آیا عصمت معصومان پیش از بلوغ با اختیار سازگار است؟ (پرسش)
| آیا عصمت معصومان پیش از بلوغ با اختیار سازگار است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ عصمت |
| مدخل بالاتر | عصمت |
| مدخل اصلی | شبهات عصمت |
| مدخل وابسته | اختیار |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
آیا عصمت معصومان پیش از بلوغ با اختیار سازگار است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث عصمت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی عصمت مراجعه شود.
پاسخ نخست
صفرزاده در «عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی» در این‌باره گفته‌‌اند:
«اینکه آیا عصمت معصومان پیش از بلوغ و از هنگام ولادت با اختیار سازگاری دارد یا خیر، سؤالی است که فقط با عصمت انبیا و ائمه اطهار (ع) ارتباط دارد و شامل سایر مردم نمی‌شود.
به نظر می‌رسد عصمت عملی در هیچ شرایطی با اختیار صاحب عصمت، تضاد ندارد. انبیا و امامان دارای روحی لطیف‌تر و پاک‌تر و اراده و عزمی برتر بودند و نیز استعدادی قوی‌تر داشتند، چون در ارحامی پاک و از اصلابی مطهر پا به عرصه وجود گذاشتند. از طرفی خداوند هم با الهام و وحی آنان را در جهات خیر راهنمایی کرده است؛ همان‌طور که در قلب سایر مردم و مؤمنین الهام به خیر می‌کند، لذا خداوند که از حسن انتخاب و حسن باطن آنان آگاه بود، از بدو تولد ملکه عصمت عملی، یعنی تحفظ به واسطه هدایت و علم را به آنان عطا کرد تا انبیا و امامان با اختیار به ملکه عصمت تمسک کنند و هرگز از آنان اشتباه سر نزند. این موضوعی است که قرآن و روایات و ادعیه به آن اشاره می‌کند: 
إِنَّا أَخْلَصْنَاهُمْ بِخَالِصَةٍ ذِكْرَى الدَّارِ * وَإِنَّهُمْ عِنْدَنَا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيَارِ
[۱].
در این دو آیه به دو نکته اشاره شده است؛ یکی حسن انتخاب و پاکی و طهارت انبیا و دیگری هدایت‌های الهی که با الهام حاصل می‌شود و تمام توجه آنها را به سوی توحید و معاد می‌کشاند.
در روایتی از امام باقر (ع) نیز آمده است: «زمانی که خدای متعال حسن نیتی را از کسی ببیند، عصمت را با او همراه می‌کند”[۲]. در دعای ندبه هم به همین مضمون اشاره شده که آنها که با خدا پیمان می‌بندند، خداوند از آینده آنها می‌داند و آنها را از عنایت‌ها و کرامت‌های خویش که از جمله نزول ملائکه و وحی است بهره‌مند می‌کند[۳]. از این‌رو باید توجه داشت که حسن انتخاب معصومین به عنوان شرط متأخّر است[۴].
این نکته در میان افراد عادی اجتماع خودمان کاملاً روشن است؛ بدین معنا که می‌بینیم بعضی از کودکان از بدو زندگی از گناه دوری می‌کنند، لکن بعضی از کودکان از همان ابتدا در گناه و بدی غوطه‌ورند و در بزرگسالی هم گرایش به انحراف و فساد دارند. این گرایش‌های دوگانه به خاطر عوامل خانوادگی و تربیت و طهارت رحم و اصلاب و حسن انتخاب خود کودک است.
در باب عصمت علمی از روایات برمی‌آید که انبیا و امامان از همان کودکی توسط روح‌القدس تعلیم داده می‌شوند تا از اشتباه و نسیان دور باشند. اگرچه این عصمت علمی، اختیاری نیست، ولی لازمه امامت و نبوت است. لذا عصمت عملی که ملاک ارزش و پاداش و برتری معصوم بر غیر معصوم است در کودکی هم با اختیار معصوم سازگاری دارد و تضادی بین آن دو نیست»[۵].
منبع‌شناسی جامع عصمت
پانویس
- ↑ «و ما آنان را به ویژگی‌یی که یادکرد رستخیز است، ویژه ساختیم * و آنان نزد ما از گزیدگان نیکان بودند» سوره ص، آیه ۴۶-۴۷.
- ↑ «إِذَا عَلِمَ اللَّهُ تَعَالَى حُسْنَ نِيَّةٍ مِنْ أَحَدٍ اكْتَنَفَهُ بِالْعِصْمَةِ»؛ بحار الانوار، ج۷۸، ص۱۸۸.
- ↑ ر.ک: دعای ندبه: «وَ أَهْبَطْتَ عَلَيْهِمْ مَلَائِكَتَكَ...».
- ↑ فلسفه وحی و نبوت، ص۲۲۰؛ یوسفیان، حسن؛ شریفی، احمد حسین، پژوهشی در عصمت معصومان، ص۷۱.
- ↑ صفرزاده، ابراهیم، عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی، ص۱۲۶.