ویژگی‌های شخصیتی امام مهدی در ادعیه و زیارات چیست؟ (پرسش)
| ویژگی‌های شخصیتی امام مهدی در ادعیه و زیارات چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / زیارت امام مهدی و دعا برای او |
| مدخل اصلی | ویژگی‌های شخصیتی امام مهدی در ادعیه |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
ویژگی‌های شخصیتی امام مهدی (ع) در ادعیه و زیارات چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
نویسندگان کتاب «نگین آفرینش» در این باره گفته‌اند:
«در ادعیه و زیارات مهدوی، آن بزرگوار با لقب‌ها و اوصاف و مقامات گوناگون معرفی شده است که بخشی از آن‌ها را می‌آوریم:
- القاب امام عصر (ع): در ادعیه مهدوی، آن بزرگوار با لقب‌هایی مانند مهدی، هادی، قائم، عَدل منتظَر، صاحب الزمان، منصور، مضطّر، حجة الله و بقیة الله[۱] معرفی شده است. در دعای افتتاح[۲] می‌خوانیم:«" اللَّهُمَ وَ صَلِ عَلَى وَلِيِ أَمْرِكَ- الْقَائِمِ الْمُؤَمَّلِ وَ الْعَدْلِ الْمُنْتَظَرِ "» [۳]. و در زیارت آل یاسین آمده است: «" السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا بَقِيَّةَ اللَّهِ فِي أَرْضِه"» [۴]
- اوصاف امام عصر (ع): در ادعیه مهدوی، آن حضرت با صفاتی معرفی شده است که هر یک از آن‌ها معرّف شخصیت آن عزیز است و موجب تقویت اعتقاد به او و انس و ارتباط بیشتر با آن بزرگوار می‌شود. برخی از اوصاف آن حضرت عبارتند از:
- العَلَم المَنصُوب: به معنای پرچم برافراشته؛ زیرا وجود شریفش پرچم هدایتی است که حق‌طلبان را به حقیقت راهنمایی می‌کند و بدون هدایت او، انسان‌ها در فتنه‌ها و انحراف‌های دوران غیبت گرفتار می‌شوند. در زیارت آل یاسین می‌خوانیم:«" السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَلَمُ الْمَنْصُوبُ "»[۵]
- سَفینَةُ النَّجاة: به معنای کشتی نجات؛ زیرا هر کس به امامت آن عزیز، اعتقاد داشته و ملتزم به اطاعت از او باشد، اهل نجات خواهد بود و راهی جز این راه وجود ندارد:«" اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى خَلِيفَتِكَ فِي بِلَادِكَ ... سَفِينَةِ النَّجَاةِ وَ عَلَمِ الْهُدَى "»[۶]. نکته جالب، اینکه این لقب درباره حضرت امام حسین (ع) نیز آمده است؛ آنجا که پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید:«" إِنَّ الْحُسَيْنَ ... مِصْبَاحُ هُدًى وَ سَفِينَةُ نَجَاةٍ "»[۷]
- وارث علوم النبیین: به معنای میراث‌برِ دانش‌های پیامبران؛ زیرا امام مهدی (ع) آخرین حجت الهی و عصاره تمام انبیا و اولیا است و مطابق روایات آنچه از علوم الهی بر پیامبران خدا نازل شده، همه‌اش نزد مهدی (ع) جمع گردیده است.[۸] در زیارت سرداب مقدس خطاب به امام عصر (ع) آمده است: «" السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ عُلُومِ النَّبِيِّين"». و در زیارت آل یاسین، علم و دانش آن حضرت این چنین توصیف شده است:«" السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَلَمُ الْمَنْصُوبُ "»[۹]. و در جای دیگر آن حضرت به عبارتِ «" عَيْبَةِ عِلْمِهِ "» معرفی شده است که به معنای مخزن علم خدا است.[۱۰]
- معصوم و منزّه از هر عیب: وجود شریف حضرت مهدی (ع) از هر گناه و آلودگی، پاک و از هر گونه پلیدی، دور است؛ زیرا او حجت برگزیده خدا و راهبر و راهنمای همه مردمان است. در دعای امام رضا (ع) آمده است: «" عَصَمْتَهُ مِنَ الذُّنُوبِ وَ بَرَّأْتَهُ مِنَ الْعُيُوبِ وَ طَهَّرْتَهُ مِنَ الرِّجْسِ وَ سَلَّمْتَهُ مِنَ الدَّنَس "»[۱۱]
- مفزع و پناهگاه مردان: امام مهدی (ع) ملجأ و پناهگاه همه مردم و به ویژه شیعیان است که در سختی‌ها و بلاها بهترین دستگیر و مهم‌ترین و مطئمن‌ترین تکیه‌گاه است. در دعای عهد آمده است: «" وَ اجْعَلْهُ اللَّهُمَ مَفْزَعاً لِمَظْلُومِ عِبَادِكَ وَ نَاصِراً لِمَنْ لَا يَجِدُ لَهُ نَاصِراً غَيْرَكَ "» [۱۲]و در دعای ندبه می‌گوییم:«" اللَّهُمَ وَ نَحْنُ عَبِيدُكَ التَّائِقُونَ إِلَى وَلِيِّكَ، الْمُذَكِّرِ بِكَ وَ بِنَبِيِّكَ، خَلَقْتَهُ لَنَا عِصْمَةً وَ مَلَاذاً، وَ أَقَمْتَهُ لَنَا قِوَاماً وَ مَعَاذاً "»[۱۳]
- مقامات و شئون امام مهدی (ع): سیر و مطالعه ادعیه مهدوی، سیمایی از مقامات آن حضرت را بین می‌کند و باب معرفتی را به روی معتقدان به آن حضرت می‌گشاید که برخی آن‌ها را می‌آوریم:
- خلیفة الله، حجة الله: در فرازهای زیارت آل یاسین آمده است:«" السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا خَلِيفَةَ اللَّهِ وَ نَاصِرَ حَقِّهِ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللَّهِ وَ دَلِيلَ إِرَادَتِه"»[۱۴] روشن است که جایگاه خلیفۀ الهی و حجت خدا بودن، از عالی‌ترین منازلی است که خداوند برای امام مهدی (ع) مقرر فرموده است و او در این جایگاه در زمانه خود، بی‌نظیر و یگانه است.
- باب الله، سبیل الله: در زیارت آل یاسین می‌خوانیم:«" السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا بَابَ اللَّهِ "»[۱۵]. و در زیارت صاحب الامر می‌خوانیم:«" السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا سَبِيلَ اللَّهِ الَّذِي مَنْ سَلَكَ غَيْرَهُ هَلَك "»[۱۶]تعبیر "بابِ خدا" گویای این حقیقت است که هر کس بخواهد به خدا برسد و امر او را اطاعت کرده، رضایت او را به دست آورد، باید از مسیر اعتقاد به مهدی و امامت او و فرمانرداری کامل از او به این هدف دست یابد، چنانکه عبارت "«"سَبِيلَ اللَّهِ "»" همین امر را می‌رساند که تنها راه رسیدن به خدا و قرب او، ایمان و اعتقاد و اطاعت از ولی خدا یعنی امام عصر (ع) است. این مرتبه بزرگ نیز از منازل و مقامات ویژه‌ی امام عصر (ع) است.
- میثاق الله، وعده الله در زیارت آل یاسین آمده است:«" السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا مِيثَاقَ اللَّهِ الَّذِي أَخَذَهُ وَ وَكَّدَهُ- السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَعْدَ اللَّهِ الَّذِي ضَمِنَه "»[۱۷] عبارت «"مِيثَاقَ اللَّهِ "» یعنی مهدی (ع) مظهر تامّ و تمام عهد و پیمانی است که خداوند از بندگان گرفته است و تعهّد مردم نسبت به مهدی (ع) به منزله‌پای‌بندی ایشان به همه دین و شریعت الهی است؛ چنانکه وانهادن او و جدایی از او به منزله‌زیر پا گذاشتن همه عهد و پیمان‌های خداست. عبارت «"وَعْدَ اللَّهِ "» نیز به این معناست که مهدی (ع) مصداق روشن وعده‌ی خدا در قرآن مبنی بر حاکمیت صالحان و فراگیری ارزش‌ها و خوبی‌ها بر گستره زمین است. او همان موعود بزرگ الهی است که ظهورش تحقق‌بخش آرمان تمام انبیا و اولیا و احیاکننده شریعت و کتاب آسمانی است. آری؛ او وعده تضمین شده خدا و موعود حتمی همه کتب آسمانی است که هیچ چیز مانع از ظهورش نخواهد شد.
- عین الله النّاظرة: در دعایی که از امام رضا (ع) نقل شده آمده است:«" وَ عَيْنِكَ النَّاظِرَةِ عَلَى بَرِيَّتِكَ وَ شَاهِدِكَ عَلَى عِبَادِك "»[۱۸] نیز در صلوات ضرّاب اصفهانی آمده است:«" اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِيِّك... خَلِيفَتِكَ فِي أَرْضِكَ وَ شَاهِدِكَ عَلَى عِبَادِك "»[۱۹]. این عبارات، بیانگر این است که امام مهدی (ع) به عنوان حجت و نماینده خدا، دیده‌بان خد نیز هست و اعمال مردم در پنهان و آشکار، بر او پوشیده نیست؛ بلکه او شاهد و ناظر بر تمام اعمال است. باور این حقیقت به تربیت نفس و تهذیب و پاکی مردم، بسیار کمک می‌کند. در سخنی از امام مهدی (ع) آمده است که فرمود:«" فَإِنَّا نُحِيطُ عِلْماً بِأَنْبَائِكُمْ وَ لَا يَعْزُبُ عَنَّا شَيْءٌ مِنْ أَخْبَارِكُم "»[۲۰]»[۲۱].
پرسش‌های وابسته
- چه ادعیه و زیاراتی پیرامون امام مهدی میباشد؟ (پرسش)
- ویژگی‌های شخصی امام مهدی در ادعیه و زیارات چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های شخصیتی امام مهدی در ادعیه و زیارات چیست؟ (پرسش)
- آثار دعا و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار معرفتی ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار عملی و رفتاری ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار عاطفی و قلبی ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار اجتماعی ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان برای امام مهدی دعا کرد؟ (پرسش)
- دعای امام مهدی برای شیعیان چیست؟ (پرسش)
- چه دعاهایی در دوره غیبت امام مهدی سفارش شده است؟ (پرسش)
- چه دعاهایی برای طلب فرج امام مهدی است؟ (پرسش)
- مراد از دعای نور چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی درباره خواندن زیارت جامعه کبیره چه فرموده است؟ (پرسش)
- زیارت‌های امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- زیارت مادر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ القاب «مهدی»، «حجة الله»، «صاحب الزّمان» و «هادی» در دعای استغاثه به امام زمان (ع) و القاب «منصور» و «مضطّر» در دعای ندبه آمده است.
- ↑ این دعا در شب‌های ماه رمضان خوانده می‌شود و در بخش اعمال شب‌های ماه رمضان در کتاب مفاتیح الجنان آمده است.
- ↑ خدایا! بر ولی امرت درود فرست؛ همان قیام کنندۀ مورد آرزو و عدالتِ مورد انتظار.
- ↑ سلام بر تو ای باقی مانده، حجت‌های خدا در زمین.
- ↑ سلام بر تو ای دانشِ ریزان و فراگیر!
- ↑ خدایا! بر خلیفه‌ات در همه شهرها، درود فرست... که کشتی نجات و پرچم هدایت است؛ دعای بعد از زیارت آل یاسین.
- ↑ به راستی که حسین چراغ هدایت و کشتی نجات است؛ بحار الانوار، ج ۳۶، ص ۲۰۴، ح ۷.
- ↑ البلد الامین، ص ۲۸۴.
- ↑ سلام بر تو ای دانشِ ریزان و فراگیر!
- ↑ معانی الاخبار، ص ۳۵.
- ↑ [خدایا!] او را از گناهان حفظ کردی و از هر عیبی پیراستی و از هر پلیدی پاک فرمودی و از هر ناپاکی ایمن ساختی؛ جمال الاسبوع، ص ۵۰۶؛ صحیفه مهدیّه، بخش ششم، ص ۳۴۳.
- ↑ خداوندا! او را فریادرس بندگان مظلومت قرار بده و یاور آنان‌که جز تو یاری ندارند.
- ↑ خدایا ما بندگان توایم که مشتاق ولیّ تو هستیم که ما را به یاد تو و پیامبرت می‌آورد. تو او را برای عصمت و نگهداری و پناه دین و ایمان ما آفریدی و او را برای ما پشتیبان و پناهگاه قرار دادی.
- ↑ سلام بر تو ای خلیفه خدا و یاری‌گر حق او! سلام بر تو ای حجت الهی و راهنمای اراده‌او!
- ↑ سلام بر تو ای درگاه خدا.
- ↑ سلام بر تو ای راه خدا که هر کس جز آن راه را برود، هلاک شده است.
- ↑ سلام بر تو ای عهد و پیمان الهی که خداوند، آن را از خلق گرفته و محکم گردانیده است! سلام بر تو ای وعده خدا که خود آن را ضمانت فرموده است!
- ↑ او که چشم بینای توست بر آفریده‌هایت و شاهد و گواه توست بر بندگانت.؛ صحیفه مهدیّه، بخش ۴، ص ۲۶۷.
- ↑ خدایا! درود فرست بر ولیّت... و خلیفه‌ات در زمین و شاهد و گواه تو بر بندگانت.
- ↑ علم ما احاطه دارد به احوال شما و هیچ چیز از اخبار شما بر ما پوشیده و پنهان نیست؛احتجاج طبرسی، ج ۲، ص ۴۹۷.
- ↑ بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۲، ص ۲۲ - ۲۷.