آثار معرفتی ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آثار معرفتی ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / زیارت امام مهدی و دعا برای او
مدخل اصلیآثار معرفتی ادعیه و زیارت امام مهدی
تعداد پاسخ۱ پاسخ

آثار معرفتی ادعیه و زیارت برای امام مهدی (ع) چیست؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «آثار دعا و زیارت برای امام مهدی چیست؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

نویسندگان کتاب «نگین آفرینش» در این باره گفته‌اند:

«از آنجا که دعاهای معصومان (ع) از قلّه علم و معرفت الهی ایشان سرچشمه گرفته و بر قلب طاهر و لسان صادق ایشان جاری گشته است در جای جای آن، عقاید و معارف حق بیان شده است که خوانندۀ دعا را از این جاری زلال، سیراب می‌کند. برخی از این معارف بلند عبارتند از:

  1. مروری بر اعتقادات حق که هویت مکتبی و دینی ماست: مانند آنچه در زیارت آل یاسین آمده است؛ اقرار به مبدأ و معاد و پیامبر (ص) و جانشینان بر حق او:«"أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ ... أُشْهِدُكَ‏ يَا مَوْلَايَ‏ أَنَ‏ عَلِيّاً أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ‏ حُجَّتُهُ‏ وَ الْحَسَنَ‏ حُجَّتُهُ‏ وَ الْحُسَيْنَ‏ حُجَّتُهُ‏ ... وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ حُجَّةُ اللَّهِ ... وَ أَنَّ رَجْعَتَكُمْ حَقٌّ ... وَ أَشْهَدُ أَنَّ النَّشْرَ وَ الْبَعْثَ حَقٌّ ... وَ الْجَنَّةَ وَ النَّارَ حَقٌّ‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"»[۱]
  2. مروری بر وظائف و تکالیف شیعیان نسبت به امام در ضمن دعاها، معرفتی بیشتر و عمیق‌تر درباره وظایف ما در برابر امام، به دست می‌آید که این معرفت، مقدمه عمل و رفتار مطلوب و حرکت در مسیر رضایت امام خواهد بود. در پایان دعای ندبه می‌گوییم:«"وَ اجْعَلْنَا مِمَّنْ‏ يَأْخُذُ بِحُجْزَتِهِمْ‏، وَ يَمْكُثُ‏ فِي‏ ظِلِّهِمْ‏، وَ أَعِنَّا عَلَى تَأْدِيَةِ حُقُوقِهِ إِلَيْهِ، وَ الِاجْتِهَادِ فِي طَاعَتِهِ، وَ اجْتِنَابِ مَعْصِيَتِهِ، وَ امْنُنْ عَلَيْنَا بِرِضَاه‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"» [۲] این فرازها به روشنی، گویای این حقیقت است که شیعه امام منتظر، بیش از هر چیز باید در چی ادای حقوق امام و جلب رضای او باشد و بکوشد که از مسیر اطاعت او به وادی نافرمانی امام، منحرف نشود و بلکه پیوسته به ولایت آنها تمسک داشته باشد و در حزب آنها به سر برد.
  3. شناساندن جایگاه الهی امام و اوصاف و مقامات او: این بخش در بسیاری از دُعاها و زیارات وجود دارد؛ مانند فرازهای نخست زیارت آل یاسین و فرازهایی از دعای افتتاح:[۳]«"اللَّهُمَ‏ اجْعَلْهُ‏ الدَّاعِيَ‏ إِلَى‏ كِتَابِكَ‏ وَ الْقَائِمَ‏ بِدِينِكَ‏ ... اللَّهُمَّ أَظْهِرْ بِهِ دِينَكَ وَ سُنَّةَ نَبِيِّكَ حَتَّى لَا يَسْتَخْفِيَ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْحَقِّ مَخَافَةَ أَحَدٍ مِنَ الْخَلْق‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"»[۴] و فرازهایی از دعای امام رضا (ع):«"اللَّهُمَّ فَإِنَّا نَشْهَدُ لَهُ ... أَنَّهُ‏ الْإِمَامُ‏ التَّقِيُ‏ الْهَادِي‏ الْمَهْدِيُ‏ الطَّاهِرُ النَّقِيُ‏ الْوَفِيُ‏ الرَّضِيُ‏ الزَّكِي‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"» [۵]
  4. ترسیم معیار حق و باطل: در متون ادعیه و زیارات معصومان (ع) برای حق و باطل، معیارهای روشنی بیان شده است، تا سالک الی الله و پیرو مخلص اهل بیت (ع) در فتنه‌ها و آشوب‌ها، حق را گم نکرده و به وادی باطل سقوط نکند. در زیارت آل یاسین می‌خوانیم:«"فَالْحَقُ‏ مَا رَضِيتُمُوهُ‏، وَ الْبَاطِلُ‏ مَا أَسْخَطْتُمُوهُ‏، وَ الْمَعْرُوفُ‏ مَا أَمَرْتُمْ‏ بِهِ‏، وَ الْمُنْكَرُ مَا نَهَيْتُمْ‏ عَنْه‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"»[۶]
  5. ترسمی از جهان پس از ظهور: بدون تردید، آگاهی از زیبایی‌های دوران ظهور مهدی (ع) شور و شوق منتظران را به ظهور، دو چندان می‌کند و ترسیم آن دوره در کلام معصومان (ع) در قالب دعا و زیارت اثر عمیقی بر دل‌های شیدا می‌گذارد. در دعای افتتاح می‌خوانیم:«"اللَّهُمَ‏ إِنَّا نَرْغَبُ‏ إِلَيْكَ‏ فِي‏ دَوْلَةٍ كَرِيمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"»[۷] و در دعای ندبه می‌خوانیم:«"أَيْنَ‏ الْمُنْتَظَرُ لِإِقَامَةِ الْأَمْتِ‏ وَ الْعِوَجِ‏، أَيْنَ الْمُرْتَجَى لِإِزَالَةِ الْجَوْرِ وَ الْعُدْوَانِ، أَيْنَ الْمُدَّخَرُ لِتَجْدِيدِ الْفَرَائِضِ وَ السُّنَن ... أَيْنَ‏ الْمُؤَمَّلُ‏ لِإِحْيَاءِ الْكِتَابِ‏ وَ حُدُودِهِ‏، أَيْنَ‏ مُحْيِي‏ مَعَالِمِ‏ الدِّينِ‏ وَ أَهْلِهِ‏ ... أَيْنَ‏ مُعِزُّ الْأَوْلِيَاءِ وَ مُذِلُ‏ الْأَعْدَاءِ، أَيْنَ‏ جَامِعُ‏ الْكَلِمَةِ عَلَى‏ التَّقْوَى‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"» [۸]»[۹].

پرسش‌های وابسته

پرسش‌ها مصداقی همطراز

  1. آثار عملی و رفتاری ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  2. آثار عاطفی و قلبی ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  3. آثار اجتماعی ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)

پانویس

  1. مولایم! تو را گواه می‌گیرم که من شهادت می‌دهم معبودی جز خداوند نیست؛ یگانه‌ای که شریک ندارد. و اینکه محمد (ص) بنده و فرستاده اوست... و تو را گواه می‌گیرم ای مولای من! که امیرالمؤمنین علی حجت اوست... و شهادت می‌دهم که حسن (ع) و حسین حجت اویند... و شهادت می‌دهم تو حجت خداوند هستی ... و رجعت شما [و بازگشتتان به دنیا] حق است... و شهادت می‌دهم پراکنده شدن مردم [از قبرها] حق است... و بهشت و جهنم حق اوست.
  2. و ما را از کسانی قرار بده که به دامان آنان چنگ زده‌اند و در سایه آنان زندگی می‌کنند. و ما را یاری کن در ادا کردن حقوقش به او، و کوشش کردن در اطاعت از او، و دوری کردن از نافرمانی او، و با خشنودی او بر ما منت بگذار.
  3. در بخش «سیمای حضرت مهدی (ع) در ادعیه» نمونه‌های فراوانی ذکر شد.
  4. خدایا! او را فرا خواننده به سوی کتاب خود و بر پا دارندۀ دینت قرار ده... خدایا! به وسیله او دینت و سنّت پیامبرت را آشکار و غالب کن، تا از بین هیچ یک از مردمان، چیزی از حق، پنهان نماند؛ دعای افتتاح، بخش اعمال شب‌های ماه رمضان در مفاتیح الجنان.
  5. خدایا ما گواهی می‌دهیم که او امام پرهیزکار، هدایت کننده و هدایت شدۀ خدا، پاکدامن و پاکیزه، وفادار، راضی و بی‌گناه است؛ بحار الانوار، ج ۹۲، ص ۳۳۳، ح ۵.
  6. اعتقاد دارم که حق و درستی، همان چیزی است که شما از آن راضی باشید و باطل و نادرستی، چیزی است که شما از آن ناخشنود باشید، و کار نیک، آن است که شما دستور داده‌اید و کار زشت، همان است که شما از آن باز داشته‌اید.
  7. خدایا! ما به سوی تو مشتاقیم برای یافتن دولت کریمه آن حضرت که اسلام و اسلامیان را عزیز و نیرومند کنی و نفاق و منافقان را خوار و ذلیل نمایی.
  8. می‌کشند که کج‌روی‌ها و انحرافات را از بین ببرد؟ کجاست کسی که برای براندازی ظلم و بیدادگری، به او امید است؟ کجاست که ذخیره الهی برای تازه کردن واجبات و سنت‌های الهی؟ کجاست آنکه آرزو می‌رود و بیاید و قرآن و حدودش را زنده کند؟ کجاست زنده کننده نشانه‌های دین و اهل آن؟... کجاست آنکه دوستانِ [خدا] را عزیز نمای و دشمنان را خوار و ذلیل؟ کجاست آن که اتحاد کلمه بر اساس تقوا و پرهیزکاری فراهم آورد؟
  9. بالادستان، محمد امین؛ حائری‌‎پور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۲، ص ۳۷ - ۴۰.