آیةالكرسی در فقه اسلامی

مقدمه

در روایات و نزد مشهور فقها، آیة الکرسی تنها این آیه است: اللَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِندَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ يَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ^[۱].^[۲]

این‏ آیه از سوی پیامبر (ص) و ائمّه (ع) به همین نام خوانده شده است. در روایات از آیة الکرسی به عنوان با عظم‌ترین آیه قرآن و رأس آن تعبیر شده است^[۳].

از آیة الکرسی به مناسبت در باب‌های طهارت، صلات و حج سخن رفته است.

قرائت آیة الکرسی بعد از وضو^[۴] بر بالین محتضر^[۵]، هنگام دفن میّت^[۶]، پس از نمازهای واجب^[۷]، هنگام پوشیدن لباس نو^[۸]، هنگام خواب، در سفر^[۹] و زمان رسیدن حاجی به عرفات برای وقوف^[۱۰]، مستحب است.

قرائت آیه یاد شده در بعضی نمازهای مستحب، مانند نماز غدیر^[۱۱]، نماز شب اول قبر^[۱۲] و نماز اَعرابی^[۱۳] وارد شده است و نیز قرائت آن در نافله‌‏های ظهر و رکعت دوم از دو رکعت نافله بین مغرب و عشا و رکعت نخست نماز وُتَیره مستحب است^[۱۴] اگر ارتفاع سقف اتاق بیشتر از هشت ذراع باشد، نوشتن آیة الکرسی رأس هشت ذراع یا بالاتر از آن مستحب است^[۱۵].

قرائت آیة الکرسی، هنگام تخلّی کراهت ندارد^[۱۶]^[۱۷]

منابع

هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت

پانویس

↑ «خداوند است که هیچ خدایی جز آن زنده پایدار نیست که او را چرت و خواب فرا نمی‌گیرد، همه آنچه در آسمان‌ها و زمین است از آن اوست، کیست که جز به اذن وی نزد او شفاعت آورد؛ به آشکار و پنهان آنان داناست و آنان بر چیزی از دانش وی جز آنچه او بخواهد چیرگی ندارند؛ اریکه او گستره آسمان‌ها و زمین است و نگاهداشت آنها بر وی دشوار نیست و او فرازمند سترگ است» سوره بقره، آیه ۲۵۵.
↑ جواهر الکلام، ج۱۲، ص۲۱۵.
↑ المیزان، ج۲، ص۳۳۷.
↑ العروة‏الوثقی، ج۱، ص۲۰۰.
↑ العروة‏الوثقی، ج۱، ص۳۷۵.
↑ الحدائق‏ الناضرة، ج۴، ص۱۰۵.
↑ مجمع الفائدة، ج۲، ص۳۱۵.
↑ کشف الغطاء، ج۳، ص۳۸.
↑ العروة‏الوثقی، ج۲، ص۴۱۴.
↑ جواهرالکلام، ج۱۹، ص۵۴.
↑ جواهرالکلام، ج۱۲، ص۲۱۴.
↑ العروة الوثقی، ج۲، ص۱۰۴.
↑ جامع المقاصد، ج۲، ص۴۸۷.
↑ کشف اللثام، ج۴، ص۵۷ ـ ۵۸؛ جواهر الکلام، ج۷، ص۴۳.
↑ وسائل الشیعة، ج۵، ص۳۱۲ ـ ۳۱۳.
↑ العروة الوثقی، ج۱، ص۱۸۱.
↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص ۱۷۴.

[1] «خداوند است که هیچ خدایی جز آن زنده پایدار نیست که او را چرت و خواب فرا نمی‌گیرد، همه آنچه در آسمان‌ها و زمین است از آن اوست، کیست که جز به اذن وی نزد او شفاعت آورد؛ به آشکار و پنهان آنان داناست و آنان بر چیزی از دانش وی جز آنچه او بخواهد چیرگی ندارند؛ اریکه او گستره آسمان‌ها و زمین است و نگاهداشت آنها بر وی دشوار نیست و او فرازمند سترگ است» سوره بقره، آیه ۲۵۵.

[2] جواهر الکلام، ج۱۲، ص۲۱۵.

[3] المیزان، ج۲، ص۳۳۷.

[4] العروة‏الوثقی، ج۱، ص۲۰۰.

[5] العروة‏الوثقی، ج۱، ص۳۷۵.

[6] الحدائق‏ الناضرة، ج۴، ص۱۰۵.

[7] مجمع الفائدة، ج۲، ص۳۱۵.

[8] کشف الغطاء، ج۳، ص۳۸.

[9] العروة‏الوثقی، ج۲، ص۴۱۴.

[10] جواهرالکلام، ج۱۹، ص۵۴.

[11] جواهرالکلام، ج۱۲، ص۲۱۴.

[12] العروة الوثقی، ج۲، ص۱۰۴.

[13] جامع المقاصد، ج۲، ص۴۸۷.

[14] کشف اللثام، ج۴، ص۵۷ ـ ۵۸؛ جواهر الکلام، ج۷، ص۴۳.

[15] وسائل الشیعة، ج۵، ص۳۱۲ ـ ۳۱۳.

[16] العروة الوثقی، ج۱، ص۱۸۱.

[17] هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص ۱۷۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]