آثار معرفتی ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)

آثار معرفتی ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟
آثار معرفتی ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / زیارت امام مهدی و دعا برای او
مدخل اصلی	آثار معرفتی ادعیه و زیارت امام مهدی
تعداد پاسخ	۱ پاسخ
	v; t; e;

آثار معرفتی ادعیه و زیارت برای امام مهدی (ع) چیست؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «آثار دعا و زیارت برای امام مهدی چیست؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

نویسندگان کتاب «نگین آفرینش» در این باره گفته‌اند:

«از آنجا که دعاهای معصومان (ع) از قلّه علم و معرفت الهی ایشان سرچشمه گرفته و بر قلب طاهر و لسان صادق ایشان جاری گشته است در جای جای آن، عقاید و معارف حق بیان شده است که خوانندۀ دعا را از این جاری زلال، سیراب می‌کند. برخی از این معارف بلند عبارتند از:

مروری بر اعتقادات حق که هویت مکتبی و دینی ماست: مانند آنچه در زیارت آل یاسین آمده است؛ اقرار به مبدأ و معاد و پیامبر (ص) و جانشینان بر حق او:«"أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ ... أُشْهِدُكَ‏ يَا مَوْلَايَ‏ أَنَ‏ عَلِيّاً أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ‏ حُجَّتُهُ‏ وَ الْحَسَنَ‏ حُجَّتُهُ‏ وَ الْحُسَيْنَ‏ حُجَّتُهُ‏ ... وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ حُجَّةُ اللَّهِ ... وَ أَنَّ رَجْعَتَكُمْ حَقٌّ ... وَ أَشْهَدُ أَنَّ النَّشْرَ وَ الْبَعْثَ حَقٌّ ... وَ الْجَنَّةَ وَ النَّارَ حَقٌّ‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"»^[۱]
مروری بر وظائف و تکالیف شیعیان نسبت به امام در ضمن دعاها، معرفتی بیشتر و عمیق‌تر درباره وظایف ما در برابر امام، به دست می‌آید که این معرفت، مقدمه عمل و رفتار مطلوب و حرکت در مسیر رضایت امام خواهد بود. در پایان دعای ندبه می‌گوییم:«"وَ اجْعَلْنَا مِمَّنْ‏ يَأْخُذُ بِحُجْزَتِهِمْ‏، وَ يَمْكُثُ‏ فِي‏ ظِلِّهِمْ‏، وَ أَعِنَّا عَلَى تَأْدِيَةِ حُقُوقِهِ إِلَيْهِ، وَ الِاجْتِهَادِ فِي طَاعَتِهِ، وَ اجْتِنَابِ مَعْصِيَتِهِ، وَ امْنُنْ عَلَيْنَا بِرِضَاه‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"» ^[۲] این فرازها به روشنی، گویای این حقیقت است که شیعه امام منتظر، بیش از هر چیز باید در چی ادای حقوق امام و جلب رضای او باشد و بکوشد که از مسیر اطاعت او به وادی نافرمانی امام، منحرف نشود و بلکه پیوسته به ولایت آنها تمسک داشته باشد و در حزب آنها به سر برد.
شناساندن جایگاه الهی امام و اوصاف و مقامات او: این بخش در بسیاری از دُعاها و زیارات وجود دارد؛ مانند فرازهای نخست زیارت آل یاسین و فرازهایی از دعای افتتاح:^[۳]«"اللَّهُمَ‏ اجْعَلْهُ‏ الدَّاعِيَ‏ إِلَى‏ كِتَابِكَ‏ وَ الْقَائِمَ‏ بِدِينِكَ‏ ... اللَّهُمَّ أَظْهِرْ بِهِ دِينَكَ وَ سُنَّةَ نَبِيِّكَ حَتَّى لَا يَسْتَخْفِيَ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْحَقِّ مَخَافَةَ أَحَدٍ مِنَ الْخَلْق‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"»^[۴] و فرازهایی از دعای امام رضا (ع):«"اللَّهُمَّ فَإِنَّا نَشْهَدُ لَهُ ... أَنَّهُ‏ الْإِمَامُ‏ التَّقِيُ‏ الْهَادِي‏ الْمَهْدِيُ‏ الطَّاهِرُ النَّقِيُ‏ الْوَفِيُ‏ الرَّضِيُ‏ الزَّكِي‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"» ^[۵]
ترسیم معیار حق و باطل: در متون ادعیه و زیارات معصومان (ع) برای حق و باطل، معیارهای روشنی بیان شده است، تا سالک الی الله و پیرو مخلص اهل بیت (ع) در فتنه‌ها و آشوب‌ها، حق را گم نکرده و به وادی باطل سقوط نکند. در زیارت آل یاسین می‌خوانیم:«"فَالْحَقُ‏ مَا رَضِيتُمُوهُ‏، وَ الْبَاطِلُ‏ مَا أَسْخَطْتُمُوهُ‏، وَ الْمَعْرُوفُ‏ مَا أَمَرْتُمْ‏ بِهِ‏، وَ الْمُنْكَرُ مَا نَهَيْتُمْ‏ عَنْه‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"»^[۶]
ترسمی از جهان پس از ظهور: بدون تردید، آگاهی از زیبایی‌های دوران ظهور مهدی (ع) شور و شوق منتظران را به ظهور، دو چندان می‌کند و ترسیم آن دوره در کلام معصومان (ع) در قالب دعا و زیارت اثر عمیقی بر دل‌های شیدا می‌گذارد. در دعای افتتاح می‌خوانیم:«"اللَّهُمَ‏ إِنَّا نَرْغَبُ‏ إِلَيْكَ‏ فِي‏ دَوْلَةٍ كَرِيمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"»^[۷] و در دعای ندبه می‌خوانیم:«"أَيْنَ‏ الْمُنْتَظَرُ لِإِقَامَةِ الْأَمْتِ‏ وَ الْعِوَجِ‏، أَيْنَ الْمُرْتَجَى لِإِزَالَةِ الْجَوْرِ وَ الْعُدْوَانِ، أَيْنَ الْمُدَّخَرُ لِتَجْدِيدِ الْفَرَائِضِ وَ السُّنَن ... أَيْنَ‏ الْمُؤَمَّلُ‏ لِإِحْيَاءِ الْكِتَابِ‏ وَ حُدُودِهِ‏، أَيْنَ‏ مُحْيِي‏ مَعَالِمِ‏ الدِّينِ‏ وَ أَهْلِهِ‏ ... أَيْنَ‏ مُعِزُّ الْأَوْلِيَاءِ وَ مُذِلُ‏ الْأَعْدَاءِ، أَيْنَ‏ جَامِعُ‏ الْكَلِمَةِ عَلَى‏ التَّقْوَى‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"» ^[۸]»^[۹].

پرسش‌های وابسته

پرسش‌ها مصداقی همطراز

پانویس

↑ مولایم! تو را گواه می‌گیرم که من شهادت می‌دهم معبودی جز خداوند نیست؛ یگانه‌ای که شریک ندارد. و اینکه محمد (ص) بنده و فرستاده اوست... و تو را گواه می‌گیرم ای مولای من! که امیرالمؤمنین علی حجت اوست... و شهادت می‌دهم که حسن (ع) و حسین حجت اویند... و شهادت می‌دهم تو حجت خداوند هستی ... و رجعت شما [و بازگشتتان به دنیا] حق است... و شهادت می‌دهم پراکنده شدن مردم [از قبرها] حق است... و بهشت و جهنم حق اوست.
↑ و ما را از کسانی قرار بده که به دامان آنان چنگ زده‌اند و در سایه آنان زندگی می‌کنند. و ما را یاری کن در ادا کردن حقوقش به او، و کوشش کردن در اطاعت از او، و دوری کردن از نافرمانی او، و با خشنودی او بر ما منت بگذار.
↑ در بخش «سیمای حضرت مهدی (ع) در ادعیه» نمونه‌های فراوانی ذکر شد.
↑ خدایا! او را فرا خواننده به سوی کتاب خود و بر پا دارندۀ دینت قرار ده... خدایا! به وسیله او دینت و سنّت پیامبرت را آشکار و غالب کن، تا از بین هیچ یک از مردمان، چیزی از حق، پنهان نماند؛ دعای افتتاح، بخش اعمال شب‌های ماه رمضان در مفاتیح الجنان.
↑ خدایا ما گواهی می‌دهیم که او امام پرهیزکار، هدایت کننده و هدایت شدۀ خدا، پاکدامن و پاکیزه، وفادار، راضی و بی‌گناه است؛ بحار الانوار، ج ۹۲، ص ۳۳۳، ح ۵.
↑ اعتقاد دارم که حق و درستی، همان چیزی است که شما از آن راضی باشید و باطل و نادرستی، چیزی است که شما از آن ناخشنود باشید، و کار نیک، آن است که شما دستور داده‌اید و کار زشت، همان است که شما از آن باز داشته‌اید.
↑ خدایا! ما به سوی تو مشتاقیم برای یافتن دولت کریمه آن حضرت که اسلام و اسلامیان را عزیز و نیرومند کنی و نفاق و منافقان را خوار و ذلیل نمایی.
↑ می‌کشند که کج‌روی‌ها و انحرافات را از بین ببرد؟ کجاست کسی که برای براندازی ظلم و بیدادگری، به او امید است؟ کجاست که ذخیره الهی برای تازه کردن واجبات و سنت‌های الهی؟ کجاست آنکه آرزو می‌رود و بیاید و قرآن و حدودش را زنده کند؟ کجاست زنده کننده نشانه‌های دین و اهل آن؟... کجاست آنکه دوستانِ [خدا] را عزیز نمای و دشمنان را خوار و ذلیل؟ کجاست آن که اتحاد کلمه بر اساس تقوا و پرهیزکاری فراهم آورد؟
↑ بالادستان، محمد امین؛ حائری‌‎پور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۲، ص ۳۷ - ۴۰.

[1] مولایم! تو را گواه می‌گیرم که من شهادت می‌دهم معبودی جز خداوند نیست؛ یگانه‌ای که شریک ندارد. و اینکه محمد (ص) بنده و فرستاده اوست... و تو را گواه می‌گیرم ای مولای من! که امیرالمؤمنین علی حجت اوست... و شهادت می‌دهم که حسن (ع) و حسین حجت اویند... و شهادت می‌دهم تو حجت خداوند هستی ... و رجعت شما [و بازگشتتان به دنیا] حق است... و شهادت می‌دهم پراکنده شدن مردم [از قبرها] حق است... و بهشت و جهنم حق اوست.

[2] و ما را از کسانی قرار بده که به دامان آنان چنگ زده‌اند و در سایه آنان زندگی می‌کنند. و ما را یاری کن در ادا کردن حقوقش به او، و کوشش کردن در اطاعت از او، و دوری کردن از نافرمانی او، و با خشنودی او بر ما منت بگذار.

[3] در بخش «سیمای حضرت مهدی (ع) در ادعیه» نمونه‌های فراوانی ذکر شد.

[4] خدایا! او را فرا خواننده به سوی کتاب خود و بر پا دارندۀ دینت قرار ده... خدایا! به وسیله او دینت و سنّت پیامبرت را آشکار و غالب کن، تا از بین هیچ یک از مردمان، چیزی از حق، پنهان نماند؛ دعای افتتاح، بخش اعمال شب‌های ماه رمضان در مفاتیح الجنان.

[5] خدایا ما گواهی می‌دهیم که او امام پرهیزکار، هدایت کننده و هدایت شدۀ خدا، پاکدامن و پاکیزه، وفادار، راضی و بی‌گناه است؛ بحار الانوار، ج ۹۲، ص ۳۳۳، ح ۵.

[6] اعتقاد دارم که حق و درستی، همان چیزی است که شما از آن راضی باشید و باطل و نادرستی، چیزی است که شما از آن ناخشنود باشید، و کار نیک، آن است که شما دستور داده‌اید و کار زشت، همان است که شما از آن باز داشته‌اید.

[7] خدایا! ما به سوی تو مشتاقیم برای یافتن دولت کریمه آن حضرت که اسلام و اسلامیان را عزیز و نیرومند کنی و نفاق و منافقان را خوار و ذلیل نمایی.

[8] می‌کشند که کج‌روی‌ها و انحرافات را از بین ببرد؟ کجاست کسی که برای براندازی ظلم و بیدادگری، به او امید است؟ کجاست که ذخیره الهی برای تازه کردن واجبات و سنت‌های الهی؟ کجاست آنکه آرزو می‌رود و بیاید و قرآن و حدودش را زنده کند؟ کجاست زنده کننده نشانه‌های دین و اهل آن؟... کجاست آنکه دوستانِ [خدا] را عزیز نمای و دشمنان را خوار و ذلیل؟ کجاست آن که اتحاد کلمه بر اساس تقوا و پرهیزکاری فراهم آورد؟

[9] بالادستان، محمد امین؛ حائری‌‎پور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۲، ص ۳۷ - ۴۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]