آفت

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

«آفت» بر سبب آفت، مانند سیل و صاعقه نیز اطلاق شده است. تفاوت آن با عیب و تلف در این است که آفت در فرض نابودی آفت زده هم صدق می‌کند، ولی قوام عیب به بقای معیوب است. تلف نیز به معنای تباهی و نابودی است؛ لیکن سبب آن می‌تواند آفت باشد یا غیر آن. در بسیاری از ابواب، مانند صلات، تجارت، لعان، کفّارات، قضاء و دیات از آن سخن گفته شده است.

اقسام

آفت به اعتبارهای گوناگون، تقسیم پذیر است. به اعتبار سبب، به آسمانی ـ مانند صاعقه ـ و زمینی ـ مانند سیل ـ و به اعتبار متعلّق، به آفت انسانی ـ مانند لالی و کری ـ و غیر انسانی ـ نظیر کرم خوردگی میوه ـ و به اعتبار عام یا خاص بودن، به آفت عمومی ـ مانند وبا ـ و آفت خصوصی ـ مثل دیوانگی ـ تقسیم می‌شود.

احکام

آفت در فقه، مسائل بسیاری دارد که در عنوانهای مناسب آن، مانند لالی، ناشنوایی، دیوانگی و تلف ذکر می‌شود. در این جا به مهم‌ترین مواردی که خصوص لفظ آفت در آن به کار رفته، اشاره می‌کنیم.

صلات: کسی که به دلیل آسیب دیدگی زبانش، قدرت بر تلفّظ کامل ندارد، باید تکبیرة‌الاحرام را به اندازه توان ادا نماید. فرد لال و کسی که به جهت آسیب دیدگی زبان، توانایی قرائت و درست خواندن ذکرهای نماز را ندارد، به حرکت دادن زبان در قرائت و ادای کلمات به اندازه توان در اذکار نماز، بسنده می‌کند.

تجارت: معامله با کسی که در بدنش آفت و نقص وجود دارد، مکروه است.

اگر کالای فروخته شده بعد از تحویل به خریدار در زمان خیار به آفت آسمانی تلف شود، از مال کسی رفته که حقّ خیار ندارد، و چنانچه قبل از تحویل به همان سبب از بین برود، از مال فروشنده رفته است و اگر بعد از تحویل و گذشت زمان خیار باشد از مال خریدار رفته است.

آزادی: پیدایی برخی آفتها در برده، مانند زمین‌گیر شدن، نابینایی و جذام، از اسباب آزادی قهری او است. برده‌ای که به عنوان کفّاره آزاد می‌شود، باید هیچ یک از آفتهای یاد شده را نداشته باشد.

ملاعنه: لعان زن کر و لال صحیح نیست.

دیه: اگر کسی چشم سالم فردی را که چشم دیگرش به آفت الـهی از بین رفته، کور کند، باید دیه کامل به وی بپردازد.

قضاء: هرگاه مدّعی علیه به دلیل آسیب دیدگیِ زبانش نتواند پاسخ مدّعی را بدهد، اعتراف یا انکار وی از راه اشاره علم‌آور به‌دست آورده می‌شود..

منابع

1. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت