۳، ص:۹۵ و ۴۰۲)
- ↑ دارمی، ج۲، ص:۵۰۸.
- ↑ ابوداود، ج۲، ص:۵۲۱.
- ↑ طبرانی، ج۳، ص۲۰۲.
- ↑ ابن حبان، ج۴، ص۲۶؛ در الاصابه، ج۱، ص۱۱۳ و ۳۲۸ آمده است.
- ↑ تقریب، ج۱، ص۱۱۹.
- ↑ ابن سعد، ج۵، ص۵۸.
- ↑ محمدی، رمضان، مقاله «ایوب بن بشیر بن سعد بن نعمان انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۱۹۲-۱۹۳.