آشنایی با قرآن ج۱۴ (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آشنایی با قرآن، ج۱۴
از مجموعهآشنایی با قرآن
زبانفارسی
نویسندهمرتضی مطهری
موضوعقرآن
مذهبشیعه
ناشرانتشارات صدرا
محل نشرتهران، ایران
سال نشر
  • ۱۳۸۷
  • ۱۳۸۹
  • ۱۳۹۶ ش
تعداد صفحه۳۱۲
شابک‏‫‬۹۶۴-۵۶۰۰-۳۲-۴
شماره ملیم‌۶۸-۳۸۹۸

این کتاب، جلد سیزدهم از مجموعهٔ چهارده جلدی آشنایی با قرآن است و با زبان فارسی به بررسی زبان قرآن، مخاطب‌های قرآن، عقل از دیدگاه قرآن و... می‌پردازد. این مجموعه اثر مرتضی مطهری است و انتشارات صدرا انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «آخرین جلد از این مجموعه است و شامل تفسیر سوره‌های علق، قدر، بینه، زلزال، عادیات، تکاثر، عصر، همزه، فیل، کوثر، کافرون، نصر، مسئد و توحید یا اخلاص است».[۱]

فهرست کتاب

  • مقدمه؛

تفسیر سوره علق

  • مقدمات نزول وحی؛
  • نهضت قلم؛
  • فرهنگِ توأم با ایمان؛
  • اشتباه امروز مسلمان‌ها، تقلید از فرنگی‌ها؛
  • اولین نشانه فرنگی مآبی؛
  • مقصود از علق؛
  • نظر بعضی از دانشمندان معاصر درباره عَلَق؛
  • اعجاز علمی قرآن؛
  • جنس مرد متحرک و جنس زن ساکن خلق شده؛
  • یک مسئله شرعی؛
  • از نظر اسلام سقط جنین آدم کشی است؛
  • تفسیر سوره علق ۱:
  1. خلوت رسول اکرم (ص) در حراء؛
  2. ارهاصات رسول اکرم (ص)؛
  3. اولین وحی بر رسول اکرم (ص)؛
  4. معنی قرائت؛
  5. آیا شرط صدق قرائت این است که متنی از رو خوانده شود؟
  6. آیا شرط صدق قرائت تقدس است؟
  7. مفهوم اِقْرَأْ در آیه؛
  8. کتاب در اصطلاح قرآن؛
  9. توحید قرآن؛
  10. اسماء خدا؛
  11. وحی از شئون ربوبیت پروردگار است؛
  12. ربّ؛
  13. مبنای صاحب مجمع البیان در مورد ترتیب فعلی سوره‌ها؛
  14. معنای عَلَق؛
  15. معنی أکْرَم؛
  16. امتیاز انسان از موجودات دیگر؛
  17. کارهای عجیب مورچه‌ها طبق غریزه؛
  18. تمدن انسانی معلول زبان و قلم است؛
  19. طلوع وحی خاتم الانبیاء طلوع علم است؛
  20. گله از انسان؛
  • تفسیر سوره علق ۲:
  1. عبودیت، نتیجه منطقی جهان بینی صحیح؛
  2. انحراف انسان از مسیر عبودیت؛
  3. آنچه خدا برای بندگان می‌خواهد، از باب جود و رحمت است؛
  4. انسان گاهی از فرشته بالاتر و گاهی از حیوان پست‌تر است؛
  5. طغیان انسان در مقابل خداوند؛
  6. معنی طغیان؛
  7. انسان هیچ گاه واقعا بی نیاز نمی‌شود؛
  8. نمونه ای از طغیان انسان؛
  9. مال و ثروت روی شخصیت انسان اثر می‌گذارد؛
  10. تذکر به معاد برای بیداری انسان؛
  11. ذکر مصداقی از طغیان انسان؛
  12. شأن نزول این آیات؛
  13. نماز در همه شرایع حقه بوده است؛
  14. اکثر مشرکین قریش مشرک در خالقیت نبودند؛
  15. ایمان پیامبر به موفقیت و پیروزی خود؛
  16. معنی نادی؛
  17. مزاحمت‌های مشرکین قریش نسبت به پیغمبر اکرم (ص).

تفسیر سوره قدر

  • آنچه از مجموع آیات قرآن درباره شب قدر استفاده می‌شود؛
  • دو نوع نزول قرآن؛
  • نزول دفعی قرآن در شب قدر بوده؛
  • قرآن و فرقان؛
  • وجه تسمیه لیلة القدر؛
  • اجزاء زمان و اجزاء مکان فی حد ذاته با یکدیگر تفاوتی ندارند؛
  • شرافت کعبه؛
  • زمان‌ها به واسطه انسان فضیلت پیدا می‌کنند؛
  • شب قدر، شب انسان کامل؛
  • چرا شب قدر در ماه رمضان است؟
  • چرا شب قدر دقیقا مشخص نیست؟
  • دخیل بودن انسان کامل در مقدّرات عالم؛
  • شب قدر بهتر است از هزار ماه؛
  • روح؛
  • معنی امر؛
  • مقصود از روح چیست؟

تفسیر سوره بیّنه

  • مُنْفَکّینَ؛
  • انسان به حکم فطرت حق طلب است؛
  • قرآن برای عقل اصالت قائل است؛
  • مفاد آیه اول؛
  • معنای قیّم؛
  • کلمه قیّم در قرآن؛
  • وجود پیغمبر اکرم (ص) بیّنه بود؛
  • بیّنه اسلام قرآن است؛
  • تسلّی دادن قرآن به پیغمبر اکرم (ص)؛
  • مقصود از اَلَّذینَ اُوتُوا الْکِتابَ؛
  • بیّنه الهی از مردم چه می‌خواهد؟

تفسیر سوره زلزال

  • تمام ذرات عالم دارای حیات و شعورند؛
  • سخن مولوی؛
  • معنی صدور؛
  • معنی ذره.

تفسیر سوره عادیات

تفسیر سوره قارعه

  • پرسش از چیستی؛
  • دو علامت قیامت؛
  • سنجش اعمال و اخلاق و افکار؛
  • میزان هر چیزی متناسب با خودش است؛
  • ترازوی یک کفّه‌ای؛
  • انسان کامل، معیار سنجش؛
  • معنی فَاُمُّهُ هاوِیَةٌ؛
  • خاطره‌ای از مرحوم آیت اللّه شاه‌آبادی.

تفسیر سوره تکاثر

  • معنی لهو؛
  • تمثیل مولوی؛
  • فطرت، سرمایه بزرگ انسان؛
  • اشتباه انسان؛
  • داستان حارثه.

تفسیر سوره عصر

  • معنی سوگند خوردن خدا؛
  • مقصود از عصر؛
  • حکمت قسم خوردن قرآن به عصر؛
  • معنی خُسر؛
  • آنان که در خسران نیستند؛
  • ایمان؛
  • ایمان یعنی اعتقاد و تسلیم نسبت به یک حقیقت آرمانی؛
  • ایده و آرمان، یکی از نیازهای بشر؛
  • علم از دادن آرمان به بشر عاجز است؛
  • نمونه‌ای از انسان دینی؛
  • ایمان، شرط اول زیانکار نبودن انسان؛
  • شرط دوم: عمل صالح؛
  • تواصی به حق؛
  • ذکر مصیبت به مناسبت اربعین.

تفسیر سوره عصر

  • مقصود از عصر؛
  • تفاوت اساسی انسان با موجودات دیگر؛
  • تفاوت دیگر؛
  • ایمان و عمل، دو رکن انسانیت؛
  • ایمان و عمل تفکیک ناپذیرند؛
  • عناوین اولیه و عناوین ثانویه؛
  • عمل صالح یک مفهوم نسبی است؛
  • توصیه یکدیگر به حق؛
  • توصیه یکدیگر به صبر؛
  • بیان دیگر قرآن.

تفسیر سوره هُمَزَة

  • عَیّابی؛
  • داستان رسول اکرم (ص) و مرد همّاز؛
  • رسول خدا و مرد مهدور الدم؛
  • ریشه عیّابی؛
  • عاقبت عَیّاب؛
  • دو نوع لذت و دو نوع رنج؛
  • تذکر و انتقاد غیر از عیب جویی است.

تفسیر سوره فیل

  • داستان عام الفیل؛
  • بیان قرآن.

تفسیر سوره کوثر

  • ارزش پسر در زندگی قبیله‌ای؛
  • سهم زن در تکوین فرزند؛
  • شأن نزول آیه؛
  • مقصود از کوثر؛
  • عبادت شاکرانه؛
  • مقصود از وَانْحَرْ؛
  • انطباق روایت با مضمون شعر حافظ.

تفسیر سوره کافرون

  • آغاز دعوت عمومی پیامبر (ص)؛
  • راه تطمیع؛
  • راه صلح و سازش؛
  • پاسخ قرآن؛
  • آیا تکرار است؟
  • برداشت غلط؛
  • اسلام همزیستی با مشرک ندارد.

تفسیر سوره نصر

  • اثر معنوی فتح مکه؛
  • پیروزی و فتح نهایی؛
  • استغفار پاکان؛
  • مکاشفه شیخ بهایی.

تفسیر سوره مسد

  • دعوت خویشاوندان نزدیک به اسلام؛
  • آزار پیامبر توسط ابولهب و همسرش؛
  • دعوت مردم مکه؛
  • دو علت ذکر نام ابولهب در قرآن.

تفسیر سوره مسد

  • نگاه غلط به ثروت، عامل غرور و انکار؛
  • انسانیت را نمی توان با ثروت کسب کرد؛
  • ابولهب و دعوت پیامبر (ص)؛
  • نعیم‌ها و نقمت‌های قیامت تجسم اعمال انسان است؛
  • تعبیر قرآن درباره همسر ابولهب؛
  • معانی مختلف حمّالة الحطب؛
  • معانی مختلف ابولهب؛
  • وضعیت اجتماعی مکه در دوره بعثت.

تفسیر سوره توحید

  • خرافه فرزند داشتن خدا؛
  • مفهوم وسیعتر آیه؛
  • فرق خلق کردن و زاییدن؛
  • خدا، خالق و مُبدع اشیاء؛
  • تعبیر خلقت به تجلّی؛
  • لازمه صمد بودن؛
  • معنی این که صفات خدا عین ذات اوست؛
  • مفهوم توحید؛
  • حدیث امام حسین.[۱].

دربارهٔ پدیدآورنده

مرتضی مطهری
آیت‌الله شهید مرتضی مطهری (متولد سال ۱۲۹۸ ش، مشهد)، تحصیلات حوزوی را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: سید محمد حجت کوه کمره‌ای، سید صدرالدین صدر، سید احمد خوانساری، سید محمد داماد، سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی و علامه طباطبایی به اتمام رساند. مبارزه با رژیم پهلوی از جمله فعالیت‌های وی است.[۲] او علاوه بر تدریس در حوزه‏‌هاى علمیه و دانشگاه، به تألیف مقالات و کتب علمی و دینی پرداخته است.«مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی»، «آشنایی با قرآن»، «انسان کامل»، «حماسه حسینی»، «انسان و ایمان»، «ماهیت و محتوای انتظار بزرگ»، «در معنای انتظار»، «جاذبه و دافعه علی»، «عدل الهی»، «ولاءها و ولایت‌ها»، «مشخصات انتظار بزرگ»، «وحی و نبوت»، «آشنایی با قرآن»، «امامت و رهبری»، «سیری در سیره ائمه اطهار»، «فرهنگ مطهر»، «قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ» و «خدمات متقابل ایران و اسلام» برخی از این آثار است.[۳]

کتاب‌های وابسته

پانویس

دریافت متن