آیا شیطان به دست امام مهدی موقع ظهور کشته می‌شود؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا شیطان به دست امام مهدی موقع ظهور کشته می‌شود؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / عصر ظهور امام مهدی / رخدادهای عصر ظهور امام مهدی
مدخل اصلیکشته شدن شیطان
تعداد پاسخ۲ پاسخ

آیا شیطان به دست امام مهدی موقع ظهور کشته می‌شود؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید جعفر موسوی‌نسب

حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:

«در قرآن کریم آمده است که ابلیس به خداوند عرض کرد: خدایا مرا تا روز قیامت مهلت بده خداوند فرمود به تو تا روز وقت معلوم مهلت داده می‌شود و از این تعبیر معلوم می‌شود که درخواست شیطان اجابت شده است.

و طبق فرموده ائمه معصومین (ع) منظور از روز وقت معین وقت ظهور امام قائم است بنابراین آیا شیطان در آن وقت معینی در موقع ظهور حضرت کشته می‌شود یا می‌میرد؟

ما در روایات داریم شخصی در مورد جمله يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ که در آیه ۸۱ سوره ص آمده از امام صادق (ع) سؤال کرد حضرت فرمود: وقتی که قائم ما ظهور کند و به حجر کوفه بیاید در این حجر شیطان به حضور آن حضرت می‌آید و زانو به زمین می‌زند و می‌گوید: "يا ويل من هذا اليوم" (ای وای از این روز).

آن‌گاه امام قائم موی پیشانی شیطان را می‌گیرد و گردنش را می‌زند و او را به هلاکت می‌رساند این روز وقت معلوم در آیه مذکور است‌‌‌[۱]. و کشته شدن و نابودی شیطان همانند کشته شدن و نابودی انسان نیست شیطان مانند ما جسم ندارد تا کشته شود و باید گفت کشته شدن او همان قطع نفوذ او است و مرگ حکومت و تزویر او.

بنابراین شیطان کشته می‌شود ولی این سؤال مطرح می‌شود که بعد از کشته شدن شیطان مردم آزادی در اراده ندارند و همچون فرشتگان مجبور به اطاعت خدا خواهند شد؟

در پاسخ می‌گوییم آزادی و اختیار از انسان‌ها گرفته نمی‌شود و منظور از کشته شدن شیطان این است که ریشه‌های فساد و عوامل انحراف و ظلم و جور در عصر درخشان حکومت مهدی (ع) نابود می‌گردد و به جای آن عقل و ایمان حکومت می‌کند چنانچه در حدیث نیز می‌خوانیم.

در صحف ادریس پیامبر آمده است: تو ای شیطان تا زمانی که مقدر کرده‌‌‌ام که زمین را در آن زمان از کفر و شرک و گناه پاک سازم مهلت داده خواهی شد ولی در این زمان به جای تو بندگان خالص و پاک‌‌‌دل و با ایمان روی کار می‌آیند آنها را خلیفه می‌کنم و حاکم زمین می‌کنم و دینشان را استوار می‌سازد که آنها تنها مرا می‌پرستند و هیچ‌‌‌چیز را شریک من قرار نمی‌دهند در آن روز است که تو و همه لشکریانت از پیاده و سواره را نابود می‌نماییم[۲].

و به این نتیجه می‌رسیم که در آن زمان حنای شیطان و فرزندان او رنگی دیگر ندارد و در حکومت صالحان حکومت شیطان ازبین‌رفتنی است»[۳].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛
حجت الاسلام و المسلمین علی رضا رجالی تهرانی، در کتاب «یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است: «وهب بن جمیع می‌‏‏گوید که از حضرت صادق (ع) پرسیدم: اینکه خداوند به شیطان فرمود: فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنظَرِينَ* إِلَى يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ[۴] این وقت معلوم چه زمانی است؟ فرمود: آیا پنداشته‏‌ای این روز، روز قیامت است؟ خداوند تا روز قیام قائم ما، به شیطان مهلت داده است. وقتی خداوند حضرتش را مبعوث می‌‏کند، حضرت به مسجد کوفه می‌‏‏رود، در آن هنگام شیطان در حالی‏که با زانوان خود راه می‌‏‏رود، به آنجا می‌‏آید و می‌‏‏گوید: ای وای بر من از امروز! پس حضرت مهدی (ع) موی پیشانی او را می‌‏گیرد، و گردنش را می‌‏زند، و آن هنگام، روز وقت معلوم است که مهلت شیطان به پایان می‌‏‏رسد[۵] البته ظاهرا منظور از کشتن شیطان، این است که ریشه‏‌های فساد و عوامل انحراف و ظلم در عصر درخشان حکومت حضرت مهدی (ع) نابود می‌‏‏گردد و به جای آن، عقل و ایمان حکومت می‌‏‏کند. به تعبیر دیگر کشته شدن شیطان همان قطع نفوذ او و مرگ تزویر است»[۶].

پانویس

  1. اثبات الهداة، ج ۷، ص ۱۰۱.
  2. بحار، ج ۵۲، ص ۳۸۴.
  3. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۲۱۷، ۲۱۸.
  4. «تو تا روز وقت معلوم از مهلت داده‏‌شدگانی» سوره حجر، آیه ۳۸.
  5. تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۲۴۳
  6. یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۲۲۷.