آیا مرگ و میر زیاد از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
| آیا مرگ و میر زیاد از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی |
| مدخل اصلی | مرگ و میر از نشانه‌های ظهور |
| تعداد پاسخ | ۴ پاسخ |
از مجموع روایات به دست می‌آید که در آستانه ظهور حضرت مهدی (ع) کشتارها و مرگ و میرهای فراوانی بر اثر جنگ‌ها و بیماری‌ها واقع می‌شود. برای کشتارها به وسیله سلاح‌ها اصطلاح مرگ سرخ و برای بیماری‌ها اصطلاح مرگ سفید را به کار برده‌اند.
در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است.
پاسخ جامع اجمالی
بر اساس روایات وارده از معصومان (ع)، پیش از آمدن امام مهدی (ع) دو نوع مرگ در جامعه رواج خواهد داشت؛ مرگ سرخ و مرگ سفید: «مَوْتٌ أَحْمَرُ وَ مَوْتٌ أَبْيَضُ»[۱]. از این احادیث به دست می‌آید: در آستانۀ ظهور، جنگهای خونین فراوانی رخ خواهد داد که بسیاری از مردم، کشته خواهند شد؛ از این کشتار، به مرگ سرخ؛ یعنی مرگ با شمشیر (اسلحه) یاد شده است[۲]. مرگ سفید نیز، طبق همین روایات، طاعون یا همان بیماریهای واگیر است: «فَأَمَّا الْمَوْتُ الْأَحْمَرُ فَالسَّيْفُ وَ أَمَّا الْمَوْتُ الْأَبْيَضُ فَالطَّاعُونُ»[۳]. از جمله روایاتی که به مرگ و میر بسیار در آستانه ظهور اشاره دارند احادیث ذیل‌اند:
- در حدیثی از حضرت علی (ع) نقل شده است که فرمود: «در آستانه قیام قائم، مرگ سرخ، مرگ سفید و ملخهایی به هنگام و ملخهایی نابه هنگام سرخ، هم چون خون خواهد بود؛ اما مرگ سرخ، کشته شدن با شمشیر است و مرگ سفید به وسیله طاعون است»[۴].
- در حدیثی دیگر امام صادق (ع) فرمود: «پیش از ظهور قائم (ع) دو نوع مرگ پدیدار می‌گردد: مرگ سرخ و مرگ سفید. به اندازه ای از انسانها کشته می‌شوند که از هر هفت نفر، پنج تن نابود می‌گردند».[۵].
- همچنین از امام صادق (ع) نقل است که فرمود: «امام زمان (ع) ظهور نمی‌کند، مگر این که دو سوم مردم جهان از بین بروند، عرض شد: اگر دو سوم مردم کشته شوند، پس چه تعداد خواهند ماند؟ فرمود: آیا راضی نیستید از یک سوم باقی مانده باشید».[۶].
آنچه از مجموع این روایات به دست می‌آید این است که در آستانۀ ظهور امام کشتارها و مرگ و میرهای فراوانی چه بر اثر جنگ و فتنه‌‌های اجتماعی و چه بر اثر بیماریهای واگیر به وقوع می‌پیوندد. البته با توجه به وجود سلاحهای مدرن امروزی، که قدرت تخریب و نابودی فراوانی دارند و می‌توانند در صورت به‌کارگیری آنها بخش عمدهای از انسان‌های روی زمین در مدت زمان کوتاهی نابود شوند، احتمال رخ‌دادن چنین اتفاقاتی از واقع به دور نیست[۷].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آیت‌الله قزوینی؛ |
|---|
|
آیت‌الله سید محمد کاظم قزوینی، در کتاب «امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور» در این‌باره گفته است:
«در منابع و کتب احادیث- که پیش من است- نام یا سخن صریحی از جنگ جهانی سوم نیافتم؛ ولی احادیث متعددی وجود دارد که به از بین رفتن مردم به دلیل گرسنگی و بیماری یا کشتار تصریح کرده‌اند. آیا معنای آن، همان جنگ جهانی است که گذشتگان را نابود کرد یا چیز دیگری است؟! بهتر است فعلاً بعضی از آن احادیث را یادآوری کنیم تا نتیجه به دست آمده از آن را ببینیم: "مهدی (ع)، ظهور نمی‌کند تا اینکه ۱۳ مردم کشته شوند، ۱۳ بمیرند و ۱۳ باقی بمانند"[۸]. نیز ایشان فرمود: "قبل از ظهور امام زمان (ع)، مرگ قرمز و مرگ سفید و هجوم ملخ‌های رنگین خون در فصل و در غیر فصلِ خود خواهد بود؛ پس مرگ قرمز، کشتار با شمشیر است و مرگ سفید، طاعون است"[۹]. ایشان درباره علایم ظهور فرمود: در هنگام ظهور و ما بین مشرق و مغرب عالم، سه هزار، هزار نفر کشته می‌شوند؛ بعضی از آنها بعضی را می‌کشند و در این روز، تأویل این آیه به شمشیر است: "همیشه این حرفشان بود تا آنکه همه را قطع و خاموش نمودیم"[۱۰]. با صرف نظر از سند این احادیث، پس هیچ یک از اینها به وقوع جنگ جهانی سوم تصریح نمی‌کند؛ بلکه ممکن است، داخل بسیاری از کشورها، انقلاب‌هایی صورت پذیرد و قربانیانش به صدها تن برسد. طاعون، بیماری از بین برنده بشر است و در سرعت پخش شدن و زیادی قربانیانش شبیه وبا می‌باشد»[۱۱]. |
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «پرسمان مهدویت» در این‌باره گفته است:
«در روایات فراوانی گفته شده است: در آستانه ظهور، جنگهای خونین فراوانی رخ خواهد داد که بسیاری از مردم، کشته خواهند شد. از این کشتار، به مرگ سرخ یاد شده است. حضرت علی (ع) در این باره فرمود: "در آستانه قیام قائم، مرگ سرخ، مرگ سفید و ملخهایی به هنگام و ملخهایی نابه هنگام سرخ، همچون خون خواهد بود؛ اما مرگ سرخ "کشته شدن با" شمشیر است و مرگ سفید به وسیله طاعون است"[۱۲][۱۳].
|
| ۳. حجت الاسلام و المسلمین اکبرنژاد؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین مهدی اکبرنژاد، در کتاب «بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت» در این‌باره گفته است:
«پيش از آمدن امام (ع) دو نوع مرگ در جامعه رواج دارد؛ مرگ سرخ و مرگ سفيد... مرگ سرخ با شمشير (اسلحه) و مرگ سفيد طاعون است. ابو بصير و محمد بن مسلم نقل مىكنند كه امام صادق (ع) فرمود: ««لاَ يَكُونُ هَذَا اَلْأَمْرُ حَتَّى يَذْهَبَ ثُلُثَا اَلنَّاسِ فَقُلْنَا لَهُ إِذَا ذَهَبَ ثُلُثَا اَلنَّاسِ فَمَا يَبْقَى قَالَ أَ مَا تَرْضَوْنَ أَنْ تَكُونُوا اَلثُّلُثَ اَلْبَاقِيَ»»[۱۴]. امام زمان ظهور نمی‌‌كند، مگر اينكه دو سوم مردم جهان از بين بروند، عرض شد: اگر دو سوم مردم كشته شوند، پس چه تعداد خواهند ماند؟ فرمود: آيا راضى نيستيد از یک سوم باقى مانده باشيد. روايات در اين زمينه فراوان و برخى اوقات با مضمونهايى متفاوت نقل شده است، ولى آنچه از مجموع آنها میتوان به دست آورد اين است كه در آستانه ظهور امام (ع) كشتارها و مرگ وميرهاى فراوانى چه بر اثر جنگ و فتنههاى اجتماعى و چه بر اثر بيماریهاى واگير به وقوع می‌پيوندد كه البته با توجه به وجود سلاحهاى مدرن امروزى، كه قدرت تخريب و نابودى فراوانى دارند و می‌توانند در صورت به كارگيرى آنها بخش عمدهاى از انسانهاى روى زمين در مدت زمان كوتاهى نابود شوند، چنين پيشبينىهايى، به واقع بسيار نزديك می‌باشد. نكتهاى كه از برخى روايات از جمله آخرين حديث ذكر شده برمی‌آيد اينكه تعداد باقى مانده را ياران و دوستداران حضرت تشكيل می‌دهند و بنابراين، آنان از اين حوادث و وقايع مرگبار به دور خواهند ماند.««لَتُمْلَأَنَّ اَلْأَرْضُ ظُلْماً وَ جَوْراً...ثُمّ لَتُمْلَأَنَّ بعد ذلك قسطاً و عدلاً»» [۱۵]. حتما زمين پر از ظلم و ستم خواهد شد... و سپس بعد از آن پر از عدلو داد می‌گردد.... از اين حديث كه با تعبير «ثمّ» همراه است و در برخى ديگر از حديثها كه تعبير «فيملأها» ذكر شده،[۱۶]. میتوان چنين به دست آورد كه با توجه به معنايى كه در ادبيات براى «ثمّ»[۱۷]. و «فاء»[۱۸]. شده، ترتيب و پيوستگى ميان ظلم فراگير و عدالت جهان شمول وجود خواهد داشت و در واقع میتوان روايتهاى دسته دوم را بهگونهاى توضيح دهنده روايات دسته پيش دانست كه به ترتيب تصريح نداشت[۱۹]. |
| ۴. مجتبی تونه‌ای؛ |
|---|
|
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:
«تعبیری است که در برخی روایات مربوط به ظهور حضرت آمده است. امیر المؤمنین علی (ع) می‌فرمایند: پیش از ظهور قائم (ع) جهان دچار دو نوع مرگ می‌شود: مرگ سفید و سرخ. مرگ سرخ با شمشیر است و مرگ سفید با طاعون است[۲۰]. امام صادق (ع) نیز می‌فرمایند: پیش از ظهور قائم (ع) دو نوع مرگ پدیدار می‌گردد: مرگ سرخ و مرگ سفید. به اندازه‌ای از انسانها کشته می‌شوند که از هر هفت نفر، پنج تن نابود می‌گردند[۲۱]. در روایات، مرگ "فُجاة" و ناگهانی از نشانه‌های ظهور و قیامت ذکر شده است. پیامبر (ص) فرمودند: از نشانه‌های رستاخیز، بیماری فلج و مرگ ناگهانی است. نیز می‌فرماید: قیامت برپا نمی‌گردد تا اینکه مرگ سفید ظاهر شود، گفتند یا رسول الله! مرگ سفید چیست؟ فرمود: مرگ ناگهانی[۲۲][۲۳]. |
پانویس
- ↑ ر.ک. طوسی، الغیبة، ص ۴۳۸، ح ۴۳۰
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۳۹۳
- ↑ ر.ک. طوسی، الغیبة، ص ۴۳۸، ح ۴۳۰؛ اکبرنژاد، مهدی، بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت، ص۱۴۰ـ ۱۴۱؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۴۰
- ↑ متن این حدیث چنین است: «بَيْنَ يَدَيِ الْقَائِمِ مَوْتٌ أَحْمَرُ وَ مَوْتٌ أَبْيَضُ وَ جَرَادٌ فِي حِينِهِ وَ جَرَادٌ فِي غَيْرِ حِينِهِ أَحْمَرُ كَأَلْوَانِ الدَّمِ فَأَمَّا الْمَوْتُ الْأَحْمَرُ فَالسَّيْفُ وَ أَمَّا الْمَوْتُ الْأَبْيَضُ فَالطَّاعُونُ». طوسی، الغیبة، ص ۴۳۸، ح ۴۳۰. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۳۹۳؛ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص 302 و 303.
- ↑ متن این حدیث: «قُدَّامَ الْقَائِمِ (ع) مَوْتَانِ مَوْتٌ أَحْمَرُ وَ مَوْتٌ أَبْيَضُ حَتَّى يَذْهَبَ مِنْ كُلِّ سَبْعَةٍ خَمْسَةٌ فَالْمَوْتُ الْأَحْمَرُ السَّيْفُ وَ الْمَوْتُ الْأَبْيَضُ الطَّاعُون». ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج ۲، ص ۶۶۵؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۰۷. ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۴۰
- ↑ در این حدیث آمده است: «لاَ يَكُونُ هَذَا اَلْأَمْرُ حَتَّى يَذْهَبَ ثُلُثَا اَلنَّاسِ فَقُلْنَا لَهُ إِذَا ذَهَبَ ثُلُثَا اَلنَّاسِ فَمَا يَبْقَى قَالَ أَ مَا تَرْضَوْنَ أَنْ تَكُونُوا اَلثُّلُثَ اَلْبَاقِيَ». ابن بابویه، محمد بن علی، كمال الدین، ج۲، ص۶۵۵، ب۶۷، ح۲۹. ر.ک. اکبرنژاد، مهدی، بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت، ص۱۴۰ـ ۱۴۱
- ↑ ر.ک. اکبرنژاد، مهدی، بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت، ص۱۴۰ـ ۱۴۱
- ↑ «لَا يَخْرُجُ الْمَهْدِيِّ حَتَّى يُقْتَلَ ثُلُثُ وَ يَمُوتُ ثُلُثُ وَ يَبْقَى ثُلُثُ»؛ الملاحم و الفتن، ابن طاووس، ص ۱۲۸.
- ↑ «بَيْنَ يَدَيِ الْقَائِمِ مَوْتٌ أَحْمَرُ وَ مَوْتٌ أَبْيَضُ وَ جَرَادٌ فِي حِينِهِ وَ جَرَادٌ فِي غَيْرِ حِينِهِ كَأَلْوَانِ الدَّمِ فَأَمَّا الْمَوْتُ الْأَحْمَرُ فَالسَّيْفُ وَ أَمَّا الْمَوْتُ الْأَبْيَضُ فَالطَّاعُون»؛ عقد الدرر؛ ص ۶۵ و غیبت؛ طوسی؛ ص ۲۶۷ و غیبت؛ نعمانی؛ ص ۲۷۸.
- ↑ «فَيُقْتَلُ يَوْمَئِذٍ مَا بَيْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ ثَلَاثَةُ آلَافِ أَلْفٍ يَقْتُلُ بَعْضُهُمْ بَعْضاً فَيَوْمَئِذٍ تَأْوِيلُ هَذِهِ الْآيَةِ: ﴿فَما زالَتْ تِلْكَ دَعْواهُمْ حَتَّى جَعَلْناهُمْ حَصِيداً خامِدِينَ﴾ بِالسَّيْفِ»؛ سوره انبیاء، آیه ۱۵ و بحار؛ مجلسی؛ ج ۵۲، ص ۲۷۴.
- ↑ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۳۰۲-۳۰۳.
- ↑ «"بَيْنَ يَدَيِ الْقَائِمِ مَوْتٌ أَحْمَرُ وَ مَوْتٌ أَبْيَضُ وَ جَرَادٌ فِي حِينِهِ وَ جَرَادٌ فِي غَيْرِ حِينِهِ أَحْمَرُ كَأَلْوَانِ الدَّمِ فَأَمَّا الْمَوْتُ الْأَحْمَرُ فَالسَّيْفُ وَ أَمَّا الْمَوْتُ الْأَبْيَضُ فَالطَّاعُونُ"»، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۳۸، ح ۴۳۰
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۳۹۳.
- ↑ صدوق، كمال الدين، ج۲، ص۶۵۵، باب۶۷، ح۲۹.
- ↑ صنعانى، المصنّف، ج۱۱، ح۲۰۷۷۶.
- ↑ نعمانى، غيبت، ص۲۴۷، ح۱ و ابن ابى شيبه، الكتاب المصنّف فى الاحاديث و الآثار، ج۷، ح۳۷۶۲۷.
- ↑ ابن هشام، مغنى اللبيب، ص۱۱۷ و سيوطى، البهجة المرضيّه، ج۲، ص۶۴.
- ↑ ابن هشام، مغنى اللبيب، ص۱۶۱، سيوطى، البهجة المرضيّه، ج۲، ص۶۹. البته تفاوتى كه ميان ثم و فاء گفته شده اين است كه: ثم براى ترتيب همراه با مهلت است، ولى فاء براى ترتيب بدون مهلت می‌باشد: «الفاء للترتيب باتصال- و ثم للترتيب بانفصال».
- ↑ اکبرنژاد، مهدی، بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت، ص۱۴۰، ۱۴۱.
- ↑ غیبة نعمانی، ص ۲۷۷؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۱.
- ↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۶۶۵؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۰۷.
- ↑ چشم‌اندازی به حکومت مهدی (ع)، نجم الدین طبسی، ص ۳۹.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۴۰.